TEIXO-TEIXOIS (TARAMUNDI)

 Voltar a Taramundi sempre me dá satisfacción, as súas rutas son preciosas e as aldeas deste concello son pequenas, recónditas, ben coidadas...unha marabilla camiñar por lugares que seguen a conservar o sabor do auténtico, do autóctono en cada recuncho!!

Xa fixen a maioría das rutas deste municipio, penso que me faltaba esta e outra máis.

A de hoxe foi unha ruta espectacular pola paisaxe entre ábores autóctonas,  coa auga do Rego das Mestas  e aldeas preciosas, especialmente destaco Os Teixois onde tivemos ocasión de facer unha visita guiada polos seus inxenios hidráulicos e de xantar no restaurante O Mazo.

Características desta ruta:

Lonxitude: 11,5 km (o meu track marca 13, 6 pero hai que restarlle case dous que fixemos ao revés)

Dificultade: Moderada, por certo desnivel e porque tiña algún tramo, de baixada sobre todo, onde hai que levar coidado polas pedras soltas que hai.

Ruta circular perfectamente sinalizada (facede caso aos sinais e NON a moitos tracks antigos que están desactualizados, xa que actualmente a ruta non pasa polo lugar de Almallos)

O meu track en WIKILOC (OLLO: eu seguín un track do concello que supuxen estaría ben pero tamén está sen actualizar. NON hai que ir a nada a Almallos. Antes de chegar aquí hai que pillar á dereita como mandan os sinais!)

Descripción da ruta:

Esta ruta ten inicio e fin na aldea de O Teixo que pertence á parroquia de Bres. Xunto á área recreativa hai sitio para aparcar e é o punto oficial de inicio e fin desta ruta. A área está ben descoidada, sen rozar e con zonas onde medran os toxos. Imaxinamos que coa chegada próxima da primavera adecentarán o lugar.

O Teixo está a unha altitude de 630m. Nótase un frío xélido. Estamos a primeiros de marzo.

Pasamos por diante deste establecemento que estaba pechado. Chámase "El Teixo Rural" . Foi a antiga escola do lugar e despois un albergue que foi reformado para convertirse nun aloxamento  rural con gran capacidade.

El teixorural

Seguimos uns metros máis pola estrada e pasamos polo medio da aldea.

O Teixo

O Teixo é un lugar moi pequeno (haberá 5 ou 6 vivendas) pero moi ben coidadas. Todas as casas están restauradas e unha delas funciona como casa de Turismo Rural.

Deseguida deixamos o asfalto para pillar un camiño á dereita.

Imos baixando ata chegar ao Rego das Mestas que temos que cruzar por esta ponte tan rústica.

Rego das Mestas.

Agora xa subimos (é unha subida lixeira que se leva ben) por un camiño onde vemos moitos acivros.

Por aquí todo é arboreda autóctona esperando que chegue a primavera.

Aló enriba vemos a aldea de Santa Mariña. Por alí hai que pasar, así que queda aínda unha subidiña...

Cara á dereita vemos perfectamente, agora que estamos a boa altura, a aldea de O Teixo de onde partimos.

E chegamos á fermosa aldea de Santamarina que pertence á parroquia de Veigas.

Santa Mariña

Esta aldea ten unhas vistas incribles, por algo está a case 700m. de altitude.

Santa Mariña

En Santa Mariña temos o exemplo da arquitectura rural propia do occidente asturiano, sólida e austera con muros de pedra vista e cubertas de pizarra.

Santa Mariña

Falamos cunha muller que nos contou que a aldea actualmente ten vida, grazas á xente de fóra de Galicia que mercou algunhas destas casas e as restaurou.

Santa Mariña

Vista xeral da aldea que nos chamou a atención polo fermosa e limpa que estaba.

Santa Mariña

Retrocedemos co pensamento ao pasado desta zona que agora nos parece moi fermosa. Imos imaxinala sen luz, sen estradas, con camiños cheos de lama en inverno e traballando eses prados que vemos con tanta pendente...sen dúbida había ser daquela unha vida ben difícil.

Cando xa pensábamos que a aldea rematara, atopamos aínda máis arriba outro grupiño de vivendas, todas elas restauradas.

Santa Mariña

 

Fermosos cabozos tan parecidos aos nosos galegos xa que estamos moi cerca. Son de pedra e madeira e coa cuberta de pizarra.

Cabozo en Santa Mariña

Outro fermoso cabozo ben restaurado.

Cabozo en Santa Mariña

Vemos "A Casoa", unha inmensa vivenda destinada ao Turismo Rural.

A Casoa

Frente a A Casoa, na parte máis alta de Santa Mariña, temos a capela dedicada a esta santa. Pénsase que é da I. Media aínda que con modificacións ao longo dos séculos. Está catalogada como Ben de Interese Cultural.

