RUTA SICENATA PACATA. CASTELO DE PARADA. PEREIRO DE AGUIAR(OURENSE)

 É a 2ª vez que imos de ruta á provincia de Ourense. O motivo de tan poucas visitas de momento, é o lonxe que nos queda dende a Mariña de Lugo pero pensamos ir máis veces xa que agora que son os días grandes comprobamos que dá tempo para todo. De feito, saimos da casa ás 9:30 h. da mañá e ás 19:00 h. xa estábamos de volta despois de facer unha parada polo camiño nunha área de servizo á ida e á volta; de realizar a ruta con toda a calma do mundo (eu sempre as fago así, parando, desfrutando e sacando fotos) Así que voltaremos seguro porque esta provincia ten rutas fascinantes en enclaves autóctonos con paisaxes marabillosas.

Hoxe fómonos ao concello de Pereiro de Aguiar para realizar unha ruta que nos namorou, eu diría que é a ruta dos penedos, das carballeiras, dos muros de pedra seca, dos carreiros e camiños ancestrais e ten ademais o valor engadido de agochar unha inscripción nunha rocha que di "Sicenata Pacata" estudiada por moitos especialistas e cuxo significado aída é obxecto de controversias. A ruta pasa tamén polo Castelo de Parada cunha vistas espectaculares e polo Pazo de Bouzas así como por diversas aldeas. Xa vou debullando a continuación.

Características:

Lonxitude: 8,5 km.

Dificultade: baixa

Ruta circular perfectamente sinalizada.

A ruta en WIKILOC:

Descripción:

Aínda que se pode empezar noutros lugares, nós empezamos a ruta onde manda oficialmente: na aldea de S. Salvador que pertence á parroquia de Vilariño. Non hai moito sitio onde aparcar e ademais as rúas son moin estreitas así que hai que ir con moito coidado ou ben aparcar no inicio de todo da aldea, na parte baixa. Nós fomos atrevidos e subimos o coche ata onde mesmo está o cartel de comenzo da ruta. Aí aparcamos sen maior problema. Tamén hai que dicir que hoxe é mércores, se fose o fin de semana ao mellor estaba a cousa máis complicada.

S. Salvador.

 Dende a parte alta desta aldea temos unha magníficas vistas:

Vistas dende S. Salvador

O percorrido comenza costa arriba. Deixamos S. Salvador aló embaixo:

S. Salvador

 

Subimos lixeiramente entre muros de pedra seca que serán unha constante no noso camiño:

A ruta está moi ben sinalizada:

 

Aquí está a rocha que contén a inscripción Sicenata Pacata. Varios investigadores estudaron esta inscripción e teñen dúbidas sobre o significado de Sicenata xa que lles parece moi difícil de interpretar. Máis doado é Pacata; con esta palabra hai un consenso xeralizado de que deriva do latín e significa "pacificación ou sometemento"

Unha destas rochas ten a inscripción "Sicenata Pacata"

As investigacións promovidas polo concello de Pereiro de Aguiar permitiron rescatar obxectos de interese arqueolóxico que datan este lugar na época medieval. Para ver a inscripción hai que fixarse moito pero mirando con atención, si que se pode ler.

Este é o percorrido dos grandes penedos.

E chegamos á Fonte da Pinguela. En Galicia hai moitas fontes con este nome. Onde eu vivo, hai unha. Nesta fonte a auga mana dunha rocha mediante un pequeno fío. Segundo as xentes máis vellas deste lugar, esta fonte nunca quedou sen auga, nin tan sequera nos días máis secos do verán.

Fonte da Pinguela

 

Avanzamos agora entre xestas con flores blancas.

Neste cruce hai que desviarse só 100 m. para ir ao Castelo de Parada.

O Castelo de Parada son uns penedos cheos de marcas, de chanzos, de buratos de esrtructuras...restos do que debeu ser no pasado unha fortaleza medieval. Pola morfoloxía e o emprazamento do lugar, os especialistas pensan que debeu estar ocupado hai máis de 1000 anos. De momento, non apareceu ningunha testemuña escrita disto.

