ROTEIRO DA PENA DA MOURA PR-235 (SOBRADO DOS MONXES)

 No concello de Sobrado dos Monxes xa fixéramos a Ruta da Carballeira e aproveitáramos para visitar outros lugares deste municipio. Hoxe fixemos unha ruta homologada moi interesante e fermosa pero moi descoidada nalgúns tramos en canto a sinalización (deficiente e nalgúns casos inexistente) e tamén un pequeno tramo da ruta oficial está intransitable e hai que cruzar por un prado para poder seguir. Despois de moitas rutas realizadas por Galicia e Asturias volvo dicir que unha ruta homologada non garante nada. A homologación dun percorrido debería supoñer unhas condicións seguras para quen realice esa ruta pero por desgraza teño moi comprobado que non sempre é así.

A Normativa de Homologación de Sendeiros en Galicia di: 2 "La responsabilidad del mantenimiento del sendero corresponde al promotor del mismo...La FMG (Federación Galega de Montañismo) velará por el cumplimiento del mantenimiento por parte del promotor..."

Características desta ruta:

Lonxitude: 12 km.

Dificultade: fácil

Ruta circular sen sinalizar nalgúns puntos e /ou con sinais case borradas e con nulo mantemento noutro. Imprescindible seguir un track para realizala. Deixo o meu en WIKILOC

A miña valoración da ruta:🔆🔆🔆🔆

Descripción :

Partimos da Lagoa de Sobrado onde hai un sitio para deixar os coches. A Lagoa de Sobrado é artificial xa que foi creada polos monxes do mosteiro no S. XVI co obxectivo de ter auga para os seus cultivos, para as cociñas do mosteiro e para mover o muíño.

A xeada deste domingo de mediados de decembro era impresionante pero o sol xa lucía e aínda que sentimos o frío ao empezar a andar, este deseguida se foi. O sol quentábanos e o exercicio facía que entrásemos en calor.

Parecía talmente que nevara...

Ás veces semellaba que estábamos ante unha postal de Nadal.

Cruzamos o Río de Caxide que é un afluente do Tambre:

Imos por unha estrada local durante uns 800m.

Rematado o asfalto, pillamos un camiño é esquerda. Pasamos por moitos tramos embarrados debido ás últimas chuvias.

Atopamos moitos regos que noutras épocas apenas levarán auga.

Hoxe os regos estaban desbordados e ás veces tivemos que pasar como poidemos este Rego dos Canizos.

Rego dos Canizos

Entre prados chegamos a Castro do Seixo da parroquia de Codesoso. O día non pode estar máis precioso!!

En Castro do Seixo, situada a algo máis de 600 m. de altitude, xa non quedaba rastro algún de xeada! Aquí non viven nin 20 persoas.

Castro do Seixo

Pasada a aldea, deseguida pillamos un camiño á dereita.

A maioría dos poucos habitantes que habitan estas aldeas viven da gandaría.

Subindo á Serra do Bocelo así estaba o camiño de xeado.

A medida que subimos, as vistas son cada vez máis extensas.

Estamos en plena Serra do Bocelo á que nos custou moi pouco subir porque xa partimos dunha altitude de 513m. Na foto, o que parece neve, é xeo. Esta serra é compartida polos concellos de Sobrado, Toques e Boimorto.

Na Serra do Bocelo hai importantes vestixios de zona megalítica. Hai catalogadas 32 mámoas e túmulos. Na foto, o contraste entre a zona de sombra, con xeada, e máis adiante xa todo verde onde dá o sol. Estamos no Camiño Real que percorre a Serra do Bocelo.

Ao pé deste Camiño Real está o Dolmen de Forno dos Mouros, un dos mellor conservados de Galicia. Foi obxecto de varias escavacións arqueolóxicas entre 1987 e 1989. O monumento pertence ao concello de Toques xa que esta serra fai de fronteira natural entre ámbolos dous concellos.

