AMÁN/A CIDADELA/JERASH/ CASTELO DE AJLUN/ CASTELOS DO DESERTO

XORDANIA: MADABA/MONTE NEBO/ MAR MORTO/BETANIA.

 MADABA

É luns e o despertador soou ás 6.30 da mañá. Deixamos o hotel de Wadi Musa para ir cara ao Mar Morto pero antes pararemos a realizar algunha visita.

Indo de camiño a Madaba, funme fixando na paisaxe. Ao longo da estrada aparecían de cando en vez, pequenos postos de bebidas medio destartalados. Nada que ver co que estamos acostumados en occidente con confortables Áreas de Servizo.

Tamén observei un campo cultivado non sei de que. O que se observa é que dende logo necesita ser regado e moito! Se miramos ao redor vemos deserto. Chocoume este enorme contraste.

Paramos en Madaba, tamen chamada Cidade dos Mosaicos De especial importancia é o mapa de Mádaba, mosaico-mapa da era bizantina coa representación cartográfica máis antiga que se conserva de Xerusalén, Terra Santa e o Delta do Nilo. Data do S. VI e atópase na igrexa ortodoxa grega de San Jorge.

Este mapa foi descuberto a finais do S. XIX durante a construcción  da igrexa de S. Jorge sobre os cimentos doutra bizantina.

Consérvase ao redor dun cuarto do mosaico orixinal que constaría de 2,3 millóns de teselas.

Este mapa é un dos máis importantes achados arqueolóxicos e unha das testemuñas cartográficas máis antigas.

A pesares de que este país é maioritariamente musulmán, en Madaba hai un 40% de cristiáns.

Mapa mosaico de Madaba

Nun panel, o noso guía, Nizar , explicando o mapa que logo veremos na realidade.

Na seguinte foto aprecíanse perfectamente as teselas do mosaico e vese o Río Jordán

Mapa mosaico de Madaba

MONTE NEBO

- É un pico de 817 m.

- A Biblia narra que Moisés veu a Terra Prometida dende este Monte sen embargo o bíblico Monte Nebo nos se sabe onde está con exactitude xa que algúns sitúano no Monte Sinaí e outros noas Montañas Abarín, ao este do río Jordán.

- Dende o Monte Nebo podemos ver Xerusalén nun día claro.

- No S. IV edificouse neste lugar  unha igrexa con tres ábsides ampliada na época bizantina, (S. VI e VII). A peregrina hispana Egeria visitou o 1º santuario e as súas impresións, descubertas no S. XIX impulsaron algunhas expedicións francesas. A principios do S. XX, os franciscanos reedificaron unha igrexa, preservando os mosaicos bizantinos do S. VI.

- É un lugar de peregrinación dende tempos remotos.

O noso grupo entrando ao Monte Nebo

Hoxe en día o Monte Nebo é un complexo conmemorativo, un mosteiro franciscano e un lugar arqueolóxico que atrae moitísmos visitantes pola súa importacia histórica e relixiosa. O lugar está custodiado por monxes franciscanos. Dise que aquí morreu Moisés pero a seus restos nunca foron encontrados.

Os papas J. Pablo II e Benedicto XVI tamén visitaron o Monte Nebo. A escultura seguinte, obra de Vicenzo Bianchi conmemora a visita de X. Pablo II no ano 2000. No 2009 visitou este lugar tamén Benedicto XVI

Monumento  conmemorativo da visita de J. Pablo II

O Memorial de Moisés é outro dos lugares que ver no Monte Nebo.  É unha especie de táboa de pedra, onde está escrito que o Monte Nebo é un lugar santo para o cristianismo, pois así o estableceu Juan Pablo II.

Este mosaico foi o 1º que vimos(dentro da igrexa despois, veremos outros) É un mosaico bizantino do S. VI que se atopa parcialmente destruido.

Continuamos e vemos ao fondo a actual igrexa dos Franciscanos.

O máis impresionante do Monte Nebo son as impresionantes vistas en días despexados (o día que fomos había algo de calima) das colinas e cúpulas de Xerusalén, o Val do Río Xordán, Belén, o Mar Morto... A Terra Prometida a Moisés.

Vistas dende o Monte Nebo

Tamén son moi interesantes os mosaicos que se atoparon como o que vemos na imaxe, descuberto en 1976. É un dos máis importantes descubertos a Xordania e representa escenas de caza. Conservouse intacto a 1m por debaixo do nivel do chan.

Tamén se atopou unha pía bautismal bizantina en forma de cruz.

