martes, 15 de xullo de 2025

PEDRAS E PRADOS DENDE A PONTE DE XESTIDE (ABADÍN)

 A Ponte de Xestide (Abadín) salva o río Pedrido, chamado así nesta zona non moi lonxana ao seu nacemento e máis tarde, ao chegar á parroquia de Viloalle en Mondoñedo pasa a chamarse Masma, nome xa coñecido en toda a Mariña por ser o río que forma a Ría  de Foz ao desembocar no Cantábrico.

Na Ponte de Xestide (parroquia de Labrada en Abadín) empecei e rematei esta ruta.

Características:

Lonxitude: 9 km.

Dificultade: fácil

Ruta planificada por mín. O track en WIKILOC

Descripción:

Chego á ponte de Xestide pola estrada LU-P 0101 e aparco o coche despois de pasar a ponte.


Empezo a camiñata por unha pista de grava por onde baixan dúas furgonetas con persoas que deben de vir do parque eólico. Á dereita vexo o empinado camiño polo que voltarei despois.

O percorrido empeza entre árbores que axiña van desaparecer.

Á miña dereita, adiviño o río Pedrido. Os amieiros medran na súa beira.

Estou nunha zona de pastos.

De súpeto as árbores desaparecen e vexo pèquenos lombos onde afloran moitas rochas.

Á miña dereita, a vista son prados e por onde están os eólicos será o camiño de volta.

Abadín é un concello netamente agrario, á maior parte da poboación activa dedícase a actividades agrícolas ou gandeiras.

A paisaxe parece sementada de campos de trigo ou centeo pero é herba seca nesta época.

Varios regos corren por estes lugares onde ás veces se apoza a auga.


Os Xuncos lanudos ou xuncos dos pantanos que medran entre as turbeiras e matorrais húmidos na alta montaña.

As grandes rochas son unha constante nesta 1ª parte da ruta, rochas calizas e cuarcitas redondas, grandes e apiñadas; con formas curiosas.

Ao chegar a este cruce, temos a opción de acortar a camiñate bastante se pillamos a pista da dereita. Eu non o fixen, sería demasiado curta a ruta.

Ata agora, o percorrido veu en chao. Agora empezo a baixar.

No punto máis baixo desta ruta atopamos enormes prados  á man dereita e á esquerda, un piñeiral. Tamén vemos na foto un bebedeiro para os animais, unha fonte e un asadoiro.

Prados inmensos e ao fondo, onde se ven os eólicos, será por aí o camiño de volta.

A ruta non ten ningunha dificultade, vai toda por pistas e o terreo é chan ata aquí.

Deixamos a pista que traemos e torcemos á dereita, cara ao parque eólico.

A vista abarca máis visión da paisaxe a medida que subo.



O gando en semiliberdade:

Prados e máis prados de herba seca e os omnipresentes aeroxeradores.

Estamos case no punto máis alto da ruta: a case 700m. de altitude.

Ao lonxe vese a aldea de Os Agros da parroquia de Labrada. Leo en Internet que está deshabitada.

Ese edificio é a Subestación eléctrica de Labrada.

Xa falta pouco para finalizar esta ruta. Vexo cabalos en liberdade.

O asfalto remata no último aeroxerador. Agora entro nun camiño de area e herba ben acondicionado.

Á dereita, a pista por onde fun antes e os cumes das montañas.

Unha boa baixada vaime levar deseguida ata o coche.

Xa ao pé do coche, vexo o río Pedrido (futuro Masma) que aínda é moi novo e polo tanto estreito e pouco caudaloso.

Páxinas web consultadas:

https://es.wikipedia.org/wiki/Labrada_(Abad%C3%ADn)

sábado, 12 de xullo de 2025

VARADERO/CAYO BLANCO/A HABANA

 VARADERO

Na provincia de Matanzas está Varadero, con 30km. de extensión dos que 22 son praias. É o punto máis cercano dende Cuba a E. Unidos. A súa principal actividade económica é o turismo.

Varadero está situada na península de Hicacos que descubreu e 1508 o galego Sebastián de Ocampo. Os conquistadores españois expulsaron a población indíxena da península durante o S. XVI e convertiron o lugar en varadeiro e salina desmontando os seus bosques en pouco tempo. A salina abasteceu unha gran parte da flota española dende o 1587 e sigueu operando ata 1961.

