Amosando publicacións coa etiqueta Taramundi. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta Taramundi. Amosar todas as publicacións

mércores, 12 de marzo de 2025

TEIXO-TEIXOIS (TARAMUNDI)

 Voltar a Taramundi sempre me dá satisfacción, as súas rutas son preciosas e as aldeas deste concello son pequenas, recónditas, ben coidadas...unha marabilla camiñar por lugares que seguen a conservar o sabor do auténtico, do autóctono en cada recuncho!!

Xa fixen a maioría das rutas deste municipio, penso que me faltaba esta e outra máis.

A de hoxe foi unha ruta espectacular pola paisaxe entre ábores autóctonas,  coa auga do Rego das Mestas  e aldeas preciosas, especialmente destaco Os Teixois onde tivemos ocasión de facer unha visita guiada polos seus inxenios hidráulicos e de xantar no restaurante O Mazo.

Características desta ruta:

Lonxitude: 11,5 km (o meu track marca 13, 6 pero hai que restarlle case dous que fixemos ao revés)

Dificultade: Moderada, por certo desnivel e porque tiña algún tramo, de baixada sobre todo, onde hai que levar coidado polas pedras soltas que hai.

Ruta circular perfectamente sinalizada (facede caso aos sinais e NON a moitos tracks antigos que están desactualizados, xa que actualmente a ruta non pasa polo lugar de Almallos)

O meu track en WIKILOC (OLLO: eu seguín un track do concello que supuxen estaría ben pero tamén está sen actualizar. NON hai que ir a nada a Almallos. Antes de chegar aquí hai que pillar á dereita como mandan os sinais!)

Descripción da ruta:

Esta ruta ten inicio e fin na aldea de O Teixo que pertence á parroquia de Bres. Xunto á área recreativa hai sitio para aparcar e é o punto oficial de inicio e fin desta ruta. A área está ben descoidada, sen rozar e con zonas onde medran os toxos. Imaxinamos que coa chegada próxima da primavera adecentarán o lugar.



O Teixo está a unha altitude de 630m. Nótase un frío xélido. Estamos a primeiros de marzo.


Pasamos por diante deste establecemento que estaba pechado. Chámase "El Teixo Rural" . Foi a antiga escola do lugar e despois un albergue que foi reformado para convertirse nun aloxamento  rural con gran capacidade.
El teixorural

Seguimos uns metros máis pola estrada e pasamos polo medio da aldea.
O Teixo
O Teixo é un lugar moi pequeno (haberá 5 ou 6 vivendas) pero moi ben coidadas. Todas as casas están restauradas e unha delas funciona como casa de Turismo Rural.

Deseguida deixamos o asfalto para pillar un camiño á dereita.

Imos baixando ata chegar ao Rego das Mestas que temos que cruzar por esta ponte tan rústica.
Rego das Mestas.

Agora xa subimos (é unha subida lixeira que se leva ben) por un camiño onde vemos moitos acivros.

Por aquí todo é arboreda autóctona esperando que chegue a primavera.


Aló enriba vemos a aldea de Santa Mariña. Por alí hai que pasar, así que queda aínda unha subidiña...


Cara á dereita vemos perfectamente, agora que estamos a boa altura, a aldea de O Teixo de onde partimos.





E chegamos á fermosa aldea de Santamarina que pertence á parroquia de Veigas.

Santa Mariña

Esta aldea ten unhas vistas incribles, por algo está a case 700m. de altitude.
Santa Mariña

En Santa Mariña temos o exemplo da arquitectura rural propia do occidente asturiano, sólida e austera con muros de pedra vista e cubertas de pizarra.
Santa Mariña

Falamos cunha muller que nos contou que a aldea actualmente ten vida, grazas á xente de fóra de Galicia que mercou algunhas destas casas e as restaurou.
Santa Mariña

Vista xeral da aldea que nos chamou a atención polo fermosa e limpa que estaba.
Santa Mariña

Retrocedemos co pensamento ao pasado desta zona que agora nos parece moi fermosa. Imos imaxinala sen luz, sen estradas, con camiños cheos de lama en inverno e traballando eses prados que vemos con tanta pendente...sen dúbida había ser daquela unha vida ben difícil.

Cando xa pensábamos que a aldea rematara, atopamos aínda máis arriba outro grupiño de vivendas, todas elas restauradas.
Santa Mariña
 
Fermosos cabozos tan parecidos aos nosos galegos xa que estamos moi cerca. Son de pedra e madeira e coa cuberta de pizarra.

