BAAMONDE E ALDEAS DE GUITIRIZ

 En Baamonde, concello de Begonte, non fixéramos aínda ningunha ruta. Hoxe tocou unha para coñecer mellor esta parroquia, aínda que tamén coñecemos aldeas de Guitiriz porque este concello limita co de Begonte e "traspasamos fronteiras". Non é nada do outro mundo esta ruta, témolas feitas moito máis fermosas pero en cada unha delas sempre coñecemos algo novo e neste caso non vai ser diferente. Coñecemos a igrexa de Santiago de orixe románico co seu castiñeiro centenario ao pé e con tres cruceiros. Coñecemos tamén a ben coidada, grande e fermosa área recreativa ás beiras do río Parga e aldeas do concello veciño de Gutiriz.

Características da ruta:

Lonxitude: 11km.

Dificultade: baixa. A maioría do traxecto vai por pistas e camiños de monte ben acondicionados.

Ruta circular sen sinalizar. O meu track en WIKILOC

Descripción:

Iniciamos a ruta ao pé da igrexa de Santiago onde hai un conxunto arquitectónico, histórico e natural moi interesante: a igrexa de orixe románica, un fantástico calvario e un castiñeiro centenario.

No S. IX xa se sabía desta igrexa, época da que se conserva unha pedra que hoxe forma parte do chan do altar maior. Conserva dúas portadas románicas que podemos ver na foto seguinte:

Igrexa de Santiago de Baamonde

Numerosas interrupcións se deron na construcción desta igrexa: a edificación empezou no S. IX, a nave principal levantouse no S. XII e a capela maior rematouse no S. XV. Ademais foi derruída na Revolta Irmandiña e despois reconstruida.

Os rasgos románicos que ten son mostra do paso das peregrinacións a Santiago. Tamén ten elementos góticos como son os sólidos contrafortes e a ventá do ábside con arco apuntado.

Igrexa de Santiago de Baamonde

Vista da ventá de estilo gótico con arco apuntado, na traseira da igrexa.

Ventá de estilo gótico

No adro da igrexa hai 3 cruceiros que forman un calvario. O do centro mostra a Cristo e á Virxe das Dores e os outros son lisos.

Cruceiros

Tamén no adro, hai un carballo centenario que ten no seu tronco un oco que fai de capela onde está tallada a Virxe do Rosario patroa de Baamonde. No ano 1970 está árbore estivo a piques de ser talada pero a raíz de tallar no oco da árbore esta imaxe polo escultor local, Victor Corral, foi indultada.

Castaño centenario.

A "capela" situada no oco do castiñeiro.

Victor Corral meteuse dentro do tronco da árbore para poder traballar.

A Virxe do Rosario tallada dentro do tronco do castiñeiro

No troco do castiñeiro hai outras cousas talladas: un escudo, unha man...etc.

Camiñamos uns metros pola rúa principal de Baamonde, ao longo da N-VI e pasando diante do restaurante "Galicia" onde comeremos a mediodía.

Temos que cruzar a vía do tren por un paso que hai habilitado.

Deseguida chegamos á área recreativa ás beiras do río Parga. É un afluente do Ladra que nace en Friol e percorre 32 km. pasando polos concellos de Guitiriz, Parga e Begonte.

                                                               Río Parga
A área recreativa é moi grande e conta con tódolos servizos: mesas e bancos de pedra (18 en total), tres grellas, aseos, praia fluvial, parque infantil e ao outro lado da estrada, o campo de fútbol. Ademais está rodaeda de valos para que os nenos non accedan á estrada.

O campo de fútbol no outro lado e un mural de Rubén Paz, Trece Trazos.

 A área recreativa é de titularidade privada , xestinada polo CERCUD (Centro Recreativo e Cultural e Deportivo de Baamonde)

O Camiño de Santiago Norte pasa por Baamonde e tamén pola súa área recreativa.

O mural que decora unha parte da fachada dos aseos da área recreativa foi pintada por Rubén Paz (Trece Trazos). Un rapaz lucense que realiza uns fermosísimos traballos de arte urbana.

Seguimos de momento compartindo ruta co Camiño de Santiago.


O día hoxe está moi oscuro e ata triste por veces.

A mín, as árbores cando menos me gustan é agora no inverno. Atravesamos unha carballeira.

Neste cruce dicimos adeus ao camiño que segue de frente e nós torcemos á esquerda.

No medio totalmente do monte atopamos unha vivenda rodeada de alpendres que nos parecía abandonada, pero non o estaba xa que fumeaba a cheminea.

Imos por un camiño de monte e vemos un peche de de lousas ben antigo.


Pasamos por Abeledo, xa no concello de Guitiriz, da parroquia de Pedrafita.