A finais do S. XIX algúns veciños de Cárdenas empezaron a instalar vivendas en Varadero atraidos polas súas cálidas e transparentes augas, pero tiveron que fuxir polas plagas de mosquitos. Dátase no 1887 como a fundación oficial de Varadero.

Durante os años 20 e 30 do S.XX instaláronse numerosos cubanos e norteamericanos adiñeirados coas súas residencias ao longo da praia.

Un primeiro boom nas construccións hoteleiras rexístrase ao comenzo da década dos 50.

Durante o periodo dos anos 60 ata os 80, Varadero transformouse nun centro cultural e particularmente da música cubana.

Dende principios dos anos 90 iniciase a construcción dun gran número de hoteis para o turismo internacional co o obxectivo de desenrolar o turismo como importante fonte de divisas e aliviar a crise económica despois do colapso do socialismo.

Varadero conta cunha das  maiores infraestructuras hoteleiras da rexión do Caribe e recibe anualmente arredor de 1 millón de visitantes. ​Sigue sendo o primeiro centro turístico de sol e praia de Cuba e aporta o 30-40 % dos ingresos  neste sector.

Ademais da praia fermosa de area fina pola que é coñecido, conta con varias covas onde se atoparon pinturas rupestres e varios fósiles. (As máis coñecidas son as Covas de Ambrosio e a dos Musulmáns) Cando os españois descubren esta zona, estaba chea de aboríxenes como demostran os restos atopados nestas covas.

O noso hotel en Varadero

O noso hotel tiña acceso directo á praia despois de pasar polas piscinas.

Acceso directa á praia.

praia de Varadero é tamén chamada Praia Azul e en realidade son 6 praias unidas. As súas augas cristalinas e area fina prolónganse ao longo nada menos que de máis de 20 km. Estamos xa no outro mar de Cuba: o Océano Atlántico.

Praia de Varadero

Cando descubrimos esta praia, as súas augas cálidas e transparentes, a súa fina area...non nos extraña que estea entre as máis famosas do mundo.

Praia de Varadero

CAYO BLANCO

Cayo Blanco é un illote cerca de Varadero, no Océano Atlántico que recibe o nome de "Branco" pola cor da súa area. As súas praias son de augas transparentes, ideales para practicar snorkel ou para bañarse nelas sen acordarse de sair.

Fomos ata Cayo Blanco en catamarán desfrutando moito esta viaxe pola animación e atención que ofrecían as 3 persoas que nos levaron.

Primeiro paramos nun delfinario e quen quixo puido interactuar cos golfiños. Foi ben fermoso!


Un pouco despois fixemos outra parada para practicar snorkel quen quixese.



En Cayo Blanco non hai hoteles, é un illote deshabitado onde os únicos que chegan son os catamaráns con turistas. Só hai un restaurante no que comemos langosta.
Na foto, as augas cristalinas do Atlántico e o chiringuito-restaurante onde xantamos.
Cayo Blanco

Eu dende logo considero que son unha privilexiada por poder pisar estas praias e bañarme nesas augas tranparentes e cálidas que tantas veces vin en revistas, documentais...

O privilexio de estar aí...

O animal que vemos na foto é unha jutía, un mamífero moi típico en Cuba e que se asemella a unha rata.

Unha jutía
 

O interior do lugar onde xantamos:


A HABANA

A capital de Cuba ten un centro histórico que é Patrimonio da Humanidade e no 2016 foi acreditada como Cidade Marabilla do Mundo Moderno.

Tamén dá  A Habana a sensación de desolación, dunha cidade contradictoria que mestura unha gran beleza (adivíñase que no pasado foi espectacular e deslumbrante) e un presente en precario que se ve na xente e nas construccións. Ás veces, as imaxes que vemos amosan unha cidade que semella saída dunha guerra recente.

O noso hotel na Habana estaba moi ben situado, moi no centro da chamada "Habana  Vella". Dende a ventá da habitación nós víamos o parque Central, o Museo de Belas artes, o Capitolio...

Na foto seguinte, un edificio que nos quedaba moi cerca do hotel: o Palacio dos Capitáns Xenerais, hoxe Museo Nacional de Belas Artes da Cidade. Este Museo ocupa tamén unha parte do que foi o Palacio do Centro Asturiano no pasado.

Museo Nacional de Belas artes.

Tamén moi cerca do hotel está  Gran Teatro da Habana que é unha das principais institucións culturais da capital cubana, icona arquitectónica da cidade, e sede do Ballet Nacional.

