Nunca foramos ao concello de Narón facer ningunha ruta e tocou hoxe. Narón é un concello situado na ría de Ferrol e limítrofe con esta cidade na provincia de A Coruña e comarca de Ferrol. Conta con case 40000 habitantes que o converten nun dos concellos máis poboados de Galicia só por detrás das grandes cidades. A ría de Ferrol, formada pola desembocadura do río Xuvia, separa Narón dos concellos de Neda e Fene que ten en frente.
Na ruta que hoxe fixemos coñecimos a grande importancia que tiveron os muíños do concello (especialmente o Muíño de Xuvia) como motor industrial da zona na metade do S. XIX.
Características:
Lonxitude: 18km.
Dificultade: fácil
Ruta lineal moi ben sinalizada.
De tódolos xeitos deixo o meu track porque varía no tramo de 1km. aprox. do resto dos traks que vin. (Nós fomos nese km. pegados ao río e os que mirei van pola estrada)
A miña valoración desta ruta:🔆🔆🔆🔆🔆
Descripción:
Climatolóxicamente, o tempo estaba variable, non se predecía chuvia para a mañá pero si a partires das dúas da tarde e así sucedeu.
Esta ruta arranca dende o mosteiro de S. Martiño de Xuvia tamén chamado Mosteiro do Couto, por aquí pasa tamén o Camiño Inglés.
S. Martiño de Xuvia foi unha parroquia ata que pasou a convertirseno 2010 no actual barrio de O Couto dentro do concello de Narón
A construcción do mosteiro é do S. IX, pero a época do seu máximo esplendor acadouna coa súa incorporación á Orde de Cluny no S. XII, tras unha donación da familia Traba. Anteriormente, na Idade Media, os monxes benedictinos fixéronse cargo tanto da igrexa como da casa rectoral.
 |
| Mosteiro de S. Martiño de Xuvia ou do Couto |
Este mosteiro chegou a ser un dos principais da Península e del só se conserva a igrexa románica do S.XII aínda que a fachada e a torre son do S. XVIII. Os poucos restos que quedan do mosteiro, a igrexa parroquial e o edificio anexo que foi a casa rectoral, foron declarados Ben de Interese Cultural (BIC) no 1972.
Na seguinte foto vemos a entrada á igrexa pola porta románica que ten unha construcción inusual pola triple arquivolta que ten.
 |
| Sarcófago |
O mosteiro está situado nun lugar privilexiado sobre a ría que agora, uns metros máis adiante, vemos perfectamente. A ponte que vemos une os concellos de Neda e Narón. O río Xuvia que está debaixo fai de fronteira natural entre os dous concellos.
 |
| Ponte da autovía |
Baixamos ata o Muíño de Mareas e o 1º que vemos é río de Santa Cecilia ou Río Freixeiro que vai desembocar no Xuvia. O tramo final deste río recibeu múltiples agresións no pasado: urbanísticas, de vertidos de augas residuais urbanas, talas da ribeira, desvíos e canalizacións en formigón. Todo esto está tratando de cambiarse dende hai un tempo.
 |
| Río de Santa Cecilia |
Xunto ao Muíño de Mareas atopamos a Ángeles unha muller que vive en A Coruña pero moi vinculada a Narón xa que ten raíces neste concello e a casa que está ao pé do muíño é propiedade da súa familia. Moi amablemente invitounos a coñecer a súa casa e o inmenso prado que ten na parte de atrás da mesma. Moitas grazas, Ángeles, pola túa cortesía e locuacidade. Sempre digo que como se aprende máis é falando cos veciños do lugar ou que teñen relación con el.
 |
| Charlando con Ángeles |
Vista do muíño das Aceas e parte da súa grandísima presa. Este muíño de mareas é do S. XVIII e xunto ao muíño de Xuvia, que veremos máis adiante, formaba parte da importante rede de moenda industrial francesa sendo ámbolos dous declarados Reais Fábricas por Carlos IV en 1798.
Utilizaba como forza motriz a enerxía combinada de ríos e das mareas a partires da auga que acumulaba, cando a marea subía, na súa enorme presa.
 |
| Muíño das aceas |
Fomos dando a volta á enorme presa onde había varias lanchiñas.
