xoves, 21 de setembro de 2023

PAZO DE S. MARCOS/S. VICENTE DE PINOL/ MIRADOIRO DE CADEIRAS/VIAXE EN CATAMARÁN (LUGO E RIBEIRA SACRA)

 Onte realizamos unha viaxe ofertada pola Deputación de Lugo dentro do programa "Coñece a túa Provincia"   que ten como fin a realización de viaxes gratuitos de un día de duración pola provincia destinadas a asociacións con sede na provincia de Lugo.

Na nosa parroquia esta viaxe foi solicitada pola Asociación de Veciños que preside Raúl Río.

Das 37 rutas que ofrecen, a nosa foi a nº 11: Visita ao Pazo de S. Marcos en Lugo (Sede da Deputación), visita a unha igrexa románica en Sober e a un miradoiro e un percorrido en catamarán polo Canón do río Sil.

A nosa guía acompañante durante toda a viaxe foi Almudena que cos seus moitos coñecementos nos foi explicando todo o que víamos e moito máis e por riba é unha persoa amable e cercana.

O chofer chamábase Jaime e en todo momento nos sentimos seguros/as con el ao volante.

PAZO DE S. MARCOS

Os 23 participantes nesta viaxe no Salón de Actos da Deputación.

No Salón de Actos

O Pazo de S. Marcos foi construido no 1866 sendo na súa orixe un hospital. Despois foi un Centro de Ensino e actualmente é a sede da Deputación de Lugo e tamén Sala de Exposicións.
Pasillos do que antes foi un hospital

Despois estivemos no Salón de Plenos, onde poidemos sentarnos nos mesmos sillóns onde sentan os representantes políticos de tódolos partidos.

Unha empregada da Deputación explicounos todo o referente ao edificio.

Comentonos que este Salón de Plenos fora a capela do hospital.



IGREXA DE S. VICENTE DE PINOL
Ao longo de toda a Ribeira Sacra temos moitas pequenas igrexas representantes do románico rural galego. Unha delas é esta de S. Vicente de Pinol no concello de Sober.
Por fóra é unha igrexa sinxela que ten como elemento máis significativo un rosetón no frente coa estrela de David. O arco da porta principal, claramente románico é de principios do S. XIII. O resto da fachada foi transformada no S. XVIII.

Igrexa de S. Vicente de Pinol.

O máis interesante desta igrexa está no interior, onde no 2019 se iniciaron as obras de recuperación dunhas pinturas do S. XVI que estiveron tapadas con cal durante séculos ao igual que ocorreu en moitas igrexas galegas e tamén as casas se recubrían de cal tanto no interior como no exterior. Esta costume mantívose ata o S. XX e facíase por cuestións hixiénicas e porque así os edifcios mantíñanse máis quentes e foise perdendo este costume porque o cal estropéase coa chuvia e requería un mantemento.

Interior da igrexa de S. Vicente de Pinol

Unha pintura que mostra a S. Cristobal. Este santo é venerado na Igrexa Católica e na Ortodoxa e represéntase  como un home corpulento de mediana idade cunha estatura moi grande de tupida barba, que cruza un río levando ao Neno Xesús nos ombreiros e na man un báculo. Etimolóxicamente, Cristóbal significa «o que leva a Cristo».

A pintura seguinte representa a Santiago matando mouros.

Derriba do arco da igrexa, vemos representada a Anunciación da Virxe.
Pinturas da igrexa de S. Vicente de Pinol

Imaxe da fachada onde vemos a Estrela de David, un símbolo xudío que representa a unión entre o Ceo e a Terra.
Rosetón coa Estrela de David
Finalizada a visita a esta igrexa fomos ata o Miradoiro de Cadeiras, tamén na parroquia de Pinol, que ofrece unas magníficas vistas sobre as verticais paredes do territorio de Parada de Sil (Ourense) e sobre parte do val de Castro Caldelas.
Dende o Miradoiro de Cadeiras

En frente do miradoiro temos a provincia de Ourense. O Sil é a fronteira natural entre as dúas provincias. Este Miradoiro está moi cerca do Santuario de Cadeiras onde a principios d esetembro se celebra unha importante romería a onde acode xente de toda a comarca polo caracter supostamente milagreiro desta Virxe.

Estamos na parroquia de Doade, sempre no concello de Sober.
O xantar tivémolo no restaurante "A Cantina de Doade" onde poidemos escoller entre dous primeiros, dous segundos e dúas sobremesas (ensalada mixta ou lentellas/ codillo asado con patacas fritidas ou troita asalmonada con patacas/bica ou froita) A comida ben preparada, o local limpo e curioso e boa atención.
Restaurante A Cantina de Doade

Ao pé do restaurante poidemos ver como había tractores cargados d euvas e é que estamos en época de vendima.

