CANDAOSO E FRAGA DAS SAIMAS (SANTO ANDRÉ DE BOIMENTE -VIVEIRO)

 En realidade hoxe ía facer outra ruta diferente da que ao final fixemos. Ía ir polo pico máis alto dos Montes de Buio (Viveiro e Xove) que é Pau da Vella (720m de altitude) partindo de Riobó na parroquia de Vilacampa (O Valadouro) pero atopamos o acceso a Riobó cortado. Para chegar alí xa hai que ir por unha estrada de pedra non moi ben acondicionada pero ao chegar á aldea, hai unha cancela con varios candados que impiden o paso ademais de avisar con carteis que se prohibe entrar. Buscando información atopei que a partires de 1967 unha persoa foi comprando os 3 lugares que formaban esta aldea e no 1980 consigueu reunir as distintas propiedades nunha única finca que segue a manterse indivisa e polo visto agora xa é de titularidade privada.

"En el año 1992 la propiedad encargó a la Asociación Forestal de Galicia (AFG) la elaboración de un proyecto de ordenación con el fin de convertir la finca en una explotación forestal, y conseguir unas rentas periódicas suficientes a base de la producción de madera. Desde entonces, el equipo técnico de la AFG presta un servicio de asistencia a la gestión del monte." (https://madera-sostenible.com/madera/cose-visita-monte-rioboo-valadouro-lugo/

Polo tanto houbo que cambiar de plans e non saiu mal. Conseguimos facer unha ruta tamén polos Montes de Buio moi interesante.

Características desta ruta:

Lonxitude: 7,7 km.

Dificultade: fácil

Ruta circular sen sinalizar. O meu track en WIKILOC

Estamos no concello de Viveiro e dentro deste, na parroquia de Santo André de Boimente onde se atopa o Curro de Candaoso. Aquí celébrase tódolos veráns unha Rapa das Bestas considerada Festa de Interese en Galicia. Dende este lugar parte a nosa ruta e tamén finaliza.

O primeiro que vemos son moitísimos cabalos que nos miran expectantes.

Son preciosos e están moi ben coidados, limpos e brillantes. Hai moitas crías noviñas.

Nunca vin tantos cabalos xuntos. Están nun entorno moi fermoso e teñen moita herba para pacer.

Hai xa 41 anos que se empezou a mellorar estes pastos.. “Ofrecéronnos participar no programa de mellora de pastos en comunidades de montes e foi cando fixemos a sementeira das pradeiras” dicía en 2022 un gandeiro pertencente á Comunidade de Montes Veciñais.

Houbo que mellorar os prados porque, como é habitual en moitas zonas do Xistral, os solos son de turba e teñen moita acidez que houbo que correxir con caliza e abono. Nestes 41 anos nunca foron renovados os pastos, que se manteñen en bo estado productivo grazas ao gando que esparceu as sementes de trevo e raigrás

A comunidade de Boimente participa, xunto a outras 10 dos concellos de Xove, Ourol, Muras, O Valadouro e Abadín, coas que comparte os montes da Serra do Xistral, no proxecto europeo Live on Common Land que estuda precisamente os beneficios do gando no coidado do territorio.

Nesta zona danse moi ben as coníferas e vemos esta plantación.

A medida que subimos, as vistas son máis extraordinarias.

De súpeto atopamos unhas naves que non sabemos que son ata que lemos que se dedican á extracción de turba. Esta é unha explotación que extrae unhas 7000 toneladas de turba ao ano para vender como sustrato de xardinería.

A área de explotación incrementouse nos últimos anos a pesares de que eso supón a destrucción total e permanente dunha superficie moi significativa de hábitats prioritarios nunha zona que é Espazo Protexido (ZEC) e da Rede Natura 2000.

Dende 1985, esta degradación ambiental ven sendo denunciada por distintas asociacións defensoras do Medio Natural.

Chamáronme a atención estas floriñas brancas a tanta altitude. Son Xuncos lanudos ou xuncos dos pantanos que medran entre as turbeiras e matorrais húmidos na alta montaña.

A Serra do Xistral separa a Terra Chá do mar e está formada por outras pequenas serras e montes como a Serra da Toxiza, a Carba, os Montes de Buio nos que nos atopamos, o dos Cabaleiros.... Este conxunto montañoso esténdese polos concellos das Pontes, Abadín, Alfoz, Mondoñedo, Muras, Ourol, O Valadouro, Vilalaba, Xermade, Xove, Viveiro e Cervo. 

Na Serra do Xistral hai un depósito de turba fósil con 20000 anos de antigüidade. 

 A turba, fai referencia ao combustíble fósil formado polos vexetais mortos acumulados en sitios enchoupados.

As turbeiras teñen unha enorme importancia porque almacenan auga e carbono e son vitais na loita contra o cambio climático.

Turbeiras nos Montes de Buio (Serra do Xistral)

Estamos a case 700m. de altitude e sopra un vento frío a pesares de estar en xuño. Esta serra é inhóspita e o sol vese poucas veces pero é tan fermosa!! 

Ao lonxe, o Cantábrico.

As montañas suaves e redondeadas caracterizan a esta serra que tanto inflúe no clima que temos na Mariña. 

Os cabalos e vacas fan un labor moi importante no coidado desta Serra.

Agora baixamos ao punto de inicio. Poucas árbores poden medrar a estas altitudes onde o vento, a néboa e o frío son case constantes.

Nas partes máis baixas da serra xa aparece o arboredo. Na foto seguinte, vemos a Fraga das Saimas que despois percorreremos.

Vemos o Curro de Candaoso onde se celebra cada verán a Rapa das Bestas.

O lugar onde se celebra a Rapa das Bestas é moi fermoso con árbores moi diversos e uns prados verdes e coidados onde pacen os cabalos.

 Diversidade arborea en Candaoso.

A edificación que se vé parece un bar que poñerán o día da Rapa xa que acude moita xente.

Tamén hai algunha mesa e bancos, unha fonte...

Chegados ao punto de inicio desta curta ruta, decidimos visitar tamén a Fraga das Saimas prolongando así a camiñata algo máis. 

A Fraga das Saimas está pegada ao Curro de Candaoso e ben merece unha visita! Hai un panel indicando este percorrido que empeza por este camiño:

 

Deseguida atopamos este sinal que nos indica pillar á esquerda pero non se ve por onde. Xunto ao letreiro só hai silvas e non se pode avanzar así que decidimos continuar polo camiño ancho e en bo estado.

Seguimos por este camiño que pasa polo medio da fraga.

A Fraga das Saimas está repleta de árbores autóctonos, maioritariamente carballos, aínda que tamén vimos acivros, amieiros, espiños... O camiño vai en baixada e desemboca na estrada LU-161 pola que viñemos e despois poderiase facer a volta circular por outro lado pero facíasenos algo moito chegar ata aló e demos a volta.

Fraga das Saimas

Á volta, pillamos por onde dicía o sinal pero so podemos acceder a un prado que está pegado á fraga. Percorremos un pouco pola beira pero para adentrarse na fraga, moito mellor o camiño polo que fomos antes.

Páxinas web consultadas:

https://madera-sostenible.com/madera/cose-visita-monte-rioboo-valadouro-lugo/

https://www.campogalego.gal/xestion-gando-na-parroquia-de-boimente-250-eguas-e-250-vacas-para-1-000-hectareas-de-monte-comunal/

chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.tierra.org/wp-content/uploads/2023/07/informe_mineria_biodiversidad.pdf

ÁRBORES SENLLEIRAS. MUIMENTA (COSPEITO)

 Sempre pensei que Muimenta era concello; hoxe aprendín que non, que é unha parroquia do Municipio de Cospeito. Tiña de referencia o nome de Muimenta pola famosa discoteca Hermo que segue aínda existindo dende 1975, pero nin fun nunca este lugar nin coñecía Muimenta. Hoxe descubrín algo desta parroquia que me sorprendeu e me gustou moito nunha ruta curta e moi, moi fácil como non podía ser doutro xeito estando na Terra Cha.

Características da ruta:

Lonxitude: 7,5 km.

Dificultade: fácil

Ruta circular sen sinalizar que eu planifiquei. O track en WIKILOC

Descripción:

Aparquei na Praza Maior (si, si...ten Praza Maior e todo!) .

Praza Maior de Muimenta

Nesta Praza hai un monumento á unha muller facendo filloas xa que tódolos 1 de maio se celebra  neste lugar a Festa da Filloa, declarada de Interese Turístico de Galicia.

Monumento á Festa da Filloa

Abandono a Praza Maior camiñando uns metros (moi poucos) pola estrada LU-120 pola que cheguei.

Chama a atención a nova igrexa tan moderna e diferente ás que estamos acostumados a ver.

Igrexa nova de Muimenta

No chamado "Campo da Igrexa" atopamos marabillas: a antiga escola, a antiga igrexa, 5 árbores Senlleiras...

A escola foi rehabilitada no ano 2012 coa axuda dos veciños. Fora construida no 1904 e funcionou ata 1965. Actualmente é un Museo Pedagóxico onde se recolle os materiais (mesas, láminas, mapas, cadernos...) de tempos pasados que non debemos esquecer.

Antiga escola de Muimenta, hoxe Museo Etnográfico

Na fachada principal da escola hai varios poemas escritos por poetas locais. O que podemos ler a continuación foi escrito por Anxo Lamas, artista chairego finado en 2018 e cuxa traxectoría artistica estivo viculada á pintura e á escultura pero tamén se adentrou no mundo da poesía; este poema fermoso é un exemplo.

Tamén se poden ler poemas de otros poetas chairegos como: Xosé Otero Canto, Aquilino Iglesia e Darío Xoán Cabana.

Poema de Anxo Lamas.

O Campo da Igrexa agora co cruceiro e a igrexa vella. A escola, que non aparece na foto, queda á nosa esquerda.

A vella igrexa é de estilo románico tardío e foi tamén restaurada polos veciños despois de levar moitos anos sen culto e en estado ruinoso. Nunha parte da igrexa está o Museo das Zocas.

Cruceiro e igrexa vella restaurada

Neste lugar hai tamén  4 carballos e 1 freixo que pertencen ao Catálogo de Árbores Senlleiras da Xunta de Galicia creado no 2007 para garantir a conservación de árbores que polas súas características (tamaño, antigüidade, beleza, significación histórica...etc) son consideradas xoias botánicas e teñen valor científico, cultural, didáctico, paisaxístico ou ornamental.

Estas 5 árbores de Muimenta entraron neste catálogo no 2015 por iniciativa da Asociación Cultural, Veciñal e Deportiva dos Xogos Tradicionais de Muimenta (XOTRAMU)

2 carballos senlleiros

Non se apreza na foto o fermosísimo e antigo que é este freixo.

Un freixo senlleiro

Outra imaxe da nova e moderna nova igrexa de Muimenta.

Igrexa nova de Muimenta

Abandonamos o lugar anterior e deseguida pillamos un fermoso camiño.

Camiños acondicionados perfectamente porque deben de pasar tractores.

Vou todo o tempo á sombra de carballos.

A man esquerda quédame a Lagoa de Regueiriña así chamada porque se atopa no lugar da parroquia así chamado.

Lagoa de Regueiriña

Dende o camiño non se ve a lagoa. Hai dous ou tres lugares dende onde se pode acceder a ela. Son pequenos carreiros que se ven dende o camiño.

Lagoa de Regueiriña

No medio das masas arbóreas, de cando en vez, aparece algún prado.

Vaia ruta guapa planifiquei! Canta natureza! E que ben se camiña!

Atraveso unha estrada local e o camiño fermoso segue...

Chego a outro lugar da parroquia pasando por diante da casa que se ve na foto.

Só uns metros (moi poucos) por asfalto e ao deixar a casa, xa volta o camiño rural.

Hoxe en día, a parroquia de Muimenta está formada por dous sectores diferenciados: por un lado a parte urbana de onde parte e onde remata esta ruta con bares, algún restaurante, sevizos banqueiros, farmacia, dúas Estacións de Servizo e un Parque Empresarial. Despois está a parte rural, por onde trancorre a outra parte desta ruta e onde vemos os camiños de toda a vida, prados e algunha vaca.

Non deixa de sorprersderme tanta masa de ábores autóctona! Estou acostumada a ver tódolos días eucaliptos e só eucaliptos! A un lado bidueiras, ao outro, carballos.

 Atopei varios regos  nesta zona tan húmida.

 Pasei por varios lugares habitados da parroquia

Fermoso prado e fermoso animal que me observa!

Aqui teño dúas opcións. Escollo a da esquerda que non ten asfalto.

Vexo unha casa fermosamente resaturada. A verdade é que nesta parroquia non vin lugares abandonados.

Paisaxe aberta e fermosa ao pé da casa anterior.

Hai aínda moita xente que non distingue unha bidueira dun amieiro. Na foto aparecen os dous exemplares e son moi fáciles de distinguir polas follas(as da bidueira son pequeniñas e en forma de corazón) e polo tronco (o do amieiro é máis ocuro, o da bidueira é branco)

Tódolos camiños desta ruta son así de fermosos.

Despis das casas que se ven na foto de abaixo, imos entrar nun tramo de estrada que nos vai levar deseguida ao punto de inicio.

Páxinas web consultadas:

https://destinogalicia.net/museo-pedagoxico-vella-escola-de-muimenta/

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/lugo/2018/02/03/span-langglfalece-artista-chairego-anxo-lamasspan/00031517659513394959859.htm

https://galiciapuebloapueblo.blogspot.com/

https://medioambiente.xunta.gal/portada

https://muimenta.com/historia.htm