Abeledo

Despois de Abeledo, imos por estrada local e atopamos un recuncho pequeno, natural e fermoso.

Voltamos pillar un camiño de monte.

 E comprobamos que as acacias xa queren florecer.


Pasamos agora por  O  Pereiro, tamén da parroquia de Pedrafita (Guitiriz)

Seguimos no concello de Guitiriz pasando por aldeas próximas e por asfalto, que as comunica.

Pasamos por Pena dos Diñeiros, un nome ben curioso! Seguimos no concello de Guitiriz.

A Pena dos Diñeiros

Deixamos a estrada para pillar un camiño.


Imos adentrarnos nun camiño de monte e dende un punto determinado, vemos Baamonde


Estamos xa moi preto da Área Recreativa e empezan a caer unhas gotas.




Ao chegar de novo á vila, empeza achover con máis forza. Que sorte tivemos!!

Hoxe fixemos gasto en dous establecementos de Baamonde: no café bar A Rotonda tomamos, antes de empezar a ruta, o café e ao volver como pasamos por diante, tamén tomamos unhas cañas (bueno, eu un mosto coma sempre...) Fomos xantar ao restaurante Galicia onde non poidemos quedra máis contentos da comida, o servizo, a amabilidade e ata o local é precioso e moi acolledor.

 O restaurante está decorado con elementos tradicionais antigos exercendo tamén como un museo etnográfico.

O café tamén estaba exquisito. Era de pota se querías e traen a pota e unha figura de madeira que dentro trae unha botella de augardente.


Un homenaxe ao queixo de tetilla:


Páxinas web consultadas:

https://www.galiciamaxica.eu/galicia/calvario-iglesia-y-castano-de-baamonde/

https://vivecamino.com/baamonde/iglesia-santiago-baamonde-3622/

https://cercud.baamonde.org/prensa/

https://es.wikipedia.org/wiki/R%C3%ADo_Parga

PASEO FLUVIAL DO RÍO LADRA E LAGOAS DE RÍOCALDO. (BEGONTE)

 Esta é a 1ª ruta que fago no concello de Begonte. Este concello pertence á Terra Cha, polo tanto, a ruta será moi fácil sen apenas desnivel.

Begonte aínda non chega aos 3000 habitantes e nace como concelllo no 1842. No 1924, Rábade, que pertencía a Begonte, independizouse creando un novo concello.

Begonte está moi ben comunicado xa que o atravesa a A6, a A8, a NV, a N634 e pola LU-541 que une Rábade con Vilalba. Por este concello pasa o Camiño de Santiago e a súa situación, moi cerca da capital provincial (Lugo está a 19 km) e as boas comunicacións fan que sexa un concello vivo e dinámico.

É Begonte un concello que rezuma auga: está atravesado polo Ladra e o Parga e ten varias lagoas. Abundan as masas de árbores autóctonas conformando todo esto unhas paisaxes naturais de gran valor e fermosura.

Características da ruta:

Lonxitude: 8km.

Dificultade: fácil

Ruta circular sen sinalizar. O meu track en WIKILOC

Descripción da ruta:

Aparquei en Begonte onde está o Centro de Atención Primaria, o xulgado e outros edificios.

Saimos á N-VI  e deseguida torcemos á dereita, onde está o sinal de "Club Fluvial"

Chama a miña atención este Peto de Ánimas, un pequeno santuario ubicado en camiños, encrucilladas ou igrexas na nosa Comunidade e que son un culto aos mortos. Na cultura galega a devoción ás Ánimas do Purgatorio foron e seguen sendo nalgúns casos, unha das maiores devocións.

Debaixo do chamado "nicho" (onde está a imaxe) hai unha pequena  hucha (peto en galego) onde antigamente se botaban moedas para rezar pola alma do defunto/a. Actualmente esa tradición está perdida.

Peto de Ánimas

Fermoso mural de Diego As (autor do mural de Lugo Xulio César que foi nomeado en 2021 o mellor do mundo) que retrata a un avó e ao seu neto visitando o famoso Belén de Begonte.

Mural de Diego As

Cruzamos un paso a nivel con barreiras.

 E xa estamos no Club Fluvial, un lugar moi grande e precioso ás beiras do río Ladra que conta cunha praia fluvial, moitas mesas, moitas árbores, pistas deportivas, bar....No verán seica hai moita xente, hoxe era todo para min sola!! Vaia remanso precioso de paz!!

Este foi o meu comedor de hoxe!

No Club Fluvial hai tamén unha pequena praia fluvial moi fermosa.

Un caneiro é unha especie de dique ou presa construida no curso dun río para poder pescar. Na foto un caneiro no Ladra.

Enormes bidueiras que empezan a anunciar o outono.