O edificio foi inaugurado en 1838 como Palacio do Centro Galego da Habana, xa que servía como lugar de reunión para os emigrantes galegos da cidade.  Nel interpretouse a primeira versión musical de "Negra sombra" en 1892, aínda baixo o dominio español da illa, e logo estreouse o Himno Galego en 1907. Está situado ao lado do Capitolio.

 Centro Gallego de La Habana foi construído pola comunidade galega de Cuba, e é considerado unha das máis importantes obras do seu tipo realizadas nese país. Foi un elemento de gran relevancia no vida dos inmigrantes galegos, proporcionándolles atención sanitaria, un lugar onde instruírse, reunirse e promover a cultura.

Gran Teatro "Alicia Alonso"

Palacio de los Capitanes Generales, actual Museo de la Ciudad, está considerada a obra de maior importancia arquitectónica de todo o desenrolo barroco en Cuba. Este palacio foi edificado no lugar onde se atopaba a antiga Catedral de La Habana. A súa construcción comenzou no ano 1776. Fue o sitial de 65 capitáns xerais españois para gobernar Cuba.
Museo da Cidade, antes Palacio dos Capitáns Xenerais

Un dos castelos máis impoñentes de Cuba é este da Real Forza, exemplo de arquitectura militar en tempos da dominación española. Está ubicado, ao igual ca o edificio anterior na Praza de Armas.
O Castelo da Real Forza é a fortaleza militar máis antiga de toda América.(S. XVI) Actualmente alberga un museo.
Castelo da Real Forza

O hotel Santa Isabel  foi o 1º que se construeu na Habana, antigamente foi a residencia duns condes.
Hotel Santa Isabel, o máis antigo da Habana.

A Praza de S. Francisco ten unha historia que data do S. XV. Nela montárase un mercado e no S. XVII foi construida unha igrexa que daría paso ao Mosteiro de S. Francisco de Asís e o mercado que había foi trasladado á Praza Vella.
Praza de S. Francisco
 
A Fonte dos Leóns que vemos é do S. XIX, construida por un escultor italiano e é unha das máis vellas da Habana.
Fonte dos Leóns na Praza S. Francisco

Outro edificio importante que atopamos na Praza de Santo Domingo é a Lonxa do Comercio de principios do S. XIX. Hoxe alberga diversas oficinas.
Lonxa do Comercio

O chamado "Caballero de París"non é desa cidade. Resulta que é da Fonsagrada (Lugo) A estatua de bronce inmortaliza a José Mª López Lledín que conquistou Cuba co seu estilo de vida. Non se sabe a que se debe ese apodo. Os xornais da época contan que chegou a Cuba en 1913 con 14 anos e tivo varios oficios: xastre, axudante nunha tenda de libros e nun bufete de avogados, camarero en hoteis...Estivo no cárcere pero non hai documentos sobre o arresto ou xuicio o que deu lugar a varias lendas urbanas. Foi libeardo por falta de probas.
Andaba sempre acompañado de montóns de xornais debaixo do brazo e cunha bolsa chea de pertenencias e regalos. Ofrecía caramelos aos nenos e flores ás mulleres habaneiras. Tras casi 50 años de pernoctar nos portais de edificios emblemáticos e alegrar a vida dos transeúntes, López Lledín foi internado nunha clínica psiquiátrica na que pasou os seus últimos días.
O Caballero de París

Antigua Cámara de Representantes, un valioso exemplo de arquirectura civil publica.
Antiga Cámara de Representantes

O coche Mambí, un vagón de tren, chamado tamén coche presidencial porque ao longo dos anos e, ata convertirse nun obxecto de museo, foi utilizado por moitos mandatarios cubanos. Por dentro seica é moi luxoso: ten dúas habitacións,  mobles con madeiras nobles, comedor para 8 persoas, cociña, cubertería de prata...
Coche Mambí

A Praza Vella é outra praza colonial da Habana deseñada no S. XVI. Nas súas orixes, a praza era coñecida como Plaza Nueva e empregábase para realizar exercicións militares, carnavais, pregóns.... Despois, funcionou como mercadiño ao aire libre e, actualmente, atópase chea de restaurantes, cafés, bares e cervecerías.
Praza Vella

Na Praza Vella atópase o complexo monumental de El Templete, construido en 1828 no sitio que se supón se celebrou a primeira misa e o primeiro cabildo da Habana en 1519.