O ano pasado 2022, este túnel do Paseo Fluvial de Narón foi pintado durante unha fin de semana que acolleu unha competición da Liga Nacional de Graffiti neste concello.
 |
| "El camino es más importanmte que aquello que te llevó a caminar" |
Este que vemos titúlase "La dama de Galicia"
Empezamos agora o percorrido polo paseo fluvial de Narón ao pé do río Xuvia. Hai un carril para peóns e outro para ciclistas que nesta mañá de domingo estaba moi concorrido. Separando os dous paseos, hai plantados ligustros.
O paseo desemboca nunha ampla zona verde que se abre agora con varios camiños de grava e onde vimos un parque infantil, unha zona de aparellos de xinnasia para maiores, bancos, estatuas... A vila que vemos ao fondo xa é Neda. O río separa os dous concellos.
 |
| Ponte peonil |
No remate do paseo vimos este magonolio centenario que forma parte do catálogo de Árbores Senlleiras de Galicia e é unha das árbores máis vellas de Europa. Ten un tronco de máis de 6 m. de perímetro. Segundo nos contou un veciño da zona, foi plantado para perxudicar a vista dos habitantes da casa de enfrente que eran da mesma familia pero estaban enemistados.
 |
| Magnolio de Xuvia |
Cruzamos a estrada AC-862 ou estrada de Castela, moi coñecida pola cantidade de bares que ten ás súas beiras en 7 km. dende Narón a Ferrol e xa vemos o Muíño de Xuvia, un muíño fariñeiro construído no S. XVIII e que a mediados do S. XIX era o muíño, dentro dos da súa clase, máis productivo de España. O seu sistema de molturación permitía obter fariñas de distintas clases. Esta elevada prucción permitía abastecer de fariña a Ferrol e comarca e exportar excedentes. Foi o xerme dunha próspera revolución industrial na comarca. Anos máis tarde este muíño chegou a mover unha fábrica de papel, unha de tecidos e unha de laminados de cobre.
Foi rehabilitado no 2021 e funciona como museo. "En el interior del Molino de Xuvia, en Narón, encontramos un museo de reciente creación que ha sido rehabilitado para albergar una muestra dedicada a la industria harinera y explicar el funcionamiento de los molinos. Este molino fue el pasado siglo XIX uno de los más importantes de toda España por su gran capacidad de producción". (https://www.paxinasgalegas.es/fiestas/molino-de-xuvia-naron-27887.html)
 |
| Muíño de Xuvia |
Agora empezamos o percorrido máis natural onde non imos atopar a ninguén e camiñaremos pegados ao río.
 |
| Gaivotas revoando ao pé do muíño |
O Río Xuvia, tamén chamado Río Grande de Xuvia, nace no concello de Somozas. Despois de atravesar os concellos de Moeche e S. Sadurniño cun percorrido de 31 km. desemboca entre Xubia (Narón) e Neda formando a ría de Ferrol.
 |
| Río Xuvia |
 |
| Río Xuvia |
A Presa do Rei, así chamada en honra do rei Carlos IV, foi construída a finais do S. XVIII para mover a maquinaria da Fábrica da Real Casa da Moeda de Xuvia. A zona onde se atopa é ZEC (Zona de Especial Conservación) Actualmente a presa produce electricidade para a fábrica Galicia Téxtil, empresa instalada no mesmo edificio no que estivo a Real Casa da Moeda. Dedícase a fabricar toda clase de fibras téxtiles e as súas mezclas: algodón, poliester, liño...
 |
| Presa do Rei |
Subimos as escaleiras de madeira que nos van alonxar momentaneamente do río durante 1km.
Camiñamos pola estrada local 1km.
E volvemos ao río Xuvia de novo. Vemos freixos e loureiros na foto.
Tamén vimos moitos carballos e outras moitas árbores autóctonas.