Capela de Santa Mariña

Despois dunha paradiña nesta aldea para desfrutala e fotografala ben, continuamos o noso camiñar ata atopar unha estrada local.

Aos pucos metros HAI QUE PILLAR Á DEREITA por onde mandan os sinais. Antigamente a ruta non ía por aquí senón que chegaba ata Almallos (seguindo a estrada, un pouco máis adiante) pero eso cambiou. NON hai que ir a Almallos a nada.

Torcer á dereita.

Agora iremos en constante descenso entre castiñeiros e carballos.

Chegamos a unha estrada que cruzamos.

Baixamos por un fermoso carreiro; xa estamos chegando aos Teixois.

Aparecen os prados, os coches...axiña chegamos.

Vemos no outro lado a Ermida de Santo Domingo do S. XVIII. 

Eu non sei se é o mesmo, pero noutras ocasións que estiven aquí había un burriño tamén no mesmo sitio.

Aproveitando que a ruta pasa por aquí, tíñamos concertada unha visita ao museo etnográfico: aparellos antigos que funcionaban coa forza da auga. O 1º que nos ensinan é o Muíño que poñen a funcionar.

Despois poñen a funcionar a Roda de Afiar, afiando unha brosa e o rapaz que fai de guía vai explicando ao memso tempo todo o proceso.

Tamén pon a funcionar un Batán.

E por último, entramos na ferraría que se conserva tal cual era e aí pon a funcionar o mazo para ablandar o ferro despois de quentalo na fragua.

Os mazos e ferrarías tiveron gran importancia no occidente de Asturias nos S. XVIII e XIX.

Tamén vimos en funcionamento unha pequena Central Eléctrica.

A restauración total deste complexo iniciouse en 1989 aínda que xa dende 1980 está aberta ao público.

Os Teixois é unha aldea pequena onde destacan os aparellos anteriores que previa reserva se poden contemplar e ver en funcionamento coas explicacións dun guía. Este conxunto etnográfico está considerado Ben  de Interese Cultural.

Os Teixois, ao pé do Rego das Mestas que é o que dá impulso aos aparellos que vimos, está nun entorno moi fermoso formado bosques autóctonos, desniveis, sendeiros rurais e casas de pedra.

Nos Teixois hai recunchos para o desfrute e o relax.

Os Teixois estivo abandonada durante anos ata que nos anos 80 empezou a súa recuperación e actualmente é un lugar moi visitado e coñecido. A aldea coas casas, a capela, varios hórreos, un restaurante, un bar...pódese visitar por libre, pero para acceder ao conxunto etnográfico formado polos aparellos hidráulicos mencionados ten que ser cunha visita guiada que actualmente custa 5€.

Os Teixois

Os Teixois está nun val atravesado polo Rego das Mestas.

Outra vista da aldea.

Os Teixois

Abandonamos este fermoso lugar camiñando ao pé do Rego das Mestas.

Unha paisaxe sacada dun conto!!

Pasamos pola Central Eléctrica das Mestas na beira do Rego do mesmo nome. A ponte de madeira que hai para cruzalo vese noviña, non hai moito que a deberon colocar.

 A Central Eléctrica:

Moi cerca da antiga central eléctrica atopamos a aldea abandonada de As Mestas. Este nome deriva de que aquí, neste lugar, mestúranse (mesta= mezcla) varios regueiros que baixan da serra de Ouroso e dan lugar a este.  

Unha moi antiga ponte permite cruzar o rego e vemos unha edificación onde houbo un mazo que funcionou pouco tempo. Sobre as súas ruinas, instalouse unha aira de mallar.

Neste lugar hoxe completamente abandonado houbo vida. Xunto á casa houbo unha ferraría ademais doutras que están escondidas entre a maleza pola ladeira arriba.

As Mestas

Pouco a pouco imos estando máis cerca do Teixo. Ás veces subimos e outras imos en chao...

Alço enriba xa vemos O Teixo. Non hai camiño para ir recto (tamén sería unha tremenda subida!) Imos dar un pequeno rodeo e axiña chegaremos ao final desta marabillosa ruta.

Páxinas web consultadas:

https://www.turismoasturias.es/organiza-tu-viaje/donde-dormir/turismo-rural/casas-de-aldea-compartido/a-casoa-santamarina

https://patrimonio-religioso.asturias.me/comarca-de-oscos-eo/c/0/i/85736678/ermita-de-santa-marina

S. CIBRAO, MAR E RÍO

Estiven xa moitas veces en S. Cibrao e esta vila coñézoa ben, pero non me canso nunca de volver porque me parece unha das máis fermosas da Mariña. De tódolos xeitos, unha nunca coñece todo e esto me pasou con esta ruta, na que descubrín novos e fermosos lugares e onde  combinei mar e río  saíndo do que é o centro urbán. Unha ruta que me encantou e por riba, moi fácil.