                                                                      El Templete

O Palacio Cueto é unha verdadeira xoia arquitectónica. O edificio albergou un almacén e unha fábrica de sombreiros ata os anos 20, cando foi alquilado por José Cueto, a quen debe o seu nome, para convertirlo no Hotel Palacio Viena. 
Palacio Cueto, hoxe Hotel Palacio Viena

O edificio Gómez Vila, restaurado en 2002, é actualmente sede de oficinas e da Cámara Oscura, un miradoiro colocado no alto da torre que permite mediante un lente cóncavo de 1,80 m. de diámetro aprezar imaxes da cidade en tempo real. Foi donada pola Deputación Provincial de Cádiz.
Cámara Oscuran no edificio Gómez Vila

Unha casa do S. XVIII cun gran valor arquitectónico é hoxe coñecida como Casa da Obrapía  Nesta casa, Martín Calvo de La Puerta institueu unha Obra Pía (piadosa) que consistía en en deixar cento dous mil pesos para dotar cos réditos anualmente a 5 orfas para que deran "sen perder a honestidade e o pudor fillos fortes e robustos"
Destaca na casa o pórtico barroco. Actualmente a casa exhibe mobles e obxectos da época colonial.
Casa da Obrapía

A Universidade de S. Gerónimo foi fundada no S. XVIII polo rei de España Felipe V de Borbón.
A igrexa e o convento foron derribados na primeira metade do S. XX; despois no seu lugar levantouse un edificio moderno utilizado para distintas funcións e cuxa azotea serviría de terminal de helicópteros. Décadas máis tarde reabriría como Colexio Universitario San Gerónimo de La Habana, adscripto á Universidade, onde se imparte a carreira de Preservación e Xestión do Patrimonio.

                                                             Universidade de S. Gerónimo

Catedral da Habana é un templo católico  adicado á Inmaculada Concepción, que foi construído entre os anos 1748 e 1832 en estilo barroco, no corazón da zona vella da cidade. 

Está composta por tres naves, con oito capelas laterais. O chan é de mármore branco e negro.

As cinzas de Cristovo Colón repousaron no seu interior dende o ano 1795 até que foron levadas a Sevilla en 1898.


                                                       Catedral da Habana

A Praza da catedral é un auténtico museo barroco xa que tódolos edificos que atopamos, incluida a catedral son do S-. XVIII.
O Palacio dos Marqueses de Augas Claras  foi a sede do Banco Industrial antes da Revolución Cubana e, actualmente, aloxa no seu interior o Restaurante El Patio. (Ventás azuis) Está pegado ao Palacio do Conde de Lombillo. Trátase dunha casona típicamente colonial que foi habitada por descendentes dos primeiros pobladores da  Habana.

                                   Palacio dos Marqueses e Augas Claras na Praza da Catedral

O Museo de Arte Colonial atópase na casona dos Marqueses de Bayona. Este pequeno museo exhibe unha exposición de mobiliario colonial e de arte de carácter decorativo, entre o que destacan unhas pezas de porcelana con escenas da Cuba colonial, así como diversos decorados de comedores da época colonial e unha fantástica colección de flores ornamentais.

                            Museo de Arte Colonial na antiga casona dos Marqueses de Bayona

A Bodeguita del Medio é un restaurante e bar da Habana, un dos lugares turísticos da cidade, por onde pasaron numerosos visitantes, dende escritores ata políticos, que deixaron a súa pegada no local mediante algún recordo, fotos, obxectos ou grafitis nas súas paredes.
Pódense atopar copias de firmas como a do actor Errol Flynn e a do político Salvador Allende. O local é coñecido polos seus mojitos cubanos e por  ter sido frecuentado por Ernest Hemingway, quen estivo moi presente na cultura habanera. O escritor deixou unha frase, moi coñecida en toda a Habana Vella, que di: “Mi mojito en La Bodeguita, mi daiquirí en El Floridita” (hai quen di que esto é unha lenda e que Hemingway non era habitual neste lugar)
La Bodeguita del Medio

Despois de rematar a visita guiada , tivemos tempo libre que nós aproitamos para ir ata o Malecón.
Sete mil metros dun ancho muro de cemento convirten ao malecón habanero no lugar de encontro máis visitado da capital cubana. A súa  función principal, ademais de ser unha obra estrátexica para deter a agua, é ser un centro de atención turística e local. O malecón dende a  súa construcción converteuse en signo da illa.
O Malecón

Sentados no muro do malecón estivemos observando os automóbiles que víamos e volvemos 30 ou 40 anos atrás. Cuba conta cun dos parques automobilísticos máis antigos do mundo, fermoso de ver para nós pero demasido vello, contaminante e inseguro para os que viven alí. Moitos dos automóbiles cubanos non levan cintos de seguridade nin airbags, nin ABS...