Despis do xantar tivemos o paseo en catamarán que íamos pillar ao embarcadoiro de Doade. Mentras íamos baixando, o panorama que se dibuxaba ante nós era asombroso e aínda que eu xa o vira en outra ocasións, nunca deixa de asombrarme. Esas ladeiras que son percorridas dende hai máis de 2000 anos pola xente que as traballa (agora por sorte xa con máquinaria máis moderna) primeiro foron os romanos, despois os monxes e agora por sorte vivimos tempos nos que quen traballa e quen desfruta do beneficio.
Na foto vemos a diferenza entre as dúas ribeiras, na lucense, á nosa esquerda, hai plantacións de vides en cambio na ourensana non. Esto débese a que nesa zona e segundo a sua orientación dá máis o sol na provincia de Lugo e as vides teñen que estar plantadas con orientación a recibir o máximo calor e sol posible. Na provimcia de Ourense tamén se plantan, claro que si, pero en outras zonas máis solleiras.
 
Durante milenios estas vides colgantes foron a imaxe destas terras pero a principios do S. XX, unha plaga de filoxera acabou coas plantas e despois a Guerra Civil devastou a economía. A xente nova tivo que emigrar e os bancais quedaron abandonados durante uns anos.
A finais do S. XX e sobre todo agora no S. XXI renováronse as vides, os viticultores volven traballar estas terras con renovada enerxía e o viño que de aquí sae recibe loas en todo o mundo.

Nesta zona pódense ver cada pouco anuncios de adegas. Esto significa que a actividade está viva e parece ter un bo futuro. Estes viños contan con Denominación de Orixe dende 1996
A dificultosa vendima de cada outono é moito máis que un espectáculo de risco. É unha valiosa condición, que mereceu que esta denominación de orixe fose recoñecida no ano 2011 cun selo específico de "viticultura heroica" polo CERVIM, organismo internacional consagrado a difundir os valores da viticultura de montaña, que só se dáno 5% do viñedo global.
"Viticultura heroica"...non é de estrañar que se chame así

Na Ribeira Sacra hai 4 embarcadoiros no río Sil: dous de cada lado do río, dous de Ourense e dous de Lugo. Nós imos embarcar no de Doade tamén chamado Ponte do Sil (A Deputación cambiolle o nome a este embarcadoiro no 2020 por este último)
No río Miño tamén hai outros embarcadoiros.
Embarcadoiro de Doade ou de Ponte do Sil

Ao pé do embarcadoiro está a ponte pola que podemos cruzar xa á provincia de Ourense.
Ponte que une as provincias de Lugo e Ourense

O noso grupo, embarcando.
Embarcando

Dende o barco víamos xente traballando.
As vides vistas dende o río

No catamarán levamos unha guía que nos ía explicando todo que víamos e máis.
Un fermoso paseo

Mirando atentamente as vides

Montañas entre 300 e 700m de altura encaixonan o río formando unha estreita garganta.
Polo Canón do Sil
 Ao longo do percorrido pódense ver vides, árbores autóctonas como carballos e castiñeiros e outros máis propios das ribeiras do ríos como érbedos ou alvedros, salgueiros...e tamén rochas desnudas que segundo a imaxinación de cadaquén poden representar distintas figuras.
Canón do Sil
Páxinas web consultadas:

https://ribeirasacra.org/info.php?idioma=es&id=156&sec=9

https://turismo.ribeirasacra.org/es/rutas-fluviales

martes, 19 de setembro de 2023

CAPELA DO CARME/ÁREAS RECREATIVAS/ MUÍÑOS (S. MARTIÑO-FOZ)


Hai uns días que me fun á miña parroquia natal (S. Martiño de Mondoñedo-Foz) a facer outra pequena ruta e con esta xa son 3 as rutas realizadas na miña parroquia que ten moito e moi fermoso para amosar, empezando pola sua xoia máis prezada que é a basílica pero sen descoidar outros bens patrimoniais que tamén son dignos de coñecer.

Características desta ruta:

Lonxitude: 6 km.

Dificultade: fácil, a no ser a última costa xa chegando ao final de ruta que é ben empinada pero é só 1 km.

Ruta circular sen sinalización ningunha. Se non se coñece a parroquia, hai que seguir o track que deixo en WIKILOC:

Descripción:

Empecei e rematei esta ruta xunto á Capela da Virxe do Carme de moito fervor para as xentes da zona. Non só hai que fixarse na capela senón tamén no fermosísimo entorno no que está situada ao pé dun castiñeiro centenario e dunha área recreativa que vale moito a pena percorrer debido ás numerosas especies arbóreas que ten.

Castiñeiros ao pé da capela, un deles, centenario

A Capela do Carme é frecuentada por moita xente da zona que acode con gran devoción a esta Virxe.

Capela do Carme

A área recreativa que hai ao pé da capela ben merece unha visita xa que é moi extensa e ten moitas e gran variedade de árbores.
Área Recreativa

Hai nesta área moitos castiñeiros que nesta época (mediados de setembro) empezan a tirar as castañas.
Castañas na Área Recreativa do Carme

Área Recreativa

Dende o punto máis alto desta área podemos ver o mar ao lonxe:
A Capela dende a área Recreativa
Outra vista da capela e ao fondo o extenso campo da festa.
Capela do Carme

Vistas dende o entorno da Capela do Carme:


Durante uns metros, a estrada convérese nun camiño. Baixo pola Casa dos Lagos, actualmente deshabitada.