Ao construir a nova igrexa vese que respectaron os rstos arqueolóxicos atopados como estas columnas.

Mosaicos e outros restos arqueolóxicos da época bizantina se conservan nesta igrexa.

 Igrexa de Moisés no Monte Nebo:

Igrexa de Moisés no Monte Nebo

O monumento á serpe é un dos monumentos máis fotografados do M. Nebo. O seu significado é o seguinte segundo a Biblia:

«Y partieron del monte Hor, camino del amar Rojo, para rodear la tierra de Edom; se abatió el ánimo del pueblo por el camino. Habló el pueblo contra Dios y contra Moisés: ¿Por qué nos hiciste subir de Egipto para que muramos en este desierto? Pues no hay pan ni agua, y nuestra alma tiene fastidio de este pan tan liviano. Jehová envió entre el pueblo serpientes ardientes que mordían al pueblo; y murió mucha gente de Israel. Entonces el pueblo acudió a Moisés, y le dijeron: Hemos pecado por haber hablado contra Jehová y contra ti; ruega a Jehová que quite de nosotros estas serpientes. Moisés oró por el pueblo. Jehová dijo a Moisés: Hazte una serpiente ardiente y ponla sobre un asta; y acontecerá que cualquiera que sea mordido y la mire, vivirá. Moisés hizo una serpiente de bronce y la puso sobre un asta, y sucedía que cuando una serpiente mordía a alguno, y este miraba a la serpiente de bronce, vivía». 

Monumento á serpe no M. Nebo

MAR MORTO

Un dos momentos máis agardadaos da viaxe despois de visitar xa Petra , era chegar ao Mar Morto, outro dos emblemas e dos motivos polos que viaxar a Xordania.

- Realmente é un lago con tanta salinidade que se flota nel sen ningún esforzo. Pola enorme cantidade de sal que te, non existe nel ningún tipo de vida.

- Entre Israel e Xordania, a máis de 400m. por debaixo do nivel do mar.

-  O barro deste mar ten moitos minerais que o fan moi beneficioso para a pel.

- O seu futuro está en perigo xa que descendo drasticamente de ano en ano  acusa da contruccións de represas, canalizacións e estacións de bombeo que desvían a auga do río Xordán que desemboca nel e sos as únicas augas que lle chegan.

- Fálase de facer un trasvase de auga dende o Mar Roxo.

- Esta zona é das máis calorosas de Xordania e realmente pasamos moito calor.

Dende o noso hotel, ao pé do Mar Morto, xa podíamos ver o mar, máis aló das piscinas.

Estivemos no lugar máis baixo da terra aínda que non o notásemos.

Nesta zona, os hoteis teñen reservado para eles un cachiño de mar, polo que aquí só podía acceder a xente aloxada neste hotel.

BETANIA

A visita a Betania era opcional. Segundo din textos bizantinos medievais imos ver o lugar onde se bautizou Cristo.

Por un lado veremos as escavacións arqueolóxicas que se veñen realizando dende 1996 no lado xordano e por outro veremos, no lado israelí, como grupos de persoas se bautizan no río Xordán.

Datos:

• O enclave xordano de Betania foi aberto ao público no ano 2000 e o Papa asisteu á inauguración mostrando así o recoñecemento por parte da igrexa de que este foi o lugar onde se bautizou a Cristo.
• No 2011, os israelitas estableceron o seu propio enclave e esto supuxo un conflicto diplomático entre ámbolos dous países.
• Veremos igrexas de diversas relixións.
• O río Xordán é a fronteira natural entre Israel e Xordania, separadas por apenas uns metros (O ancho do río)
• Este lugar é Patrimonio Mundial da Humanidade.

Ás beiras dunha estrada fotografamos esta árbore, unha especie de acacia (nome científico: ziziphus spina christi) É un arbusto con moitas espiñas, copa redondeada e ramas que case chegan ao chan. Segundo a tradición é a árbore coa que se fixo a coroa de espiñas a Jesús. Tamén é unha árbore sagrada para os musulmáns e ten un papel esencial como "árbore dos cemiterios" xa que se menciona no Corán.

Azufaifa ou Espiña de Cristo

Achegándonos a Betania, vemos xa diferentes igrexas.

O percorrido para chegar aos lugares emblemáticos é cómodo e á sombra aínda que esto lles reste naturalidade ao lugar.

 Ver o río Xordán, para min foi unha decepción porque nunca o imaxinei así: case un rego con augas de cor indefinido...

Estas pasarelas cubertas agradécense dende logo en días calorosos pero suman artificialidade a este lugar.