S. Cibrao pertence ao concello de Cervo na comarca da Mariña Occidental. Non é nin sequera parroquia, pois pertence á de Lieiro.

S. Cibrao é unha península aberta ao Cantábrico con 3 praias preciosas e importantes, un pequeno porto, un faro...e con vestixios de antigas fábricas relacionadas co mar que denotan a importancia que este sempre tivo nesta localidade.

Características desta ruta:

Lonxitude: 7,6 km.

Dificultade: fácil

Ruta circular sen sinalizar. O meu track en WIKILOC

Descripción:

Iniciamos a ruta ao pé da Praia do Torno, nun aparcadoiro no que agora en inverno acostuma a haber sitios libres para facelo. 

O 1º que vemos é un pequeno monumento metido na auga na Praia do Torno, é o símbolo de S. Cibrao: a Maruxaina.

A lenda di que a Maruxaina é unha serea loura, metade muller e metade peixe que vive nos Farallóns. Nos días de temporal toca o corno, uns din avisando aos mariñeiros do perigo e outros opinan que o que quere é enganalos e que naufraguen.

O segundo domingo de agosto revívese esta lenda e a serea é "capturada" polos pescadores do lugar. Traena a terra para xulgala e celebrar unha festa na praia ao redor dela.

En 1º termo, a Maruxaina

A Praia do Torno é un dos areais máis coñecidos do concello de Cervo que se estende dende a ría ata o porto. É unha praia urbana que conta cun paseo marítimo polo que imos.

Praia do Torno

Do outro lado da rúa, vemos os restos do que foi unha antiga fábrica de salazón de sardiña que ardeu en 1921. En S. Cibrao é coñecida como "O Castelo".
Os veciños están a denunciar o deterioro que están a sufrir estes restos e reivindican que se protexa este ben.

"O Castelo", antiga fábrica de Salazón.

Pasamos polo porto, que é pequeno, e tal e como o coñecemos hoxe é do 1930 aínda que sufreu melloras ao longo dos anos.

Porto de S. Cibrao

Este porto pesqueiro só é abordable por barcos que non callen máis de 2 metros.

De frente podemos ver a factoría de Alúmina- Aluminio.

De frente, a factoría de Alúmina/Aluminio.

Estamos na zona chamada Porto de Arriba que inicialmente foi unha illa e depois uneuse á terra mediante unha acumulación de area.

Aquí está a capela de S. Cibrao que xa existía no S. XII. Destaca pola súa sinxelerza.

Capela de S. Cibrao

Imos subindo cara ao Faro e xa vemos mellor os Farallóns.

Camiño do faro

Os Farallóns son tres illas moi abruptas, antigamente punto de naufraxio de barcos. Chámanse A Sombriza, A Baixa e O Pé.

Os Farallóns.

Na Punta da Atalaia atopamos o Faro e un Miradoiro do mesmo nome. O Miradoiro é unha estructura de ferro e cristal que semella que se adentra no mar.

Faro e Miradoiro en Punta  da Atalaia.

Dende o faro, unhas escaleiras lévannos a outra parte máis próxima ao mar e que foi recuperada para uso público.

Dende esta parte baixa, as fotos ao faro quedan estupendas! Este faro realmente son dous:o 1º é de 1864. O moderno é de 1979 e foi construido cando chegou a fábrica de Alúmina- Aluminio á zona, ao ser necesario que tivese máis alcance e maior altura para atender as demandas do novo porto que se construeu.

Faro de S. Cibrao

Pasamos por diante da antiga fábrica de salazón "O Castelo" camiñando pola praia de Cubelas, tamén urbana.

Praia de Cubelas

Vemos os restos dunha antiga cetárea que demostra o pasado relacionado co mar que tivo esta vila.

Antiga Cetárea

Paseo que vai dende a praia de Cubelas á de Caosa.

Desviándose uns metros da ruta pode verse a Praza do Lugar, pequena e recollida.

Praza do Lugar

A Praciña da Caosa destaca polos balcóns.

Praciña da Caosa

 Chegamos á praia da Caosa tamén nun entorno urbanizado e coa area máis fina e branca de todas. Praia de augas cristalinas, escasa ondaxe e forma de enseada.

Praia da Caosa

A praia da Caosa vista dende o outro lado:

Praia da Caosa

E agora imos coñecer unha zona que descoñeciamos por completo de S. Cibrao. Despois da praia daCaosa, seguindo ao pé do mar descubrimos a zona de autocaravanas, remata o paseo de pedrae empeza un camiño que seguimos.