Dolmen Forno dos Mouros

Este monumento megalítico funerario data do S. III a.C. Ten unha cámara poligonal formada por unha pedra horizontal sostida por 7 piares (ortostatos) e ten un corredor de acceso.

Dolmen Forno dos Mouros

Continuamos polo Camiño Real

E atopámonos cunha pista asfaltada

Deseguida chegamos á Pena da Moura, un menhir natural obxecto de moitas lendas na zona. Unha delas di - "Cuentan por ejemplo, que esa roca fue traída en la cabeza por una mujer "moura" y que al colocarla un momento en el suelo para descansar, comprobó asombrada como la piedra iba creciendo cada vez más hasta convertirse en la enorme mole con la que lógicamente no podía continuar".

Pena da Moura

 A pedra é descomunal de grande (11m) e descansa sobre un encame erosionado de gneis, a modo de niño. Xunto á Pena, na cara sur, aprécianse outras penas encabalgadas conformando un amplo abrigo natural.

Mentras que no dolmen, no concello de Toques, atopamos un panel con información detallada do mesmo, na Serra da Moura, que pertence ao concello de Sobrado, nada de nada e eso que estamos diante dunha ruta homologada. A diferenza de trato dos concellos ao seu patrimonio...

Pena da Moura

Achegámonos ata o Coto dos Tarbos para ter unhas vistas magníficas de terras de Sobrado, Teixeiro...etc, etc.

Emprendemos agora a baixada deixando a estrada e pillando un camiño á dereita. Grazas ao track que seguiamos porque os sinais que o indicaban estaba deste xeito:

Baixamos por un fermoso e moi húmido camiño:

Pasamos ao pé dunha abandonada e solitaria casa, estamos en Bustomaior que pertence á parroquia de Porta.

Bustomaior

O día está ben fermoso e xa quenceu. Sóbranos algunha capa de roupa.

Cruzamos outra vez o Río de Caxide noutro lugar.

Ponte sobre o río de Caxide

 

Estamos en Reboredo, aldea que pertence á parroquia de S. Pedro de Portas tamén. Aquí atopámonos con J. Antonio e Pilar, un matrimonio moi falangueiro que nos contaron o baleira que estaba a aldea e J. Antonio insistiu moito en que seguisemos pola estrada ata atopar o cruce onde voltariamos ao inicio polo mesmo sitio da ida. Nós non fixemos caso e pillamos deseguida á esquerda, por outra estrada e el seguía detrás de nós berrando "non vaian por aí, non hai saída..."

Nesa estrada andivemos uns metros e pillamos á dereita por onde ía o trazado oficial que nun principio aparecía limpo.

Pero ao pouco, o camiño péchase de maleza. Hai moito tempo que aí non limpa ninguén!! Tiña moita razón o señor J. Antonio...

Tivemos que ir polo prado contiguo e na foto vese ben o estado do camiño. Completamente intransitable!

 

Ao rematar de cruzar o prado anterior, enlazamos co tramo lineal da ida.

E en 1,5 km. estabamos no inicio na Lagoa de Sobrado.

Lagoa de Sobrado

Agora a lagoa é de cor azul como o ceo e as árbores reflíctense nela.

Comemos por 2ª vez no restaurante Real como xa fixeramos na anterior visita a este concello. Un menú composto de tres primeiros a elexir (caldo, callos ou sopa) e cinco segundos (rape á plancha,  bacallau, codillo asado, filete de tenreira, ou aliñas de polo) bebida, pan, postre e café por 15 € persoa. A comida caseira e abundante, así por ese prezo, un domingo case non se come en ningún sitio.