Estou nun lugar alto e as vistas sobre os barrios de Ver e Ferreiravella son fermosas:
Vistas
Baixando pola Casa dos Lagos.
A Casa dos Lagos
Vivín os primeiros 22 anos da miña vida nesta parroquia e non coñecía este fermoso camiño. Nunca por aquí viñera.
 
Topei con este muíño que tampouco sabía que existise aínda que si me soa algo oir falar do "Muíño do Xipo" Está fermosamente restaurado e nun entorno precioso e ben coidado!!
Muíño do Xipo
Chego á estrada LU-152 que cruzo para adentrarme no barrio de Reiriz

 O barrio de Reiriz está pegado ao de Ver.

O famoso eucalipto de Reimunde mide 50m e ten unha anchura de 16 m. na base do tronco. Plantouse no S. XIX e debe de ser un dos eucaliptos máis vellos de Galicia. No 2007 a Consellaría de Medio Ambiente da Xunta de Galicia inclueu esta árbore no Catálogo de Árbores Senlleiras de Galicia.
O eucalipto de Reimunde
O Pazo de Reimunde, propiedade da familia que en tempos non moi lonxanos era propietaria de moitísimas fincas e montes da parroquia. Eu lembro a meu pai indo pagar a renda tódolos anos a esta xente por unhas terras que eran propiedade desta familia e que a miña traballaba.

Pazo de Reimunde
Vista do Pazo de Reimunde, o eucalipto e prados da súa propiedade en Reiriz.

Deixo a estrada para subir por este camiño, ao pé doutra casa propiedade tamén da familia Reimunde.

O edificio de pedra que se ve na foto foi unha serra, a Serra do Tendeiro que eu lembro aínda en plena actividade. Xa hai tempo que pechou.
A antiga serra do Tendeiro

Foto de casas e prados de Reimunde, outras casas e a Serra.

Sigo por este fermoso camiño

As vistas son magníficas, vexo A Balsa, As Arieiras...e prados e máis prados verdes. Xa hai moito menos gando que houbo pero aínda queda algo.

Pero atópome cun veciño que me di que ese camiño que percorro non ten saída. Por non voltar para atrás dime que atravese por unha finca que hai de fabas e así o fago. Non está tan mal como aparece na foto, polo menos son herbas e plantas silvestres e non ortigas nin toxos...

Atraveso a finca anterior e enlazo coa estrada dende a que sigo cunhas boas perspectivas da parroquia.

Paso pola área recreativa de Ferreiravella, non é tan grande como do Carme, pero ten moitísimas e diferentes especies de árbores.
Área Recreativa de Ferreiravella

Vexo bidueiras e carballos.
Área Recreativa de Ferreiravella

Tamén hai freixos e nogueiras
Área Recreativa de Ferreiravella


Área Recreativa de Ferreiravella

Ata hai un fermoso arce
Área Recreativa de Ferreiravella
 
Ata hai manciñeiros cheos de mazás.
Área Recreativa de Ferreiravella

 O Centro Social foi inaugurado no 2007.

Centro Social

Tamén vin faias


Con estas vistas dá gusto camiñar.

Vese agora o barrio de Bao

E entre tanto eucalipto, agradécese ver unn pequeno souto á dereita

De frente o barrio da Rúa ou Caritel coa Basílica de protagonista.

O Muíño de Peal alimentado por un rego que vai desembocar un pouco máis abaixo, ao Centiño. Un muíño que eu lembro aínda funcionando pero que moitas veces non podía facelo debido a que o rego non levaba suficiente auga.
Muíño de Peal
 
Despois de cruzar a estrada comparto percorrido coa ruta do Camiño Natural de S. Rosendo.

O barrio onde nacín non se parece en nada agora ao que eu coñecín. A Concentración Parcelaria realizada no ano 1980 cambiou para sempre a fisonomía de toda a parroquia. Desapareceron valados, camiños e carreiros que formaron parte da miña infancia e xuventude. 

O río Centiño non é un río de gran envergadura, é un río humilde, modesto, estreito e pouco caudaloso e ademais moi curto xa que só acada 11km. no seu percorrido, pero si alimentou moitos prados antigamente que daban boa herba e moveu moitos muíños ao longo do seu percorrido, dende a Ermida ata a súa desembocadura na Ría de Foz.
Era ademais un río onde eu sempre vin pescadores pero a pesca está vedada aquí dende hai anos.
Río Centiño

Continuo polo camiño que vai sair ao barrio de Bao
 
Dende Bao, subo xa ata a Capela do Carme, pasando pola casaabandonada dende hai xa moitos anos de Román de Auxiliar.

Sigo polo Camiño Natural de S. Rosendo que pasa tamén pola Capela do Carme e chego así ao inicio desta fermosa ruta.


https://www.lavozdegalicia.es/noticia/amarina/2007/04/17/xunta-protege-eucalipto-reimunde-souto-da-retorta-cipres-misericordia/0003_5724645.htm