Deseguida o camiño pasa a ser carreiro.

Un carreiro chulo

 

Que nos vai levar ata unha pequena e recóndita praia da que eu nunca oira falar.

Praia do Portelo

 

Trátase da praia do Portelo formada por 2 pequenos areais separados por un promontorio rochoso A lenda di que aquí desembarcou o Marqués de Pedrosa fuxindo dos ingleses por cuestións relixiosas. Aquí (a uns 800) construeu un pazo (O Pazo de Pedrosa) que se pode ver facendo a Ruta do Camiño Natural do Cantábrico que pasa antes de entrar na vila de S. Cibrao polo lugar chamado Pedrosa.

A esta praia, dada a súa orientación, chegan moitas algas que no pasado eran recollidas polos veciños para vender ou abonar as terras.

Praia do Portelo

Voltamos uns metros para atrás para pillar este camiño  que hoxe (debido a tanta chuvia deste outono/inverno) estaba anegado. Imos sair xunto ao IES "Marqués de Sargadelos".

IES "Marqués de Sargadelos"

Pasamos polo novo Centro de Día e Residencia de maiores.

Centro de Día e Residencia

E tamén polo Centro de Saúde.

Centro de Saúde

Despois de pasar a estación de tren, chegamos ao Parque "Raíña Sofía"

Parque Raíña Sofía

No parque anterior destaca este fermoso monumento que é unha fonte.. Chámase "Os Corvos Mariños" e o autor é Juan Puchades. Foi inaugurado no 1995.

Fonte "Os Corvos Mariños"

O paseo que bordea a ría de S. Cibrao é pequeno pero moi fermoso.

Paseo do Torno

De frente vemos a chimenea de Alúmina /Aluminio e as pequenas embarcacións en marea chea.

Ao outro lado da ría hai un paseo que se pode percorrer e veremos unha antiga fábrica. Deixámolo para outro día.

Cruzamos a ponte sobre a ría e pillamos á esquerda para empezar o paseo ao pé do río Covo

O río Covo ten só un percorrido de 15 km. Nace  nos Montes de Buio, nas turbeiras de Pau da Vella e desemboca  na praia do Torno, formando a ría que acabamos de deixar.

Paseo do Río Covo.

O paseo ten un tramo de madeira e vai pegado ao río.

A Ponte Medieval do Bao de estilo romano permite o paso de persoas, animais ou carros en marea alta. Ten unha altura de 9,5m. e unha anchura de 3,10m. Ten un único ollo de forma oxival e foi restaurado polo concello de Cervo no 1986.

Ponte medieval do Bao

Ao pé da ponte anterior hai unha pequena área recreativa.

A ponte vista dende o outro lado.

Ponte medieval do Bao

Agora empezamos un tramo que é novo para nós xa que nunca por aqui pasamos. O Camiño Natural do Cantábrico que pasa por aquí mesmo, neste lugar torce á dereita por un camiño de monte. Nós agora seguimos pegados ao río.

Un muíño restaurado ao que uniron o que semella ser unha vivenda.

Muíño restaurado

Un fermoso paseo con pontiñas de madeira salvando regos que van ao Covo.

Paseo ás beiras do río Covo

Os paseos naturais sempre son fermosos porque son auténticos.

Paseo ás beiras do río Covo

 O paseo á beira do río remata nunha estrada local onde atopamos a Fonte do Guioncho.

Fonte do Guioncho

 

Deseguida damos a volta pola outra marxe do río.

O percorrido agora vai máis lonxe do río.

 

Chegamos á ponte medieval, agora polo outro lado.

A marea, que antes estaba chea, agora está case baixa e vese ben como o río vai cara ao Cantábrico.

Do outro lado do río vemos unha antiga fábrica de salazón e o aserradeiro de D. Xulián.

 Pasamos por diante da Praza dos Campos.

Praza dos Campos

No paseo do Torno polo que imos vemos unha exposición de 8 pezas decoradas por ambas caras (en total 18 creacións) de faros da Costa da Morte. Son murais feitos en azulexo.

E xa estamos case no punto onde iniciamos esta fermosa ruta.

Páxinas web consultadas:

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/amarina/2024/08/16/reclaman-proteccion-restos-fabrica-salazon-cubelas-san-cibrao/00031723825558541896391.htm

https://amarinalucense.gal/es/puerto-de-san-cibrao

https://es.wikipedia.org/wiki/Islas_Farall%C3%B3ns

https://concellodecervo.com/es/turismo/san-ciprian/os-corvos-marinos

https://www.turismo.gal/inicio?langId=es_ES

https://amarinaxornal.gal/occidental/cervo/104328-san-cibrao-sera-o-escenario-para-a-exposicion-sobre-faros-da-costa-da-morte/