Restaurante Real

Despois de comer volvemos visitar o mosteiro de sobrado. A información do mesmo, no seguinte ENLACE

Mosteiro de Santa Mª de Sobrado

Tamén visitamos a CIADELA como tamén fixéramos na anterior visita. Toda a info AQUÍ

A Ciadela

Páxinas web consultadas:

https://galiciaencantada.com/index.asp

https://galiciapuebloapueblo.blogspot.com/2015/04/dolmen-forno-dos-mouros-toques.html

MOSTEIRO +SANTA COLOMBA DAS PÍAS + CAMPAMENTO ROMANO DE CIADELLA.(SOBRADO DOS MONXES-A CORUÑA)

MOSTEIRO DE SANTA Mª DE SOBRADO

Despois de realizar a "Ruta da Carballeira":  Rutas de sendeirismo: RUTA DA CARBALLEIRA. SOBRADO DOS MONXES. A CORUÑA e comer en Sobrado, quedábanos a tarde libre e aproveitamos para coñecer ao máximo este concello.

E por suposto, empezamos polo seu monumento estrela, o máis emblemático e polo que é coñecida esta vila: o Mosteiro de Santa Mª de Sobrado que foi incluido no 2015 dentro  do Camiño Norte como un ben individual formando parte do Patrimonio da Humanidade pola UNESCO.

É un dos monumentos galegos que mellor representa o estilo barroco.

Este mosteiro foi fundado no S. X polo conde de Présaras e a súa muller. O mosteiro foi herdado polos sucesores dos fundadores ao longo dos séculos. No S. XII foi entregado por Fernando e Bermudo Pérez de Traba aos monxes cistercienses, chegando dende Francia unha comunidade de monxes.

Durante os séculos XII e XIII o mosteiro desenrola unha grande actividade espiritual e aconómica. Logo entra en decadencia ata o S. XVI no que recupera o seu esplendor e son construídos a maioría dos edificios que hoxe podemos ver, por exemplo a monumental igrexa é de finais do S. XVII.

No S. XIX entra nunha gran decadencia a consecuencia da Desamortización, no ano 1834, o mosteiro queda suprimido. O mosteiro, os edificios contiguos e todas as propiedades son vendidas a particulares e hai un deterioro progresivo de tódolos edificios acabando practicamente en ruínas.

No ano 1954 por orde do arcebispo de Santiago, Fernando Quiroga Palacios, outro mosteiro da mesma orde faise cargo da súa restauración e no ano 1966 envíase unha comunidade de monxes da orde cisterciense da estreita observancia(trapenses) de Cantabria e así despois de máis de 130 anos de ausencia volve a inicarse a vida monástica neste mosteiro ata o día de hoxe.

Para entrar a visitar o mosteiro hai que pasar por debaixo do arco da foto seguinte (Casa do Arco) que foi antiguamente Casa de Audiencias e hoxe se emprega como hospedería cando é necesario

Os peregrinos entraban por debaixo deste arco e atravesaban o patio chamado "Vía Sacra" ata o mosteiro.

Vista da Casa do Arco ou Casa das audiencias do lado do mosteiro

Dentro do recinto do mosteiro, está a igrexa parroquial de S. Pedro da Porta.

Damos un paseo ao redor do mosteiro para darnos conta do inmenso que é:

Aquí temos o muíño do mosteiro que facían funcionar coa auga traída dende a lagoa que mandaran construir moi cerca coa auga do río Tambre.

Na foto seguinte vemos a igrexa por detrás e parte do mosteiro:

A igrexa do mosteiro é espectacular por dentro e por fóra. A impresionante fachada é obra de Pedro Monteagudo, do S. XVII. Sobre a porta hai unha imaxe da Virxe da Asunción. Dous pares de columnas altísimas enmarcan o corpo central. Máis arriba hai un escudo de armas flanqueado tamén por dúas columnas. Por último o frontón corvo partido serve de base a un enorme crucifixo. As torres aumentan a sensación de verticalidade e altura desta igrexa.

Para poder acceder ao interior, hai que pagar 2.5€ e tes dereito a visitar dous claustros, a Sala capitular, a cociña do S. XIII e a igrexa.

En 1º lugar, visítase o Claustro dos Peregrinos, do S. XVII  e rehabilitado no 1972 É de planta cadrada e as columnas superiores de estilo xónico as inferiore son dóricas. 

Claustro dos peregrinos

Na foto seguinte vemos a Maristella, escaleira principal que leva a estancias privadas dos monxes. Debe o seu nome a que cando os monxes subían a escaleira ían cantando o himno "Ave Maris Stella" e á Virxe que as preside. 