Ao fondo podemos ver o Castelo do Morro trazado polo arquitecto italiano Antonelli no S. XVI
Castelo do Morro

Nos anos 90, coa caída da Unión Soviética, a illa enfrentou unha etapa moi desafiante a nivel económico que aínda dura e afectou tamén ao sector dos medios de transporte impulsando unha onda de innovación mecánica sen precedentes. Grazas ao inxenio dos cubanos, comenzaron a surxir adaptacións únicas, como Chevrolet e Ford con pezas de Volga, FIAT e outras marcas, creando combinacións impensables que garantizaban a supervivencia dos coches clásicos en Cuba.

No Teatro Lírico Nacional, nunha da súas salas atopábase hai máis de 50 anos  o único e primeiro Museo Periodístico de Cuba. Desapareceu co trunfo da Revolución porque non respondía aos intereses da nova etapa.
Teatro Lírico Nacional

A noite do luns, 30 de xuño, uns coches de época recolleronnos no hotel para ir a unha cena-espectáculo nun restaurante.
En Cuba chámanse "almendrones" a estes coches americanos da década dos 40/50. Estes coches chegan a Cuba importados por emprendedores  na década dos 50 do pasado século. Foron conservados por necesidade e actualmente son un importante reclamo turístico.


Os cubanos demostraron o seu inxenio mantendo estes coches operativos, pois  dende inicios dos anos 60 cando o goberno de Estados Unidos rompeu relacións con Cuba, no país non se consiguen repostos e tiveron que fabricar eles mesmos os sustitutos.
Móvense por Cuba o mesmo con motores de tractores agrícolas de orixe ruso, pezas de frigoríficos e lavadoras, que con actualizacións de Toyota.
Os "almendrones"


De camiño que íamos vimos o Palacio dos Matrimonios, edificio que foi construido en 1914 para albergar o Casino Español na Habana. Considerado moi selecto polo nivel dos seus socios, o Casino tiña como obxecto promover, consolidar e difundir a irmandade entre cubanos e españois residentes na illa; exaltar os valores culturais de España e de Cuba, así como proporcionar aos seus socios toda clase de recreo e ocio.
Actualmente  este Palacio é un dos lugares preferidos entre os habaneiros para casar.
Palacio dos matrimonios

Subindo ao Cristo da Habana, vimos un museo de armamento ao aire libre.
Museo de armamento

Cristo da Habana é unha escultura que representa o Sagrado Corazón de Jesús, obra da escultora cubana Jilma Madera. A estatua foi feita de mármore de Carrara. A imaxe ten 20 metros de altura e repousa sobre unha base de 3 metros. O seu peso aproximado es de 320 toneladas. 
A esta obra deixárolle os ollos baleiros  para que dera a impresión de mirar a todos dende calquera lugar que fose observado. 
O Cristo da Habana

Dende o emprazamento do Cristo da Habana, aprézase unha vista de toda a cidade da Habana 
Vistas dende O Cristo da Habana

A cena-espectáculo deste día foi en Legendarios del Guajirito. “Legendarios del Guajirito” é un proxecto de música tradicional cubana que rescata, defende e mantén os xéneros autóctonos de Cuba,  tales como o Danzón, o Son, o Mambo, o Cha Cha Cha e a Rumba entre outros.
A min a actación fixóseme un pouco larga (a min sobrábame media hora) e quedei sorprendida do maiores que eran algúns compoñentes deste grupo.

O martes, 1 de xullo, tivemos a viaxe de volta a España pero antes despuñemos de case todo o día para seguir desfrutando da Habana.
Fomos camiñando polo Paseo do Prado (como se chamaba antes) ou Paseo Martí como se chama hoxe. É unha avenida con máis de 200 anos de historia e por aquí fomos ata o Malecón que nós xa visitaramos o día anterior pero noutro punto diferente.
Paseo do Prado
Non sabiamos onde mirar: a un lado e outro do paseo aparecían fermosos edificios aos que se lles adiviñaba un pasado próspero e moitos deles pedían unha restauración a berros.
 A algún deles, xa só lle queda a fachada...