O lugar que se ve na foto seguinte, chamado Al-Maghtas e o punto exacto onde se cre que Cristo foi bautizado. Neste lugar, os arqueólogos descubriron as ruinas dunha importante igrexa e mosteiro bizantinos. Parece que o lugar está alonxado do río pero é que este variou o seu cauce ao longo dos anos.

Neste lugar atopáronse tres igrexas superpostas.

Hai varais igrexas repartidas por este lugar, hai unha anglicana, unha copta, unha católica...

Vemos a fermosa igrexa ortodoxa de S. Juan Bautista.

E chegamos ao pé do río Xordán que separa Israel e Xordania.

Estivemos un pedazo mirando ás xentes da beira israelí como se bautizaban coas súas túnicas brancas. Nós, no lado de aquí, conformámonos con mollar os pés e as pernas.

CONTINUARÁ...

Páxinas web consultadas:

https://universes.art/es/art-destinations/jordania/madaba/madaba-map

https://es.wikipedia.org/wiki/Madaba

https://es.wikipedia.org/wiki/Monte_Nebo

https://elisaimellado.wordpress.com/2020/05/22/monte-nebo-la-ultima-morada-del-profeta-moises/

https://camerlust.com/monte-nebo/

https://www.fundacionaquae.org/wiki/descubre-el-mar-muerto-el-mar-mas-salado-del-mundo/

https://guias-viajar.com/viajes-jordania/bautismo-rio-jordan-betania/

https://www.ecured.cu/Ziziphus_spina-christi

PETRA

Subida ao Mosteiro

 PETRA

A cidade milenaria de Petra está considerada unha das 7 marabillas do mundo e ten razóns suficientes para ostentar tal categoría.

Só por ver esta marabilla, a min xa me compensa a viaxe a Xordania.

Nós aloxámonos nun hotel (Petra Moun Luxuri) en Wadi Musa que é a cidade máis proxima a Petra. En árabe, Wadi Musa significa "Val de Moisés" porque se di que este pasou por aquí e golpeou as rochas varias veces coa súa vara para obter auga,

Datos

• Capital do antigo reino nabateo que fixo prosperar a cidade grazas á súa situación como ruta das caravanas que levaban incienso, especias e outros productos de luxo entre  Siria, Arabia e Exipto e o sur do Mediterráneo.
• Os restos máis famosos de Petra son as construccións labradas na mesma pedra, especialmente os edificios coñecidos como "O Tesoro" e "O Monasterio".
• Cara ao S. VI d.C o cambio nas rutas comerciais e os terremotos lograron que os habitantes de Petra foran abandonando a cidade.
• Caeu no esquecemento ata o S. XIX en que foi descuberta para o mundo occidental polo explorador suizo Jean Louis Burckhardt.
• Dende 1985  forma parte do Patrimonio Mundial da Humanidade e dende 2007 é unha das 7 marabillas do mundo.

Madrugamos para escapar do calor sofocante que faría a mediodía. O despertador soara ás 5:30 da madrugada e ás 7:00h saimos andando cara a Petra xa que o noso hotel estaba moi cerca .

Entrada a Petra

Nizar, o noso guía, ten amplísimos coñecementos e trasladounos moitísima información de canto víamos.

O noso guia, Nizar

Agora imos frescos, aínda non vai calor e camiñar por aquí e todo un pracer. Á volta e cun sol asfixiante, xa non nos gustará tanto o percorrido.

Estamos atravesando o val Bab as-Siq ("Puerta de la garganta en árabe") 

O 1º punto importante que vemos son os  Djinn blocks (tumbas en bloque), estes monumentos cadrados foron tumbas ou monumentos aos mortos.

Estes grandes monolitos levan, dende hai moitos séculos, observando aos viaxeiros que se adentran en Petra.

Djinn  blocks

Algo máis adiante atopamos a Tumba do Obelisco, tallada polos nabateos no S.I a.C. Sobre a tumba hai catro pirámides e un nicho cunha estatua en baixorelevo que simboliza ás cinco persoas enterradas alí.

A parte baixa deste monumento é o triclinio, unha sala dedicada a banquetes na honra dos mortos.

Tumba do obelisco

O canón que imos atravesar protexía a cidade e mantívoa oculta durante séculos. É impresionante camiñar por este desfiladeiro (siq en árabe)

O siq ou desfiladeiro

Cunha lonxitude de 1,5 km. o desfiladeiro (siq) está rodeado de altas montañas de rocha. Este desfiladeiro é consecuencia primeiro dun terremoto que separou dúas placas tectónicas e máis tarde  da erosión  natural da montaña deixando alturas de case 200m.