Cabozo en Santa Mariña

Outro fermoso cabozo ben restaurado.
Cabozo en Santa Mariña

Vemos "A Casoa", unha inmensa vivenda destinada ao Turismo Rural.
A Casoa

Frente a A Casoa, na parte máis alta de Santa Mariña, temos a capela dedicada a esta santa. Pénsase que é da I. Media aínda que con modificacións ao longo dos séculos. Está catalogada como Ben de Interese Cultural.
Capela de Santa Mariña

Despois dunha paradiña nesta aldea para desfrutala e fotografala ben, continuamos o noso camiñar ata atopar unha estrada local.

Aos pucos metros HAI QUE PILLAR Á DEREITA por onde mandan os sinais. Antigamente a ruta non ía por aquí senón que chegaba ata Almallos (seguindo a estrada, un pouco máis adiante) pero eso cambiou. NON hai que ir a Almallos a nada.


Torcer á dereita.

Agora iremos en constante descenso entre castiñeiros e carballos.

Chegamos a unha estrada que cruzamos.

Baixamos por un fermoso carreiro; xa estamos chegando aos Teixois.

Aparecen os prados, os coches...axiña chegamos.

Vemos no outro lado a Ermida de Santo Domingo do S. XVIII. 

Eu non sei se é o mesmo, pero noutras ocasións que estiven aquí había un burriño tamén no mesmo sitio.

Aproveitando que a ruta pasa por aquí, tíñamos concertada unha visita ao museo etnográfico: aparellos antigos que funcionaban coa forza da auga. O 1º que nos ensinan é o Muíño que poñen a funcionar.

Despois poñen a funcionar a Roda de Afiar, afiando unha brosa e o rapaz que fai de guía vai explicando ao memso tempo todo o proceso.

Tamén pon a funcionar un Batán.


E por último, entramos na ferraría que se conserva tal cual era e aí pon a funcionar o mazo para ablandar o ferro despois de quentalo na fragua.

Os mazos e ferrarías tiveron gran importancia no occidente de Asturias nos S. XVIII e XIX.

Tamén vimos en funcionamento unha pequena Central Eléctrica.
A restauración total deste complexo iniciouse en 1989 aínda que xa dende 1980 está aberta ao público.






Os Teixois é unha aldea pequena onde destacan os aparellos anteriores que previa reserva se poden contemplar e ver en funcionamento coas explicacións dun guía. Este conxunto etnográfico está considerado Ben  de Interese Cultural.


Os Teixois, ao pé do Rego das Mestas que é o que dá impulso aos aparellos que vimos, está nun entorno moi fermoso formado bosques autóctonos, desniveis, sendeiros rurais e casas de pedra.

Nos Teixois hai recunchos para o desfrute e o relax.


Os Teixois estivo abandonada durante anos ata que nos anos 80 empezou a súa recuperación e actualmente é un lugar moi visitado e coñecido. A aldea coas casas, a capela, varios hórreos, un restaurante, un bar...pódese visitar por libre, pero para acceder ao conxunto etnográfico formado polos aparellos hidráulicos mencionados ten que ser cunha visita guiada que actualmente custa 5€.
Os Teixois

Os Teixois está nun val atravesado polo Rego das Mestas.

Outra vista da aldea.
Os Teixois

Abandonamos este fermoso lugar camiñando ao pé do Rego das Mestas.

Unha paisaxe sacada dun conto!!

Pasamos pola Central Eléctrica das Mestas na beira do Rego do mesmo nome. A ponte de madeira que hai para cruzalo vese noviña, non hai moito que a deberon colocar.
 A Central Eléctrica:

Moi cerca da antiga central eléctrica atopamos a aldea abandonada de As Mestas. Este nome deriva de que aquí, neste lugar, mestúranse (mesta= mezcla) varios regueiros que baixan da serra de Ouroso e dan lugar a este.  
Unha moi antiga ponte permite cruzar o rego e vemos unha edificación onde houbo un mazo que funcionou pouco tempo. Sobre as súas ruinas, instalouse unha aira de mallar.

Neste lugar hoxe completamente abandonado houbo vida. Xunto á casa houbo unha ferraría ademais doutras que están escondidas entre a maleza pola ladeira arriba.
As Mestas

Pouco a pouco imos estando máis cerca do Teixo. Ás veces subimos e outras imos en chao...

Alço enriba xa vemos O Teixo. Non hai camiño para ir recto (tamén sería unha tremenda subida!) Imos dar un pequeno rodeo e axiña chegaremos ao final desta marabillosa ruta.