Fermosísimos edificios, algúns deles de bo ver coma este da foto seguinte, que é un hotel.

O que foi e xa non é...
 
Unha rua calquera...

Ao final deste paseo temos o Monumento a Juan Clemente Zenea, un poeta cubano fusilado por autoridades españolas. A muller que se ve ao lado cunha lira na man representa a inspiración poética.
Pola parte de atrás, hai un poema deste escritor dedicado a unha andoriña que me gustou moito e que di:
"No busques volando inquieta
mi tumba obscura y secreta
Golondrina ¿no lo ves?
En la tumba del poeta
no hay un sauce ni un ciprés."


Chegados ao Malecón subimos á terraza dun hotel (non recordo o nome, non sei se era o Royalton) para ter unhas vistas incribles da Habana. Pagamos en recepción penso que 200 pesos cada un de nós para subir ata un alto piso no que hai un bar/cafetería. Alí desfrutamos durante bastante tempo cadaquén da bebida que quixo contemplando a fermosa cidade coa súa baía.

Baía da Habana

Vistas a outro lado da Habana.
A Habana

Castillo de los Tres Reyes, tamén coñecido como Castillo del Morro, foi trazado polo enxeñeiro italiano Bautista Antonelli en 1585 durante o periodo imperial español, a  súa posición estratéxica nun cerro foi reconocida  e tivo gran importancia na defensa da illa.
A súa construcción empezou ao mesmo tempo que o Castelo de San Salvador da Punta, custodiando con celo ambos a entrada da bahía.

                                                                 Castelo do Morro

O Castelo de S. Salvador da Punta é a outra fortificación da Habana xunto coa anterior e co Castelo da Real Forza que xa vimos. Foi deseñada para protexer o acceso a bahía da Habana dos frecuentes ataques de corsarios.
Castelo do Morro e Castelo de S. Salvador da Punta (Foto de Jaime Cancio)

Estatua de Francisco de Miranda e ao fondo unha torre de vixiancia do Castelo de S. Salvador. Foi un político, militardiplomático, escritor, humanista e ideólogo venezolano, considerado como o precursor da emancipación americana contra o Imperio español.
Estatua de Francisco de Miranda

Atravesamos o Parque Mártires do 71 onde vemos a estatua de Máximo Gómez.
Monumento ao Xeneral Máximo Gómez, é un conxunto escultórico monumental situado frente ao Malecón, dedicado a este  Xeneral da independencia que morreu na cidade a principios do S. XX.
Estatua de Máximo Gómez

Neste parque tamén está o monumento aos 8 estudantes de Medicina que foron asasinados en 1871 cando xogaban e foron acudados polo vixiante do cemiterio cercano de rallar a tumba do periodista español Gonzalo Castañón.
Dende entón, cada ano chega ata o lugar unha multitudinaria peregrinación que parte da escalinata da Universidade da HabanaOs estudiantes rememoran os feitos e rinden tributo aos asasinados. 
Monumento aos estudiantes de Medicina asasinados. (foto de Wikimedio Commons)

A Embaixada de España é a nosa máxima representación legal no país cubano. O actual embaixador é Francisco Javier Hergueta Garnica, que foi nomeado polo Goberno de Pedro Sánchez o 27 de marzo de 2024.
A actual embaixada está ubicada no Palacio Velasco Sarrá dende 1984, un fermoso edificio de principios do S. XX 
Foi construido en 1912 por encargo duns españois que chegaron de Barcelona e fundaron un emporio farmacéutico na Habana.

                                                   Edificio onde está a Embaixada de España

Imos polo fermoso Paseo 13 de marzo onde vemos unha estatua  ecuestre de José Martí e ao fondo, o Museo da Revolución.  Unha placa nesta estatua define a este home como " Apóstol de la Independencia de Cuba/ Guía de los Pueblos Americanos y Paladín de la Dignidad Humana"
Estatua ecuestre de J. Martí

O Museo da Revolución é un edificio  construído entre 1913 e 1920, que no seu tempo foi o Palacio Presidencial, e que dende 1959 acolle unha colección de material sobre a revolución cubana. É considerado o museo de historia máis importante de Cuba.
Museo da Revolución (foto de Jaime Cancio)

Estas avionetas forman parte dun museo ao aire libre chamado Memorial Granma onde se exhibe o iate Granma que trouxo a Fidel Castro a Cuba dende México e outros vehículos importantes relacionados coa Revolución cubana.