Nun momento determinado, o carreiro xunto ao río desaparece e hai que sair á estrada. Andivemos só uns metros e xa voltamos de novo xunto ao río. Estes día atrás houbo temporal de vento e chuvia que arrancou de raiz este carballo.
 |
| Carballo que houbo que sortear |
Voltamos ter que sair á estrada e aos poucos metros atopamos o sinal de continuar por ela, pero nós vimos un carreiro xunto ao río moi ben definido e decidimos ir por aí aínda que os sinais están por algo neste caso e é que o percorrido que fixemos ía demasiado pegado ao río (seguro que en época de moita chuvia non se pasa) hoxe estaba moi esvaradío e ademais había obstáculos de varias árbores caídas.
 |
| Nós fomos polo sendeiro da beira do río |
O carreiro por aquí é algo perigoso. Hai que ir con moitísimo coidado de non caer ao río porque sobre todo estando húmido é moi esvaradío. Mellor pola estrada como o sinal mandaba.
Chegamos deseguida ao Muíño de Entrerríos, chamado así porque coincide a súa ubicación onde o río Castro desemboca no Xuvia. Na foto seguinte, nós imos pegados ao río Xuvia e de frente, na ponte ao pé do muíño, ven o río Castro a desembocar no anterior.
O Muíño de Entrerríos foi construído no ano 1929. Constaba de 4 moas nunha única sala de formigón , o que era unha novidade na época. Foi un muíño de maquía (propiedade dunha familia que se quedaba cunha parte da moenda como pago) Estivo funcionando ata os anos sesenta.
 |
| Muíño de Entrerríos e o Castro desembocando no Xuvia. |
Cruzamos a ponte sobre o Xuvia:
Aquí hai unha área recreativa que foi hoxe o noso comedor aínda que estaba empezando a chover.☔☔☔
Seguimos o percorrido despois do xantar. Seguimos pegados ao río pero agora é o Castro o que nos acompaña.
 |
| Río Castro |
Unha fermosa cascada no río Castro:
A Ponte de Pielas sobre o río Castro está na parroquia de Doso. É unha ponte medieval de pedra que foi imprescindible durante séculos porque era o único sitio de paso sobre o río nesta zona.
Outro punto sinalado do percorrido é a Fonte de Odín tamén chamada Fonte Gaván ou Fonte do Carballo de Auga Quente por brotar a súa auga das raíces da árbore chamada "O Carballo de Edratil". A verdade é que non sei se antes había algún carballo importante; na actualidade, a fonte máis ben parece un pequeno rego que brota entre felgos e loureiros. Carballos, só vimos un moi pequeno que apenas se percibía.
 |
| Antiga igrexa de S. Lourenzo de Doso |
Damos a volta sobre os nosos pasos ata chegar de novo a un cruce e seguimos os sinais para ir cara a Área Recreativa de Pedroso.
Hai pontes que cruzan o río (volvemos estar xunto ao Xuvia) No 1º plano estamos na parroquia de Pedroso, se cruzamos a ponte estamos na de Doso.
 |
| Área recreativa de Pedroso |
Nesta inmensa área recreativa hai todo o necesario para desfrutar dun día en familia ou con amigos: barbacoas, mesas e bancos, unha cafetería (só debe abrir en verán, hoxe domingo estaba pechada) un parque infantil, aseos...
 |
| Área recreativa de Pedroso |
Este muíño situado na área recreativa é o último que veremos xa que a ruta finaliza aquí. O Muíño de Pedroso ou de Chao é de principios do S.XIX, ten 3 infernos e un forno para o pan. Foi rehabilitado no 1999 ao mesmo tempo que se creou a área recreativa. O muíño é actualmente un espazo etnográfico onde se realizan diversas actividades que ensinan o ciclo de elaboración do pan.
 |
| Muíño de Pedroso |
E por último, e aínda que non son aficionada ao mundo micolóxico, chamoume a atención este cogomelo en forma de flor! Buscando información aprendín que se chama vulgarmente "Seta de Chopo"
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/molino-muino-de-chao-o-muino-de-pedroso/
http://turismo.naron.es/es/conoce-naron/que-visitar/espacios-naturales/monasterio-de-o-couto
Ningún comentario:
Publicar un comentario