Páxinas web consultadas:
https://www.turismoasturias.es/organiza-tu-viaje/donde-dormir/turismo-rural/casas-de-aldea-compartido/a-casoa-santamarina
https://patrimonio-religioso.asturias.me/comarca-de-oscos-eo/c/0/i/85736678/ermita-de-santa-marina

martes, 30 de xaneiro de 2024

RUTA DE EIROÁ PR-AS 19 (TARAMUNDI)

Xa había tempo que non íamos a Taramundi a facer unha ruta. Fixen varias veces a máis coñecida que é a Ruta da Auga e tamén a dos Ferreiros e a dos Muíños.

Hoxe fixemos unha ruta que de xeito global é recomendable porque ten varios puntos moi interesantes que merece a pena descubrir pero, en canto á vexetación, calquera das anteriores para mín, son máis fermosas e tamén transcorre na súa maioría por pistas de monte rodeadas de eucaliptos, que se salvan polas boas vistas que hai e os dous últimos km vai polo arcén da estrada As-21.

Características:

- Lonxitude: 14,2 km.

- Dificultade: moderada (poño esta valoración por unha baixada despois de Bres na que se atravesa un monte que, ademais de estar actualmente chea de toxos, nun pequeno tramo ten tamén moita pendente)

- Ruta circular perfectamente sinalizada, agás nunha bifurcación onde hai varias opcións e debeu romper o poste de sinalización.

O meu track en WIKILOC

Descripción:

Aparcamos moi cerca da igrexa de S. Martín de Taramundi que destaca e é visible dende case calquera punto pola súa esbelta torre. Unha inscripción nunha lousa di "Esta capilla y nave hicieron feligreses y cura. Año 1714" A súa torre é de 1952 xa  que a orixinal  foi destruida por un raio.

Igrexa de S. Martiño en Taramundi

Uns metros máis arriba empeza a nosa ruta de hoxe.


Pasamos ao pé do Hotel La Rectoral  que foi o 1º hotel rural de España, inaugurado no 1986. O porqué do nome é fácil de adiviñar: foi a antiga casa do cura ou Casa Rectoral e data do S. XVIII.

Unha imaxe do Hotel La Rectoral:


Este hotel ten unhas vistas fermosas das montañas e do val do río Cabreira.

Outra vista das dependencias do hotel

O percorrido empeza en ascenso.

Imos por un camiño de monte con pouco atractivo polo medio de eucaliptos:

A ruta de momento está moi ben sinalizada:

E aparece algun camiño máis atractivo:

Desembocamos nun tramo de asfalto que vai durar ata a aldea de Piñeiro. Seguimos subindo...


Chegamos ao punto máis alto do noso percorrido: a 598 m. de altitude e temos, mirando á esquerda, vistas das montañas galegas. Estamos no Chao de Marco.

Agora toca baixar a ladeira da montaña.

Baixamos por unha ancha pista que nos deixa boas vistas na parte dereita e de frente:


Nun momento dado vemos ao lonxe e á dereitaTaramundi:


O camiño ten pouco atractivo. É unha pista forestal pero o que si temos son boas vistas.


Chegamos á pequena aldea de Piñeiro que pertence á parroquia de Taramundi. Colgada da ladeira da Serra de Eiroá as antigas vivendas desta aldea e as construccións auxiliares como cortes, palleiras...foron perdendo o sentido orixinal ao tranformarse o mundo rural. Agora estas vivendas restauradas son de uso exclusivamente residencial e esto asegurou a pervivencia da aldea.
Piñeiro
Dende Piñeiro pódese optar por facer unha ruta máis curta, cruzando a aldea e pasando por Aguillón para voltar de novo a Taramundi. Nós optamos pola ruta larga polo que seguimos baixando cara a Galiñeiros.

Vemos as montañas e o val do río Cabreira.

Chegamos a un punto da baixada dende onde xa vemos Bres, por onde despois pasaremos.

Galiñeiros é unha pequena aldea da parroquia de Bres.

Baixamos un pouco por asfalto dende Galiñeiros e deseguida torcemos á dereita polo camiño que vemos na foto:

Imos ao encontro do río Cabreira e do Mazo de Bres:

O Mazo de Bres atópase nun completo abandono. No pasado foi unha aldea viva que nacera á beira do río Cabreira e do "Camiño Grande" ou "Camiño Real" que unía Taramundi coa Veiga.

Mazo de Bres

En torno ao mazo foi medrando a aldea. Varias xeracións de ferreiros traballaron neste lugar.
O Mazo de Bres

Aquí, a principios do S. XVIII había un mazo funcionando. No 1752 pertencía a 5 propietarios e traballaba a metade do ano (No verán nom porque o caudal do río era insuficiente para poder movelo) Neste mazo estirábase o ferro para facer caldeiros.