  A Igrexa do Santo Ángel Custodio é coñecidapola súa rica historia, arquitectura distintiva e impacto cultural significativo,sendo un dos monumentos máis importantes da cidade..
A arquitectura da igrexa é unha mestura ecléctica de estilos barroco e neogótico reflexo das diversas etapas de construcción e renovación que experimentou ao longo dos séculos.

                                                                Igrexa do Santo Anxel Custodio

Chegamos ao Teatro Nacional "Alicia Alonso" onde poidemos visitar a parte interior do edificio dedicada ao Centro Galego na Habana.
Estes armarios son depositarios dos libros de actas dos socios tanto dos vivos coma dos mortos que están enterrados no panteón de cada unha destas sociedades. Trátase, polo tanto, dun verdadeiro arquivo activo no que se seguen rexistrando os movementos de altas e baixas correspondentes aos socios, así como o pagamento de cotas para financiar no seu día o enterro. 
 Algún destes armarios rexistra a participación duns 8.000 socios vivos; certamente, moitos deles non son xa aqueles emigrantes galegos, senón os seus fillos ou os seus netos ou mesmo cubanos que se fan socios destas pequenas sociedades para poder ser enterrados nos seus panteóns.

Un dos principais obxectivos do centro era proporcionarlles aos inmigrantes galegos asistencia sanitaria, creando o sanatorio “La Benéfica”. Á vez, buscábase crear unha maior unión entre todos os inmigrantes nun lugar onde puidesen instruírse os tempo que divertirse.

O centro caracterizouse polo seu labor solidario, axudando a vítimas de catástrofes tanto de Galicia como doutros lugares, e pola súa loita contra a explotación dos inmigrantes galegos.
É fermosísimo como se pode ver.

En 1959 co triunfo da Revolución comezan os cambios que afectarán ás asociacións de inmigrantes e, en 1961 nacionalízase o patrimonio do Centro. O edificio converteuse no Gran Teatro da Habana "Alicia Alonso" e alberga a sede do Ballet Nacional de Cuba e ofrece espectáculos de ópera a cargo do Teatro Lírico Nacional.

O edificio albergou primeiro o Teatro Tacón (1834) Con 90 palcos, máis de 20 filas e capacidade para recibir a uns dous mil espectadores,convirteuse no escenario por excelencia da aristocracia crioula.

A cultura, a preparación profesional, o lecer e o coidado da saúde inspirou fundación e a traxectoria deste Centro emblemático para tantos milleiros de galegos que recibiron a súa solidariedade na nova vida que emprendían como emigrantes. Na súa época foi o máis grande e luxoso do continente americano. Este lugar foi adquirido polo Centro Galego no 1906

O Centro entrou en decadencia no momento mesmo en que triunfou a Revolución castrista. A incautación por parte do Estado marcou un antes e un despois na historia do Centro. Coincidiu este proceso coa práctica desaparición do fluxo migratorio dende Galicia a Cuba.
Hoxe subsiste unicamente grazas á entrega duns galegos que seguen prestando os seus servizos nesas pequenas entidades que contan tan só cun pequeno armario cada unha delas, pero sobre todo, en cada caso, cunha xunta directiva que se esforza por manter un panteón para os seus asociados.

Este é o escenario "García Lorca" sala principal do teatro con capacidade para 1500 persoas e sede do Ballet Nacional de Cuba. (Este non o ensinaron, a foto é de Wikimedia Commons)
Escenario García Lorca no Teatro Nacional

Capitolio da Habana é un edificio gobernamental da cidade da Habana, construído no ano 1929, que acolle ás dúas cámaras lexislativas de Cuba
Ademais de acoller as dúas cámaras lexislativas, é o punto quilométrico 0 do sistema de estradas de Cuba, e constitúe un dos símbolos máis salientables da cidade, así como un dos seus puntos máis turísticos.
 É similar al Capitolio de Washington D.C, pero un metro máis alto, un metro máis ancho, un metro máis longo e moito  máis rico en detalle.
Capitolio Nacional foi construido con pedra caliza blanca e granito. A súa elegante cúpula de 62 metros realizada en pedra está rematada cunha réplica da estatua de bronce do escultor del siglo XVI Giambologna, e destaca no horizonte da cidade. Na planta superior, xusto no centro debaixo da cúpula, alberga un flamante diamante de 25 kilates. 
O Capitolio (foto de Jaime Cancio)