Castelo de Parada

As vistas dende o Castelo de Parada son espectaculares:

Vistas do río Miño dende o Castelo

Hai que subir e baixar con moito coidado:

 

Os camiños que percorremos non poden ser máis fermosos.

Camiño de xestas con flor blanca

Pasamos pola aldea de Parada, onde moita xente decide empezar esta ruta. Esta aldea pertence á parroquia de S. Martiño de Sabadelle.

Hórreos en Parada

Praza en Parada

Atravesamos esta aldea e deixamos a estrada collendo á esquerda para sumerxirnos noutra frondosa carballeira:

 

Os muros de pedra seca van acompañarnos sempre que camiñemos polo bosque:

Cruzamos esta estrada local para introducirnos noutra carballeira.

Agora o camiño vólvese ancho, un antigo camiño de carros.

Ata chegar ao Pazo de Bouzas, o percorrido será en baixada continua durante uns 3 km.

O Pazo de Bouzas está en estado ruinoso pero é unha das construccións máis monumentais da Ribeira Sacra do Miño. Situado en Bouzas de Fondo que pertence á parroquia de Santa Mª de Melias, foi construido no S. XVIII e non se sabe nada da súa historia, nin quen o habitou, cando foi abandonado....

É unha mágoa ver o estado de abandono en que se atopa o que no seu día foi un pazo extraordinario. Está case todo comido pola maleza. A carón do edificio hai unha finca moi grande totalmente abandonada onde emerxen aínda cerdeiras en flor.

Chama a atención a súa inmensa cheminea, propia de pazos de familias moi ricas.

Pazo de Bouzas

E frente do pazo, no alto dunha finca, están os restos da capela. Case non queda nada da mesma, so a fachada principal coa espadana e unha solitaria columna cun chapitel  dórico.

Capela do Pazo

Un gran escudo preside a porta principal. Se non o remedian, axiña será devorado polas hedras

Se queres saber máis cousas sobre este pazo, deixo este ENLACE:

Seguimos o noso percorrido uns metros por estrada, ata pillar este carreiro:

Que deseguida nos leva  a Espiñedo, un lugar que pertence tamén á parroquia de Santa Mª de Melias.

Chegando a Espiñedo

Espiñedo é hoxe unha aldea practicamente abandonada. Varias casas estaban derruídas e vimos dúas ou tres en bo estado pero alí parecía non haber ninguén.

 

 Despois de Espiñedo empezamos a subir durante 1,5 km. aprox. polo medio dun fermoso bosque.

Seguimos atopando grandes penedos:

 

Ata algún cunha cruz que non sabemos que significado ten:

 

Agora xa empezamos a baixar ata chegar ao punto de partida:

Por algo califico esta ruta como a dos penedos:

 

E a dos muros de pedra seca e carballeiras:

 

E chegamos de novo a S. Salvador. Nesta aldea sí que hai vida e semella que vai a máis: vimos moitas casa novas e outras que están restaurando. A verdade é que ten unhas vistas privilexiadas sobre o Miño e está cerca de Ourense, ademais de estar rodeada dunha natureza xenerosa e espléndida.

Ata aquí esta fermosa ruta que nos deixou moitas ganas de voltar a este concello porque sabemos que ten preparadas outras rutas tamén moi apetecibles!!

S. XOÁN DE CACHÓN. SANTO ESTEVO DE RIBAS DE SIL- NOGUEIRA DE RAMUÍN (OURENSE)

 Esta vai foi a nosa 1ª ruta na provincia de Ourense. Escollemos a Ribeira Sacra por ser un lugar emblémático e por proximidade xa que dende a Mariña luguesa ata chegar a este destino temos que empregar algo máis de dúas horas e media na viaxe.

Estamos no concello de Nogueira de Ramuín que ten a súa capital en Luintra. Como ocorre en case toda Galicia e máis neste núcleos de interior, foi perdendo poboación ao longo dos anos e agora o concello non chega aos 2.400 habitantes.

Dentro deste concello, o noso destino é a parroquia de Santo Estevo de Ribas do Sil onde se sitúa o famoso e espectacular mosteiro. Dende aquí parten as rutas que hoxe realizaremos. 

Primeiro vou coas camiñatas e logo escribirei sobre o mosteiro.

RUTA DE S. XOÁN DE CACHÓN.-

Características:

Lonxitude: 7,6 km.

Dificultade: moderada. É circular pero eu recomendo empezala deixando o mosteiro á man dereita xa que a subida é máis levadeira deste xeito.

Ruta circular perfectamente sinalizada e acondicionada.

O track en WIKILOC

Descripción

Empezamos pois esta ruta xunto ao mosteiro de Santo Estevo de Ribas do Sil, contruido entre os S. XII e XVIII é unha xoia do noso patrimonio.

Na Ribeira Sacra é onde podemos atopar a maioría de mosteiros e igrexas de estilo románico de toda Galicia.

Mosteiro de Santo Estevo de Ribas do Sil

Pola parte de arriba do mosteiro vemos a pequena aldea de Santo Estevo de Ribas do Sil de xeito escalonado na montaña:

Aldea de Santo Estevo

Empezamos a andaina deixando o mosteiro á man dereita.

E deseguida nos sumerximos na fraga de Santo Estevo, primeiro no seu inmenso souto:

Souto de Santo Estevo

Nos soutos estaba parte da vida monacal dos monxes beneditinos que viviron neste mosteiro.Traballando nestes soutos cumprían coa regra do fundador da orde, S. Benito, que dicía "Ora et labora" (reza e traballa) que era un camiño cara ao crecemento espiritual mediante o traballo diario.

Imos baixando, aínda que ao pricipio da mesma pon "fuerte pendiente", eu só a calificaría como moderada nalgún pequeno tramo, na maioría do percorrido é unha baixada suave e moi fácil.

Estes castiñeiros seguen a día de hoxe regalándonos os seus froitos no outono e nós aínda atopamos restos dos mesmos.

Aquí vemos un sequeiro dos varios que poidemos ver. Son construccións primitivas que hai nas provincias de Lugo e Ourense e servían para secar as castañas.

De súpeto pasamos dun souto a unha carballeira. Carballos e castiñeiros conviven nun mesmo hábitat formando frondosas fragas.

Unha carballeira

E despois dunha baixada, aínda que ao pricipio da mesma pon "fuerte pendiente", eu só a calificaría como moderada nalgún pequeno tramo, na maioría do percorrido é unha baixada suave e moi fácil.

  

Despois de 2km. chegamos ás ruínas da capela de S. Xoán de Cachón. Dise que aquí empezou de verdade o xerme do mosteiro, xa que estivo habitada polo abade Franquila no S. X durante a súa vida como eremita. Máis tarde este mesmo abade fundaría o mosteiro máis arriba.

Capela de S. Xoán de Cachón

 

Continumos baixando uns 400m. ata chegar á estrada. A ruta está moi ben sinalizada.

Ruta moi ben sinalizada

Na ladeira de frente, que xa pertence á provincia de Lugo, vemos a aldea de S. Cosmede que pertence á parroquia de S. Vicente de Pombeiro, no concello de Pantón.

Imos por estrada durante 2 km. pero nin conta nos damos. É unha estrada pola que apenas pasan coches (cruzámonos dous) e coas beiras cheas de fermosas árbores con cores de outono.

Camiñamos levando o río Sil á esquerda.

Un alvedro cos seus froitos mira ao Sil

O outono fixo acto de presenza en todo o percorrido.

 

E así chegamos á pequena fervenza de Santo Estevo provocada polo regato de S. Pedro.

Fervenza de Santo Estevo

E agora toca subir por un sendeiro que parte da mesma cascada. A ruta coincide totalmente co Camiño Natural da Ribeira Sacra. Aínda que nos avisan de "Fuerte pendiente", a verdade é que non é para tanto. Sí é unha subida contínua de 2,5 km. pero a mín, que non me gustan nada as subidas e me custan un pouquiño, esta pareceume ben levadeira. É bastante suave. Quen ve subidas!!!

Empezamos a subir

Seguimos entre castiñeiros:

Por veces o sendeiro, en vez de subir, vai en chan:

Topamos cunha enorme casa. Foi a casa do Notario que estaba baixo a xurisprudencia do mosteiro.

Casa do Notario

A casa anterior, do notario, está rodeada de castiñeiros centenarios:

Castiñeiros centenarios.

Xa estamos moi preto do mosteiro onde remata esta fermosa ruta.

MUÍÑOS DE SANTO ESTEVO

Esta ruta moi curtiña (2,2 km. ida e volta) fixémola o mesmo día ca anterior. A nosa inención era tamén a de facer a de "Os penedos do Castro" pero estamos en novembro e deseguida é noite así que decidimos deixala para outra ocasión, así tamén temos excusa para voltar a este marabilloso lugar.

Nesta ruta veremos uns sequeiros e dous muíños de auga aproveitando o regato de S. Miguel.

Características:

Lonxitude: 2,2 km.

Dificultade: moi fácil

Ruta lineal ben sinalizada.

O track desta ruta en WIKILOC

Descripción:

Esta ruta sae tamén do mosteiro, según rematamos a ruta de S. Xoán de Cachón, vimos os sinais desta outra.

O percorrido é moi fermoso, entre castiñeiros e carballos que agora están con cores de outono. 

Ao pouco vemos o sequeiro que anuncian tamén ao principio da ruta

Grandes pedras con mofo dan boa fe da humidade do lugar.

Chegamos a un punto que vemos o río Sil aló embaixo.

A ruta é moi curtiña e vai toda ela en chao polo que deseguida chegamos ao final: os muíños de Santo Estevo onde se moía o gran para alimentar aos habitantes da zona.

Muíños de Santo Estevo

Frente a nós vemos  a estrada que atravesa a ladeira que pertence á provincia de Lugo xunto a unha aldea que vimos ao pasar pola mañá.

 

Este é o Regato de S. Miguel que alimentaba aos muíños.

Voltamos sobre os nosos pasos e deseguida estamos no punto de saída.

MOSTEIRO DE SANTO ESTEVO DE RIBAS DE SIL

Contruido entre os séculos XII e XVIII, é un dos mosteiros máis espectaculares de Galicia enclavado ademais nun entorno único.

Dise que Santo Estevo foi xa fundado no S. VI por S. Martín Dumiense. Do S. X sí que xa hai documentos de que o ri Ordoño II lle concedeu ao abade Franquila (que vivíu como eremita na capela de S. Xoán de Cachón que vimos na 1ª ruta) os territorios de Santo Estevo para construir aí un mosteiro.

A este mosteiro novo retiráronse 9 bispos que renunciaron ás súas sedes episcopales nos S. X e XI. O mosteiro tivo gran importancia a partires do S. XII e colleu moita fama porque tamén conservaban as reliquias dos 9 bispos xunto cos seus anels xa que se lles atribuían propiedades miragreiras. Estes anels desaparecereron entre os S. XVIII e XIX e a finais do S. XX, durante os traballos de restauración no altar maior, apareceron catro deles dentro dun relicario que contén os restos de catro  dos bispos xunto cunha nota indicando que eran os 4 que quedaban dos nove.

Este mosteiro pertenceu á Orde de S. Bieito e foi moi importante nos séculos X, XI e XII debido ás peregrinaxes, as donacións, á explotación do viño e cotos de pesca no río Sil. O mosteiro tiña fóra do complexo monacal diversos edificios por dististos lugares da zona; era propietario de sequeiros e muíños, de vivendas como a casa do médico, a do notario...

Tras a desamortización do S. XIX, o mosteiro queda abandonado e os ben que nel había son incautados e desperdigados. A igrexa é o único que s esegue conservando nun estado aceptable porque pasou a ser a igrexa parroquial da aldea de Santo Estevo e o mosteiro  foise arruinando.

No 1923 foi declarado Monumento Nacional e no 1956 inícianse os primeiros traballos de renovación e limpeza que van proseguir en anos posteriores ata que en 1985 é declarado Ben de Interes Cultural e empeza a promocionarse turisticamente.

Actualmente, o mosteiro é un Parador de Turismo e non hai nel vida monástica.

Mosteiro de Santo Estevo de Ribas do Sil

A igrexa, de estilo románico, empezou a construirse no S. XII e foi rematada no S. XV. Toda ela está construida con sillares de granito. A fachada principal que é esta que vemos, forma un ángulo recto co mosteiro, algo moi propio dos mosteiros benedictinos. A figura central, entre as campás.é de San Estevo.

Diante da igrexa está o cemiterio parroquial dos habitantes de Santo Estevo.

A fachada do mosteiro, construida a finais do S. XVII e finais do XVIII, é barroca.

Fachada barroca do mosteiro

O mosteiro de Santo Estevo ten tres claustros que se poden visitar. O primeiro xa o temos según atravesamos a porta (a entrada é libre e gratuita) é o claustro da Portería ou dos Cabaleiros. É moi amplo e obra de Diego de Isla, renacentista do S. XVI.

De frente vemos unha cristaleira que chama a atención e que de feito houbo polémica con ela. Aí é onde están a cafetería e o restaurante.

É un claustro moi grande, de tres pisos. Responde á necesidade de dar espazo ao Colexio de Artes que se instaura no mosteiro no S. XVI e aí estaban tamén os dormitorios dos estudantes.

No centro deste claustro había unha fonte decorada con sereas e outras figuras que trala desamortización do S. XIX foi trasladada e ubicada na Plaza del Hierro en Ourense. O mosteiro de Oseira en cambio reclama esta fonte como súa.

Claustro dos Cabaleiros

Este claustro é dos máis grandes e importantes de Galicia.

Atravesamos esta sala que dá acceso a outro claustro: o máis pequeno chamado "do Viveiro". En torno a este claustro estaban as dependencias do abade, as cociñas e outras dependencias.

O patio deste claustro estaba ocupado por unha fonte cun gran estanque no que os monxes mantiñan vivos peixes das pesquerías do Sil e do Miño.

O claustro levántouse a finais do S. XVI

Claustro do Viveiro

 O seguinte e último claustro é a parte máis antiga que se conserva do mosteiro e un dos poucos románicos que existen en Galicia aínda que tamén ten elementos góticos.  Foi levantado no S. XIII para honrar a memoria dos 9 bispos. Aquí estiveron enterrados pero no S. XV cambiaronse para a igrexa onde se conservan na actualidade en relicarios.

Claustro dos bispos

Claustro dos bispos

 No piso superios deste claustro había unha exposición sobre Eduardo Barreiros, empresario de Nogueira de Ramuín famoso por transformar os motores de gasolina a diesel. Foi o maior empresario do sector  privado do automovil na súa época.

Exposición da vida e obra de Eduardo Barreiros

E así foi a nosa 1ª visita á provincia de Ourense como grupo de sendeirismo (un grupiño, máis ben, xa que só fomos 6 persoas)

Encantounos todo o que vimos, as rutas de sendeirismo polo medio de castiñeiros con elementos etnográficos do pasado como sequeiros e muíños, as cascadas en enclaves preciosos e o mosteiro espectacular con tanta historia detrás.

Volveremos sen dúbida e máis axiña posible a visitar esta provincia!!