Unha flor de azafrán de outono. Florece nesta estación e tamén se lle chama azafrán silvestre ou de prado. Unha característica única desta planta é que lle aparece a flor antes das follas.

O outono pedindo paso...

Rematamos o percorrido polo Club Fluvial e agora o percorrido pasa a ser un carreiro á mesma beira do río.

Un paseo moi tranquilo no que non atopei a ninguén con pontes de cando en vez que salvan regos que va desembocar ao Ladra.

Aquí vemos outro río, o Parga, que desemboca aquí no Ladra.

O bosque de ribeira con carballos, abidueiras, abelairas, algún castiñeiro... O río Ladra nace da unión dos río Magdalena e Trimaz e desemboca no Miño.

Chega un momento no que atopo esta ponte rota e impide o paso por ela. Ao mellor se podía pasar igual cruzando o rego que salva que parecía levar pouca auga (na foto parece que non levara nada) pero debaixo das follas víase chan moi húmido e movedizo. Tiven medo a afundirme e din a volta porque uns metros antes hai un camiño perfectamente habilitado para pasar.

Sepárome pois definitivamente xa do río Ladra para pillar este camiño que me vai levar á N-VI.

Neste percorrido ata chegar á estrada vexo tanto á dereita como á esquerda, unha zona de lagoas, o camiño tamén ten zonas con bastante auga. Estamos nu humidal dun valor ambiental extraordianrio. Son os chamados Ollos de Begonte, dúas lagoas separadas entre si 150m. incluidos como LIC (Lugar de Interese Comunitario) Parga-Ladra-Támoga na reserva da Biosfera Terras do Miño. Están rodeados de exuberante vexetación o que dificulta a súa visibilidade.

O camiño lévame a esta ponte do tren que aparece bastante inundada. Se non se pasa por aí hai a posibilidade de facelo cruzando a vía.

Chegamos á N-VI que temos que cruzar. OLLO! En épocas de moita chuvia supoño que o paso  que hai despois de cruzar a estrada estará inundado e non se poderá pasar. Hai outros puntos de acceso ás Lagoas, non ten que ser obrigatoriamente este o lugar para poder acceder. A min resultoume moi doado porque xa desemboquei aquí e podíase pasar ben.

"Las Lagunas de  Riocaldo –junto a la de Pozo do Ollo- están situadas entre las parroquias de Begonte y Pacios, y cuentan con un microclima específico y una abundante y notable flora y fauna acuática entre las que se encuentran diversas especies de interés internacional, comunitario y nacional que lo convierten en un lugar que hizo merecedor de la declaración de Lugar de Interés Comunitario (LIC) al espacio “Parga-Ladra-Támoga” en la propuesta para la Red Natura 2000."

La Laguna de Riocaldo es un paraje natural que disfrutan diferentes aves acuáticas entras las que se encuentran  Garzas Reales, cormoranes, diferentes tipos de patos, aves migratorias, como alavancos, las gallinolas negras, las cercetas reales, las píllaras doradas grandes, los patos cuchara, el asubión, el ánsar ceniciento, o pato  ceniciento, y el rabilargo etc.

(https://www.concellodebegonte.es/es/turismo/ruta-caneiros-e-lagoas-de-riocaldo)

Lagoa de Riocaldo

Para pasar por aquí estaba algo complicado pero foi un tramo moi pequeno e din pasado.

Agora pillei un camiño á esquerda. (tamén se podía ir por outro á dereita e acurtariamos algo a ruta) Tódolos camiños desta zona estban coidados e son moi anchos.

De cando en vez, no medio de tanta vexetación, albiscaba algo das lagoas.

Nun punto determinado aparece esta valla e pensei que tería que retroceder pero ao achegarme vin que estaba aberta e se podía pasar.

Desemboquei nunha pista ancha de area que bordea outra lagoa.

Esta outra lagoa que é moi grande apenas a puiden ver xa que a espesa vexetación o impedía.

Estamos chegando á A8 e torcemos a dereita.

Vou en paralelo á autovía e podería seguir esa pista case ata o final da ruta pero canseime de escoitar pasar tanto coche e nun cruce que vin, torcín á dereita.

É unha estrada local moi fermosa que vai entre unha gran carballeira.

Sigo vendo lagoas.

Desemboco na N-VI e os primeiros metros hai que ir con coidado xa que non hai arcén. Despois, si.

Paso por diante do Polígono Industrial e  deseguida chego ao inicio desta ruta.

Páxinas web consultadas:

https://es.wikipedia.org/wiki/Peto_de_%C3%A1nimas

https://www.concellodebegonte.es/es/actualidade/el-belen-electronico-de-begonte

https://gl.wikipedia.org/wiki/Caneiro_(pesca)

https://www.viverosshangai.es/azafran-silvestre-rocus-de-outono-o-safron-de-pradera