Tamén vemos nesta foto, á esquerda o acueducto que escavaron na rocha pola que os nabateos levaban a auga para as súas necesidades.

O siq ou desfiladeiro

Non podemos percorrer o desfiladeiro sen fixarnos ás veces na paredes onde hai tumbas ou nichos.

Na foto seguinte vemos o nicho máis elaborado que atopamos no percorrido polo siq.

Boa parte das construccións que vemos son tumbas.

Durante unhas excavacións realizadas en 1988 apareceron os restos escultóricos de dous comerciantes xunto aos seus camelos ou dromedarios tallados na parede da rocha. Só se conserva unha pequena parte das mesmas.

Impresiona este desfiladeiro ou siq: o estreito que é ás veces, a altura das paredes rochosas, a cor tan femosa...

O siq ou desfiladeiro

E ao remate do desfiladeiro aparece en forma de sorpresa o monumento máis fotogafado de Petra: O chamado Tesouro. Este impresionante monumento de 40m de altura e 28 de ancho foi probablemente construido no S. I a.C polo rei nabateo Aretas III. A pesares de chamarlle "O Tesouro" non ten relación con este nome, xa que puido ser un templo ou unha tumba real.

Sen embargo, os beduinos realizaron saqueos a este monumento durante séculos e realizaron disparos á cúpula que se poden ver perfectamente pensando que alí se agochaba un tesouro.

O Tesouro

Un pouco máis adiante está o "Calexón das Fachadas", son fachadas de tumbas escavadas na rocha. Ao longo desta rúa que é outro desfiladeiro, só que dentro xa da cidade, podemos ver elaboradas fachadas que pertencían a xente máis poderosa e outras máis humildes que pertencerían ás clases máis baixas.

Calexón das Fachadas

Vimos moitos burros que carrexaban nos turistas e se estivesen ben coidados e non fosen explotados non habería nada que dicir porque tamén antes nas aldeas se usaban para o traballo de cargar millo, herba, tirar do arado....sempre que non haxa maltrato cara aos animais pois vale, é un modo de vida que aporta diñeiro a esa xente  pero máis abaixo deixo un vídeo onde se ve que o trato a estes pobres animais é en moitas ocasións inhumano.

Vídeo que amosa o maltrato a estes animais:

Seguimos polo "Calexón das Fachadas" coas tumbas escavadas na rocha.

Calexón das Fachadas

O teatro pensábase que fora feito polos romanos pero traballos dun arqueólogo norteamericano demostraron que é de orixe nabateo aínda que máis tarde si que foi reformado polos romanos que o ampliaron de 3500 localidades a 8500.

Teatro de Petra

Neste punto do percorrido, os guías déronnos 3 opcións: volverse dende aí polo mesmo percorrido, volverse dende aí pero dando unha volta polas Tumbas Reais ou ben subir os 800 e pico escalóns para atopar outro monumento moi interesante como é o Mosteiro e un miradoiro cunhas espectaculares vistas.

Vimos esta árbore centenaria. A min, que me encantan os lugares onde hai árbores, ver esta gustoume moito, xa que Xordania é un país con pobres recursos de auga e apenas hai árbores ou plantas. Só en determinados lugares e porque os regan. É un pistacheiro, ou árbore que da pistachos e que se dá en climas desérticos como é este.

Á sombra do pistacheiro

Entramos na chamada Vía Columnada ou Cardo Máximus que é a principal rúa de Petra e onde se atopaban algúns dos edificios públicos máis importantes. Aínda que a rúa está bastante erosionada, aínda queda parte da calzada e restos das columnas. A súa orixe foi nabatea pero ao igual que outros lugares de Petra tamén foi remodelada polos romanos.

Vía Columnada

Subindo unha escaleiras nesta Vía Columnada pola que imos, atopamos o Gran Templo de Petra. É do S. I a.C e foi renovado no S. I d. C. É o lugar máis grande dos que actualmente hai excavados en Petra.

O Gran Templo

A Porta de Temenos dá acceso a un dos templos principales de Petra: o Qsar Al Bint. A porta ten estilo tipicamente romano e tres entradas, unha central grande e dúas laterais máis pequenas. A porta que vemos actualmente é unha reconstrucción xa que a orixinal foi destruida por un terremoto no ano 363 d.C.

Porta de Temenos

Empezamos a subida ao mosteiro, son 1,7 km. pero a través de escaleiras. Son 800 e pico escalóns que cunha condición física normal se poden subir sen problemas. A única dificultade e que fai que a experiencia se faga algo dura, foi o calor que ía.

Ao longo da subida hai varios postos de beduinos por se necesitamos auga, refrescos...

Tamén hai algunha zona cha onde podemos repoñernos do esforzo.

Os pobres burros dan algo de pena, subindo e baixando co inmenso calor.

E por fin...chegamos!! Aínda non vemos o mosteiro que queda escondido na parte dereita da foto. Ao fondo vemos unha cafetería onde podemos descansar e repoñer forzas.

Se miramos cara atrás vemos o angosto desfiladeiro poo que acabamos de subir e tendas de beduinos polas que pasamos.

Valeu a pena subir ata aquí e atopar este monumento. O Mosteiro é máis grande que "O Tesouro". Foi esculpido no S. I d.C como lugar de culto. No S. IV foi reutilizado polos cristiáns e de aí o seu nome.

O Mosteiro

Dende o mosteiro aínda podemos subir un pouco máis ata un miradoiro que hai algo máis arriba e....aló fomos!!

As vistas dende aquí son extraordinarias!!

Vistas dende o Miradoiro

Unha séntese moi pouca cousa no medio destas paisaxes áridas pero grandiosas e inmensas!

Vistas dende o Miradoiro

Na seguinte foto podemos aprezar ben a cafetería e o miradoiro ao que subimos.

Cafetería e Miradoiro

E agora toca baixar! Hai que facelo con xeito para non esvarar porque as pedras de tanto pisalas están desgastadas e moi pulidas.

Empezamos a baixar

Ao finalizar a baixada, vemos o Qasr al-Bint que foi un dos principales templos de la ciudad e unha das poucas estructuras construidas, en vez de tallada na rocha. Destruido por un terremoto, foi reconstruido máis tarde.

Templo Qasr al-Bint

Para voltar, fixémolo polo camiño que nos vai levar ás Tumbas Reais. O calor xa apertaba ben!

Podíamos contemplar moi ben o Gran Templo e a Vía Columnada ou Cardo.

O Gran templo

Imos en paralelo a por onde fomos antes vendo a Vía Columnada e de frente, as Tumbas Reais.

Fermoso color o destas rochas e polo medios vemos un cauce dun regato que supoño algunha vez levaría auga.

As Tumbas Reais son grandiosas e pénsase que aí foron enterrados diversos reis nabateos.

 

A que vemos na seguinte imaxe é a máis impresinante de todas e a máis grande. Trátase da Tumba del Palacio

Tumba del Palacio

A fachada da Tumba Corintia é parecida á Tumba do Tesoro pero está moi erosionada.

Tumba Corintia

A Tumba de Seda chámase así polas cores que reflicte a súa fachada.

Tumba de Seda

O interior dunha tumba real por dentro:

Nun momento dado volvemos ao camiño de ida cerca do Tesouro e introducímosnos de novo no desfiladeiro (siq) da entrada.

Xa íamos ben cansos e sol e o calor eran implacables pero non por eso deixamos de admirar a espectacular paisaxe que víamos.

Os que subimos ao Mosteiro chegamos de últimos ao hotel e bastante cansos, nada que non solucionase unha ducha rápida que tomamos antes de baixar xantar.

Despois de comer, descansamos ata as 19:00h. en que fomos visitar o Museo de Petra que nos quedaba pegado ao hotel.

Inaugurado no 2019 ten 8 galerías onde se expoñen máis de 300 restos arqueolóxicos de Petra dende a Idade de Pedra. Hai tamén proxeccións de vídeo e numerosos paneis expositivos que transmiten aspectos da xeoloxía, clima, flora , fauna e habilidades agrícolas, artesanais...etc dos pobos que habitaron a zona.

Museo de Petra

Vistas de Wadi Musa dende a terraza do hotel ao anoitecer.

Wadi Musa

Vistas coa noite pecha:

Wadi Musa

CONTINUARÁ...

Páxinas web consultadas:

https://www.viajandoporelmundomundial.com/que-ver-en-petra-jordania/

https://sitioshistoricos.com/los-bloques-djinn-de-petra/

https://sitioshistoricos.com/siq-el-desfiladero-hacia-el-tesoro-de-petra/

https://vicioviajero.blogspot.com/p/blog-page_11.ht

https://www.culturagenial.com/es/petra/

https://universes.art/es/art-destinations/jordania/petra/museo-de-petra