As dependencias privadas dos monxes non van incluídas na visita, loxicamente

A continuación, entramos no "claustro de los medallones" que foi o claustro orixinal da construción do século XIII pero foi completamente restaurado entre os séculos XVI e XVIII

É de planta rectangular e destacan os 36 medallóns da parte superior con caras de diferentes personaxes: bispos, apóstolos, cabaleiros...etc

Claustro dos medallóns

Na seguinte foto, vemos algunha das caras dos medallóns.

A continuación, visitamos a a cociña que ten arcos de medio punto e catro sólidas columnas das que pendían as cadeas colgando sobre a lareira.

Cociña do S. XIII

Despois fomos á Sala Capitular que foi reconstruída no 1965 conforme a como era no S. XII. esta sala era onde se reunían os monxes para recordar o Capítulo que leran durante a comida e/ou para conversar de asuntos relativos ao mosteiro.

E por último imos á igrexa que causou en nós unha sorpresa ao vela totalmente baleira de imaxes, retablos...

A Capela do Rosario, atribuida a Domingo de Andrade, ten unha portada que semella a fachada da igrexa, cun barroco moi exuberante no arco de entrada. O conxunto interior desta capela coa súa cúpula é considerado o barroco máis representativo de Galicia.

A Sacristía está considerada como o máis fermoso conxunto renancentista en Galicia. Foi deseñada por Juan de Herrera, autor do mosteiro do Escorial.

Dende aquí podemos contemplar outro claustro que non está aberto ao público:

A cúpula da sacristía:

Despois de admirar tranquilamente a fermosura e grandiosidade deste monumento, saimos dispostos a ir coñecer outro lugar deste concello.

CAPELA DE SANTA COLUMBA DAS PÍAS

Na parroquia de Codesoso, a 8 km. de Sobrado, atopamos este santuario moi antigo e de gran devoción popular. Está situado nunha fermosa carballeira e por aquí pasa o Camiño Norte a Santiago.

Aquí celébrase unha importante romería xa que esta santa é para moita xente remedio a moitas e variadas enfermidades.

Capela de Santa Columba das Pías, do S. XVII

Está situada nunha fermosa carballeira.

Este é o camiño que conduce a fonte que, como en case tódolos santuarios, non podía faltar:

A Fonte Santa é de estilo barroco. Débese beber dela ou lavarse para poñer remedio ás máis diversas enfermidades.

 A parte baixa deste cruceiro é o elemento  máis antigo da capela. Faltáballe a cruz que foi colocada recentemente e ben se nota a diferenza.

Tamén hai un ritual en torno a este carballo centenario que conta no seu tronco cunha cruz tallada no mesmo para sacralizalo. A tradición manda encher a pía que ten diante con auga da fonte e dar nove voltas ao redor do carballo e da pía dándolle un bico ao tronco, rezar un Noso Pai e facer o sinal da cruz en cada xiro para acadar o que se pida ou ben para dar grazas polos favores recibidos.

CAMPAMENTO ROMANO DE CIADELLA

Por último fomos ver o campamento romano de Ciadella que tivo moita actividade entre os séculos II e IV.

É o maior campamento romano de Galicia

A función principal deste campamento sería o control das comunicacións entre Brigantium (A Coruña) e Lucus Augusti (Lugo)

O foxo do campamento

O campamento estaba defendido por unha muralla que pechaba todo o recinto, protexido por varias torres e un foxo paralelo ao recinto do que só se conserva o lado este.

As excavacións comenzaron no ano 1935 e non foron continuadas, sendo retomadas na década dos oitenta. 

No campamento atopáronse abundantes materiais destacando restos cerámicos, monedas e obxectos de vidro, de bronce e de ferro. Están depositados para o seu estudo no museo arqueolóxico e histórico "Castelo de S. Antón" (A Coruña)

Se queres saber máis cousas deste campamento romano, Podes visionar este vídeo: