VAL DO ESQUEIRO. SOTO DE LUÍÑA( CUDILLERO)

 No concello de Cudillero xa teño feito unhas cuantas rutas:

Ruta do río Cabo ou Ballota.

Praia do Silencio e Ribera del Molín dende Santa Marina.

Oviñana: acantilados de Cabo Vídio/ Oviñana/Bosque de Valdredo

Lamuño/La Concha/Lamuño

Todas elas foron feitas en parroquias do concello, aínda teño algunha pendentes, unha delas na mesma vila.

A parroquia que hoxe visitamos, Soto de Luíña (en asturiano Souto Lluiña) non ten aínda 500 habitantes e recibeu xunto con Novellana no ano 1992 o Premio Príncipe de Asturias ao "Pueblo Ejemplar"

Características desta ruta:

Lonxitude. 8,2 km.

Dificultade: baixa

Ruta circular sinalizada pero con sinais pequenas que poden pasar desapercibidas. Eu recomendo seguir un track. Hai varios. eu deixo o meu en WIKILOC

Descripción:

A ruta parte da igrexa de Santa Mª que é froito da construcción en diversos periodos tendo a súa orixe no S. XVI, evolucionando no seguinte para rematar a súa identidade actual no S. XVIII. É de estilo barroco e destaca a súa Torre con 11 hornacinas similares que albergan imaxes relixiosas en pedra ou madeira.

O antigo Hospital de Peregrinos ao pé da igrexa anterior, e formando perte do conxunto monumental, data do S. XVI e o edificio actual ten unha arquitectura vinculada ao desenrolo constructivo da igrexa.

Na 2ª década do S. XVIII reformouse o 1º edificio para dar un servizo pleno aos peregrinos do Camiño de Santiago (O Camiño Primitivo pasa por aquí) Funcionou nesta época tamén como escola. O edifcio reproduce o modelo de casa noble rural asturiana.

No S. XIX, o edificio foi Casa Rectoral e Centro de Difusión Cultural.

Despois dun proceso d eabandono e deterioro durante uns anos, no 1992 remataron unhas obras de restauración que deron ao edificio o novo uso de Casa da Cultura.

Antigo hospital de peregrinos, rectoral, escola...hoxe Casa da Cultura

Camiñamos ata sair da vila pillando onde está "La Tasca de Rosa" á dereita. Nesta tasca comemos hoxe. O certo é que con boa atención e con limpeza pero pareceunos un "menú do peregrino" algo caro: Patacas fritas, 2 ovos, un chorizo (en lugar do chourizo podías escoller tamén entre beicon ou lombo) bebida, pan e postre (arroz con leite), 13,5€ (café aparte)

O que vemos no poste é a maneira de como está sinalizada esta ruta. É bastante pequeno o sinal e ás veces pasa desapercibido.

Á nosa esquerda vemos por vez 1ª o río Esqueiro que ten un curto percorrido (15 km.) antes de desembocar na Praia de S. Pedro.

Imos dirección Prámaro, un lugar desta parroquia de Souto de Luíña, de pouco máis de 40 habitantes e onde a actividade económica máis importante parece ser a gandaría.

Pasamos pola fonte deste lugar:

A Ponte de FEVE  en Prámaro construida nos anos 1928/29. Tamén vimos  moitas paneiras e hórreos. 

Prámaro é un lugar moi cha, un fértil val ao pé do río Esqueiro.

En Prámaro hai 2 capelas, moi cerca unha da outra. A 1ª que atopamos é a Capela do Anxo da Garda que é privada, pertence a 3 familias que se relevan ano a ano para coidala.

Prámaro é un lugar moi tranquilo e fermoso que no verán aumenta moito a súa poboación.

A outra capela é a da Virxe dos Remedios, patroa da localidade e á que se dedican as Festas que se celebran en xullo.

Ao remate da aldea, chegamos ao río e collemos á esquerda pra comenzar a camiñar polo paseo fluvial ás beiras do río Esqueiro.

Iniciamos o paseo fluvial do Río Esqueiro.

Á dereita levamos o río e á esquerda os prados e as vivendas de Prámaro.

Actualmente quedan 3 gandarías que se dedican á producción de leite.

Atopamos varias pontes que cruzan o río.

O río Esqueiro leva bastante auga e axuda a facer máis fértiles estas veigas.

Estamos a punto de abandonar este paseo momentáneamente.

Chegamos a un cruce e se seguimos os dous peregrinos que vemos, voltamos a Soto de Luíña nun poucos metros. Como nós non imos facendo o Camiño Primitivo hoxe, cruzamos a estrada, alonxándonos de momento do río Esqueiro.

Estamos no lugar El Cepedo.

Na parede desta casa vemos sinalizacións do Camiño Primitivo (En Asturias o sinal da cuncha é ao revés que en Galicia) e da ruta que estamos a facer.

Estamos noutra parroquia, na de S. Martín de Luíña, limítrofe coa anterior de Soto. Pasamos por El Cepedo.

En El Cepedo, collemos un carreiro e voltamos outra vez ás beiras do río Esqueiro que imos acompañar case ata a súa dsembocadura.

Ao lonxe, vemos a A8. Pasaremos por debaixo dese viaducto.


Entre árbores, á beira do Esqueiro.

Deixamos o río de novo e cruzamos unha ponte para salvalo. Torcendo á dereita xa imos cara a S. Pedro de la Ribera.

S. Pedro de la Ribera pertence á parroquia de Soto de Luíña. É un lugar pequeno moi próximo ao mar e dividido en dúas zonas cortadas pola estrada que chega aí. Son Calea de Arriba e Calea de Abajo.

Na foto, entrando na vila, vemos Calea de Arriba.

Pasamos o Camping en cuxo bar paramos a toamr algo e logo esta recta que vemos achéganos ata a praia.

O río Esqueiro desembocando na Praia de S. Pedro.

A Praia de S. Pedro ou de Bocamar é unha das máis importantes e concorridas de Cudillero 

Esta praia conta con bos equipamentos: socorrismo, bares, área recreativa...

Agora, en lugar de ir por onde viñemos e para facer esta ruta circular pillamos á dereita.

O Camping de S. Pedro de la Ribera estaba aínda a tope. Tiña tendas de campaña, caravanas e bungalows. Está moi ben situado, a 200m. da praia e a 10km. de Cudillero. Ten tamén un bar-restaurante grande e con terraza.

Pasamos por Calea de Arriba.

 E dende aquí vemos ben todo S. Pedro con Calea de Abajo e Calea de Arriba.

Ao rematar Calea de Arriba collemos un camiño en lixeira subida uns metros.

Pasamos de novo por debaixo da A8

E desembocamos xa no barrio de La Foxaca, chegando a Soto de Luíña.

Pasamos diante do Colexio Público "Nuestra Señora de la Humildad"

E deseguida estamos de novo na igrexa.

Os sinais da ruta lévannos por detrás da igrexa onde vemos esta fonte sen auga.

Páxinas web empregadas:

https://www.rtpa.es/noticias-asturias:Pramaro,-un-pueblo-agricola-y-ganadero-del-concejo-de-Cudillero_111694774813.html

PRAIA DO RÍO CABO OU BALLOTA. CIRCULAR DENDE BALLOTA (CUDILLERO E VALDÉS)

 Hoxe estiven en 2 concellos: no de Cudillero e no de Valdés. O río Cabo, que foi un dos protagonistas de hoxe, fai de límite natural entre estes dous concellos polo que pisei unha parroquia de cada un: a de Ballota, de Cudillero e a de Arcayana (en Tablizo), de Valdés.

A ruta é integramente planificada por min e saeu unha ruta curta, fermosa e fácil.

Características:

Lonxitude: 8,7 km.

Dificultade: fácil

Ruta circular sen sinalizar. Necesario este track en WIKILOC

Descripción:

Aparquei o coche ao pé da igrexa de Santa Mª de Ballota, onde hai algo de espazo (pouco) para deixalo e comencei a camiñar dende aí mesmo. É interesante o interior, que non vin, onde hai dous interesantes lenzos do pintor do S. XIX e oriundo da localidade Dionisio Fierros e un importante retablo maior.

Igrexa de Santa Mª en Ballota

Torcendo á dereita, pillo un camiño e xa estou case fóra da aldea.

Un camiño de carro dos de toda a vida entre prados e terras de millo.

O millo, tan cultivado no occidente asturiano. En Tapia de Casariego hai pouco que fixen a Ruta do Millo que podes ver neste ENLACE

Axiña chego xunto ao mar. A praia que s eve non ten acceso dende terra. É a praia de El Destillo

Vistas espectaculares a lugares inaccesibles.

O percorrido cruza este prado pola beira do mar. A herba está bastante alta nesta época e máis este ano que choveu tanto pero pásase perfectamente.

Tamén vou por carreiros entre o millo e os acantilados ao pé do mar.


No hai carreiro definido pero camiño o máis cerca posible á costa e listo!

Unha vaquiñas ata "posaron" para a foto!!

A cada pouco teño miradoiros naturais.

Unha ruta ben fermosa!

Frente a min, a fermosura da costa ocidental asturiana coa Punta Formigosa e o  Cabo Busto ao lonxe. Tamén fixen a RUTA DO CABO BUSTO

Neste punto que xa indiquei no track, hai que torcer á esquerda, cara a Ballota de novo:

Atopo deseguida un camiño xa cada vez máis definido.

 Camiño que me vai levar de novo a outra parte de Ballota pero sen apenas entrar na aldea.

Chego de novo a Ballota e vou desembocar xusto onde está o restaurante Casa Fernando.

Teño que torcer á dereita e volvo alonxarme da vila. Vexo peregrinos porque por aquí pasa o Camiño Norte asturiano a Santiago.

 Aquí os peregrinos teñen 2 opcións: seguir por estrada ou baixar pola praia do Río Cabo. Estas dúas peregrinas seguiron pola estrada. O certo que en moitos "Camiños de Santiago" os peregrinos teñen que pisar ben asfalto por estradas sen arcén.

Eu vou detrás delas só uns poucos metros, deseguida torzo á dereita 

Vou cara á Praia de Ballota ou do Río Cabo que ten como acceso este camiño fermoso.

Que poucas praias quedan xa ás que se poda chegar só camiñando!

Esto é o 1º que se ve ao chegar a esta praia:

Cara ao leste, as pedra van desaparecendo e hai area.

 

A praia de Río do Cabo ou Ballota srve de fronteira entre os concellos de Cudillero e Valdés. Precisamente o río Cabo que desemboca nesta praia fai de fronteira natural.

É esta unha praia illada sen ningún tipo de servizo e á que se accede por un camiño polo lado de Ballota e por un carreiro polo lado de Tablizo. Por estes motivos se mantén virxe e solitaria.

O río Cabo nace no Picu Parandiella (Cudillero) e ten moi curto percorrido desembocando nesta praia, pero non o fai directamente xa que non pode debido á enorme cantidade de coios que hai. A auga debe ir filtrándose entre eles para chegar ao mar.

Río Cabo na praia de Ballota.

Moi preto da desembocadura deste río do Cabo hai unha estreita ponte que o cruza  chamada "El puente que tiembla" e que forma parte do Camiño de Santiago. Aínda que hai peregrinos que deciden non baixar a esta praia porque dan un rodeo e siguen pola estrada, hainos que baixan e atopeime na praia con 3 que logo volvín atopar no carreiro de subida. 

A ponte non se ve porque está case tapada toda ela pola vexetación.

Subo por este carreiro cara a Tablizo. Estou na outra marxe do río, xa no concello de Valdés. É unha subida empinada pero curta. (Uns 600m)

Volvo ver os peregrinos que xa vin na praia. Eran estranxeiros.

Topamos asfalto xa chegando a Tablizo.

Aquí sepáranse os camiños. Os peregrinos seguen pola dereita como lles indica a frecha amarela. Eu torzo á esquerda, non vou para Santiago.

Atraveso Tablizo que pertence á parroquia de Arcallana (Valdés).

A estrada local pola que viña conéctame coa 632a.

Agora hai que ir 2,5 pola estrada. É o tramo máis aburrido pero hai moita natureza, ás veces semella que trazaron unha estrada polo medio do bosque. Ademais con moi pouco tráfico.

Atopo na beira mesma da estrada a Capela da Fabariega moi coidada e cun espazo ao redor para o descanso e o relax con arboreda e varios bancos.

Capela da Fabariega

Aquí remata Tablizo e xa volvo entrar de novo no concello de Cudillero.

Á beira da estrada hai freixos, bidueiras, abelairas, castiñeiros, piñeiros...

Paso por debaixo da ponte de FEVE.

Un pouco máis adiante paso por debaixo do viaducto Pintor Fierros (nome na honra deste famoso pintor que naceu en Ballota) Foi inaugurado en 1996  e cos seus 382m. de longo e  110 de alto é un dos máis grandes de Europa que o fixeron merecedor do V Premio Internacional Ponte Alcántara.

Algo máis adiante, volvín pasar por debaixo deste enorme viaducto.

Viaducto Pintor Fierros

Tamén crucei outra ponte pero esta por derriba: a do Río Cabo.

Unha estrada moi tranquila. Topeime cunha bicicleta, dúas motos e catro ou cinco coches.

De súpeto atópome co inicio do camiño que antes tomei para baixar á praia de Ballota, agora pillo outro camiño en frente deste pero á dereita. Deixo polo tanto a estrada.

É un tramo en suave ascenso e moi curto.

Vou dar a unha estrada que teño que cruzar para meterme por outra estrada local que vai por detrás das casas de pedra que se ven na foto. Agora verei outra parte de Ballota.

Ballota é sen dúbida unha pequena vila moi fermosa cunhas vivendas que foros restauradas en pedra e outras de nova construcción.

Algunha vivenda chama a atención.

Casas de pedra e moitas flores que engalanan as vivendas e, de paso, a vila.

Chego de novo a 632a. e xiro  á esquerda desta vez ao pé do Hotel Casa Fernando.

En frente do hotel, cruzo a estrada e fíxome neste fermoso recuncho:

Poe esta estrada local estou a punto de chegar á igrexa e de finalizar por tanto esta ruta.

Admiro esta casa coa súa paneira e xa estou ao pé case da igrexa.

Páxinas web consultadas:

https://cudillero.vivirasturias.com/patrimonio-religioso/c/0/i/59420950/iglesia-santa-maria-ballota

https://paisaje.asturias.me/comarca-vaqueira/c/0/i/77597260/cabo-rio