A Sociedade Cultural Rosalía de Castro foi fundada na Habana en 1945 e actualmente conta con pouco máis de 300 socios.
Realiza e participa en actividades socio-culturais e conmemorativas, como o aniversario de Rosalía de Castro; o Día das Letras Galegas; o Dia de Galicia; o Festival de Música e Danzas Españolas Raúl Soto Santana in Memorian; o Día do Educador; o inicio e fin do Cursoda súa Escola de Danzas Españolas e a Xunta Xeneral de Asociados, entre outras
Sociedade Cultural Rosalía de Castro

A Praza da Revolución é unha das máis grandes do mundo, con 72 000 m², onde se realizan multitude de actos, dende memoriais ata graduacións. Foi a tribuna de moitos discursos de Fidel Castro.

Foi creada durante o período de Fulgencio Batista baixo o nome de Plaza Cívica, aínda que a súa fama internacional comenzou coa Revolución cubana. Nela podemos encontrar el monumento José Martí, frente por frente temos o Ministerio do Interior coa imaxe do Che Guevara, tomada polo fotógrafo Alberto Korda, feita un relevo escultórico, obra de Enrique Ávila. En 2009, inaugurouse outra obra, do mesmo artista  a Camilo Cienfuegos na sede do Ministerio de Comunicacións.

Praza da Revolución

Cunha altura de 112,75 m ata a torre de remate e de 141,995 m ata os faros e bandeiras, o monumento a José Martí é o punto máis alto da Ciudad da  Habana.
Monumento a J. Martí

Outros edificios que vimos:
A Universidade da Habana
Universidade da Habana

Palacio das Ursulinas  que recorda a arte mudexar e que está moi arruinado, un exemplo máis da desidia que están a sufrir tantísimos edificios en Cuba.
Palacio das Ursulinas
Hotel Nacional da Habana onde tivo lugar a coñecida Conferencia da Habana en 1946  que se celebrou para discutir asuntos políticos, normas de actuación e intereses de negocio entre a mafia estadounidense, o sindicato do crime xudío e líderes da Cosa Nostra da Habana.
Hotel Nacional da Habana

Unha rúa de Cuba.

CONCLUSIÓN:
Para min, esta viaxe a Cuba foi moi fermosa e enriquecedora. Coñecemos a Cuba auténtica,  a Cuba que o está pasando mal, con verdadeiras necesidades de todo tipo e que dá lástima sabendo o que foi no pasado, a riqueza que de aquí saeu por parte dos nosos emigrantes cara a Galicia a principios e mediados do S. XX en forma de escolas, vivendas...
Non queda nada xa de aquel próspero país e agora sucede o fenómeno contrario: os cubanos abandonan en masa o seu país buscando mellores oportunidades de vida.
O valor patrimonial que ten este país en edificios, rúas, prazas...é inmenso. Moito dese valor foi aportado pola nosa xente cando estivo aí emigrada. Oxalá Cuba se poda recuperar e que as súas xentes e o seu patrimonio o fagan se perder xa demasiado tempo.
Vimos tamén outra Cuba dentro da anterior, a turística, a das praias paridisíacas, a que semella que estás noutro país. Oxalá tamén esta Cuba axude a recuperar a anterior....

Páxinas web consultadas:

https://soteloblanco.blogspot.com/2010/09/o-centro-galego-da-habana.html

https://www.lostrotamundos.es/index.html
http://www.cubadebate.cu/especiales/2020/07/10/el-coche-presidencial/
https://www.visitarcuba.org/
https://onlinetours.es/hoteles/hoteles/detalle/1140490/palacio-cueto-6.htm
http://www.habanaradio.cu/articulos/antiguo-edificio-gomez-vila/
https://www.cubanet.org/
https://www.motorpasion.com/
https://www.lahabana.gob.cu/post_detalles/es/10196/palacio-de-los-matrimonios
https://mundounique.com/es/almendrones-en-cuba-leyendas-rodantes/
https://holiplus.com/es/tour/522fp/espectaculo-legendarios-del-guajirito
https://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada
https://onlinetours.es/blog/cuba/palacio-velasco/
https://www.cadenahabana.icrt.cu/memorial-granma-22032024/
https://www.espanaexterior.com/galicia/