O Mazo de Bres
Xunto ao mazo tamén houbo un muíño e os dous eran comúns e forman unha intelixente maneira de aproveitar a auga.

Dende o ano 1924 parece que xa non queda ningún ferreiro nesta aldea.

Mazo de Bres

Cruzamos a ponte que se ve na foto sobre o Cabreira para ir pola outra marxe:


Ao pouco, deixamos o río e subimos a Bres que é a 2ª poboación do concello en nº de habitantes despois de Taramundi. O muro da foto foi hoxe o noso comedor.

E despois de comer, cruzamos a estrada As-21 e topámonos con  Casa Vital onde tomamos o café.

Centro de Artesanía ubícase na antiga Casona de Villanueva. Foi concebido como unha instalación para facilitar o coñecemento e posta en valor das actividades artesanais. Foi inaugurado en 2013.

O Centro de Artesanía ten diante un espazo de xogos e aparatos para facer exercicio físico. Á súa beira tamén está a igrexa de S. Pedro.

Casa da Agua de Bres, instalada no edificio das antigas escolas de 1930, construido coas  donacións dos emigrantes en América, abreuse en 2003 co obxecto de dar a coñecer a relación entre as culturas e a dinámica da auga ao longo da súa historia. 


Casa da Auga

Abandonamos Bres cruzando polo centro da aldea na que vimos moitas vivenda rehabilitadas e outras de recente construcción. Pareceunos unha vila fermosa e ben coidada.
Bres

Dende  Bres seguimos de novo ao pé do río, vendo o mal estado desta valla que parece que hai tempo que pide unha reparación. As rutas, xa se sabe... no é só abrilas. Despois teñen un mantemento.

 Alonxámonos do río e un pouco máis adiante temos que cruzar un monte por un carreiro cheo de toxos. Menos mal que é un moi curto traxecto.


Polo carreiro que se ve na foto, bastante empinado, baixamos xunto ao río.

Pasamos por debaixo dunha ponte (a Ponte de Cabreira) con dous ollos: por debaixo dun ollo pasa o río e polo outro pasan as persoas e na antigüidade, os carros tamén.

Seguiremos por este camiño imporatnte no pasado, achegándonos a Aguillón.

Vemos unha presa que serviría para levar a auga para o mazo que houbo en Aguillón dedicado ao ferro. En Aguillón hai un mazo moi ben conservado (dise que houbo 10 en todo o concello) Este estivo funcionando ata 1978 e anos despois foi restaurado. Varias xeracións de ferreiros traballaron neste mazo, sendo o último Federico Cotarelo Murias, o último ferreiro de mazo no concello de Taramundi.


En Aguillón vemos a pequena e antiquísima capela dedicada a S. Blas e ao fondo o edificio que noutros tempos foi a escola.

Nós seguiamos un track feito polo concello de Taramundi que nos mandou os 2 últimos km. polo arcén da estrada AS-21 pero agora mirando outros tracks, ao redactar esta entrada, vexo que a maioría deles atravesan a área recreativa e van `por camiños cara a Veiga de Illán e a Taramundi....Mecachis!! Como non me din conta?

Nesta zona distinguen entre hórreos e cabazos. Os cabazos son rectangulares de pedra e madeira, tipo Mondoñedo. En cambio os hórreos son de planta cadrada e seméllanse aos asturianos. 

Na foto, un cabazo tipo Mondoñedo.

Mirando cara ao alto vemos o Hotel La Rectoral e ao pé da estrada, unha fonte e lavadoiro restaurados.

Ademais de vivir do turismo, nas aldeas deste concello aínda manteñen algo de tradición gandeira como testemuñan os prados verdes existentes.

Taramundi, vila pioneira do Turismo Rural e que hoxe en día vive practicamente do turismo como se nota en que a pesares de ser unha vila moi pequena (ao redor de 600 habitantes en todo o concello) conta con varios restaurantes, hoteis, casas de turismo rural... xa que este concello ten moitos elementos naturais, etnográficos e arquitectónicos que a fan receptora de multitude de visitantes en calquera época do ano.



Páxinas web consultadas:
https://www.guiarepsol.com/es/fichas/monumento/iglesia-de-san-martin-12305/


https://www.taramundi.es/centro-de-artesania-de-bres

https://www.lne.es/occidente/2007/07/04/bres-fluir-historia-21866354.html