Volvemos ao concello de Riotorto por 2ª vez para realizar unha nova ruta. A 1ª que fixemos neste concello foi a "Ruta das fontes e dos regos" https://rutasdesendeirismo.blogspot.com/2020/05/ruta-das-fontes-e-dos-regos-santa-comba.html
que nos gustara moito. Esta é tamén unha fermosa e fácil ruta que nos vai permitir coñecer unha longa tradición neste concello: a dos ferreiros.
A ruta que hoxe imos percorrer pertence a unha zona onde a maior parte da súa poboación se dedicou en tempos pasados a fabricar ferramentas e utensilios agrícolas utilizando o ferro e a forza da auga.
Poderemos ver nesta ruta ferrarías que seguen en pé e veremos sobre todo moitas moas que funcionaban coa forza da auga e que son testigos da enorme importacia que tivo o ferro nestas terras.
CARACTERÍSTICAS:
Lonxitude: 8km.
Dificultade: baixa
Ruta lineal, regular sinalizada.
DESCRIPCIÓN:
A nosa ruta de hoxe empeza na área recreativa de O Mazo na carreteta LU-P-5501 que vai de Riotorto a Lugo.
A ubicación exacta, AQUÍ
Esta área recreativa cunha frondosa vexetación autóctona sitúase ás beiras do río Ferreiravella que nos acompañará case todo o percorrido. Aquí hai mesas, barbacoas, un pequeno parque infantil e un restaurante pero ademais temos un mazo restaurado.
Estas son imaxes da área recreativa:
Nesta ruta contamos cun guía excepcional: Amandino Bello, un home fillo dun ferreiro desta zona que nos explicou de xeito detallado e ameno aspectos do traballo do ferro e da vida dos ferreiros.
 |
| Escoitando ao guía |
Aquí na área recreativa de O Mazo (pertencente á parroquia de Ferreiravella) poidemos ver un mazo e moitas casetas restauradas onde os ferreiros gardaban os utensilios.
Primeiro vimos un mazo: O mazo da Fraga. Un mazo consiste basicamente nunha canle de auga de madeira ou pedra: esta auga cae dende certa altura e a presión da mesma ao caer fai mover grandes rodas. Esta roda move á súa vez un fuelle que manterá vivo o lume para fundir o ferro.
O Mazo da Fraga, construído no 1885, foi un dos máis importantes de Galicia, especializado na fabricación de fouces de todo tipo e dá idea da inmensa actividade que se levaba a cabo nesta fraga de Riotorto. este mazo era compartido en uso, propiedade e mantemento por tódolos ferreiros da parroquia.
Moito inxenio que poñían naquela época para aproveitar a auga!!
 |
| Hoxe en día no concello segue habendo mazos en activo pero xa son todos eléctricos. |
 |
| Cada espazo conserva aínda o nome do que fora o seu propietario. |
Despois veremos a moa de Tonín da Roxa que se reformou en 2005:
O Muín e Planta do Campón, ademais de muín de dúas pedras, contaba con xerador eléctrico, serra eléctrica e vivenda:
Logo vemos outra moa con cuberta ás dúas augas, totalmente en ruínas, é a Moa de Barral:
Logo a moa de Basilio, tamén en ruínas:
O muín e a moa de Pego conta tamén con vivenda de tres plantas, forno de pedra e forxa:
Abandonamos ás beiras do río Ferreiravella para ir por asfalto uns metros ata chegar á aldea de O Mazo. Aquí existía un mazo xa en 1691, de aí o nome da aldea.
Hoxe só queda esto do antiguo mazo:
 |
| Este é o mazo máis antigo de Riotorto |
 |
| Aldea de O Mazo |
Agora camiñamos por carretera aprox. 500m en lixeira ascensión para chegar a outra aldea: Lorigados, con longa tradición tamén de ferreiros.
En Lorigados aínda podemos ver dentro dunha casa unha moa en perfecto estado pero que xa funciona con electricidade:
Outra imaxe de Lorigados:
Baixamos agora seguindo a carretera ata a aldea de A Ermida que se atopa moi preto:
Dende o alto vemos o que fora o mazo de Bastián, construído na posguerra alquilábase por horas aos ferreiros debido á grande demanda de fouces que chegaba dende Castela. Este é o segundo mazo de Riotorto.
Xa imos chegando ao final da nosa ruta e vemos a capitalidade do cocello: As Rodrigas.
Agora camiñamos á beira do río que da nome a este concello, o río Torto:
Un fermoso paseo ata o remate no que vemos castiñeiros, maciñeiras e outras árbores:
Rematamos na área recreativa , en As Rodrigas:
