MIRADOIRO DO CADAVAL DENDE A SENDA DA MEMORIA(AS PONTES)

 Xa fomos facer outras rutas ao concelo de As Pontes, concretamente estas:

FERVENZAS DE BERMUI E SOMEDE

ARTE URBANA

SENDA DA RIBEIRA

Hoxe realizamos unha ruta moi fermosa que nos sorprendeu moito polo fácil e polo que nos fomos atopando a cada paso.

Características da ruta:

Lonxitude: 10,8 km.

Dificultade: moi fácil

Ruta circular sinalizada parcialmente. É necesario seguir un track se non se coñece a zona. Deixo o meu en WIKILOC

A miña valoración desta ruta: 🔆🔆🔆🔆🔆

Descripción:

O Lago das Pontes ocupa o espazo onde antes había unha mina que abastecía de carbón á Central Térmica, agora pechada. A rehabilitación dese oco deu lugar a un inmenso lago artificial con dúas illas. Mide de longo 5 km. de longo, 2 de ancho e ten unha profundidade máxima de 222m. É o lago artificial máis grande de Europa. Ten unha praia de case 500m de longo na zona máis próxima á vila. No 2012 finalizouse a súa construcción.

Lago das Pontes envolto na néboa

Aparcamos os coches nun espazo onde non estorbaban, ao pé do lago.

Botamos a andar e deseguida collemos un camiño á dereita.

Imos pola chamada "Senda da Memoria",  un percorrido ideado polo concello de As Pontes e Endesa no 2017 para lembrar os lugares que desapareceron devorados pola mina.

 

No 2014, o presidente de ENDESA, Borja Prado, recibeu o IX Premio da Fundación Fondo para a Protección da Natureza (FONDENA) polo traballo da compañía na restauración do entorno da antiga mina de As Pontes que permiteu a creación do lago e un novo ecosistema.

Este tramo que hai pouco que se inaugurou e vai dende o lago ata a presa que despois veremos. Estamos na parroquia de Santa Mª de Vilavella.

 Un rego que dá auga ao lago.

Deixamos neste punto a Senda da Memoria pillando á dereita

 

O percorrido é moi doado, por camiños ben acondicionados.

Ao longo do percorrido vemos moitos sinais que din "Bidegorri". É unha ruta para bicicleta de montaña de case 55km. 

"Unen a paixón polas dúas rodas coa motivación persoal por crear novos percorridos para a bicicleta de montaña. Compaxinan as horas de desfrute e deporte con longas xornadas de traballo titánico. E o seu esforzo, calado e constante durante moitos anos en terreos expropiados da mina das Pontes, preto do inmenso lago artificial, xa é un imán para os amantes da BTT

A Ruta Bidegorri, como a bautizaron en 2013 en recordo ao carril-bici vasco, recibe a centos de persoas chegadas de toda Galicia. É a única ruta de montaña 100% ciclable con cero asfalto"

É impresionante a cantidade de flora autóctona que atopamos.

Chegamos ao Miradoiro de O Cadaval e claro, tal e como esperábamos, non se vía nada. Unha néboa espesa impedía a visión. Eu fíxenme o firme propósito de repetir esta ruta en primavera ou verán nun día despexado.

No Miradoiro do Cadaval está o Castrorroibo: un ser mitolóxico que vixía o lago dende o alto.

Seguimos agora en ascenso (moi suave e durante moi pouco tempo) imaxinando o fermosa que ten que ser esta zona sen néboa.

 

Neste cruce hai indicacións para continuar de frente,  para seguir a Adegorri (ruta de bici de montaña). Nós xiramos á esquerda. Estamos no Monte da Cartelida.

Toca agora baixar un pouco. É un descenso de moi poucos metros pero con bastante desnivel no que hai que levar coidado en días húmidos como o de hoxe.

 

Segue a sorprendernos a cantida de árboreda autóctona. Entramos nunha carballeira.

Tamén vimos este inmenso acivro. Un bosque precioso!!

Nesta época invernal é moi frecuente ver as árbores espidas cubertas de liques (un lique é un organismo vivo que pertence ao reino dos fungos composto pola asociación dunha alga e un fungo) Os liques aparecen cando o lugar é húmido e hai unha vexetación densa. Son inofensivos para as árbores e ademais un indicador da calidade do aire: os liques non soportan a contaminación por eso é moi raro velos nas cidades.

Aquí o aire non está contaminado!

Hai que ir atento/a ao track que sigo porque non estamos a facer a ruta das bicis de montaña! Aquí hai que xirar á esquerda.

 

Atopamos o hórreo da Cartelida, un dos poucos elementos que segue intacto despois dos 40 anos de expropiación nestas terras.

Hórreo da Cartelida

Cando hai loureiros, acostuma a haber vivendas cerca e si atopamos as ruinas dunha cerca do hórreo, supuxemos que o cabozo formaría parte desa vivenda que houbo.

Loureiros

E chegamos de novo á beira do lago que agora podemos ver de cor azul ao despexar o día. Este lago foi premiado en varias ocasións, unha delas co Premio 5 días 2013 otorgado a ENDESA polo mellor proxecto de responsabilidade  social corporativa El jurado ha valorado “el compromiso de la empresa con un lugar en el que ha operado durante años y como, una vez finalizada la actividad, mantiene la apuesta por regenerarlo y colaborar con la sociedad local para una reorientación de la actividad de la zona”. 

Ademais de vivir nas súas augas numerosos e variados peixes,o lago coas súas dúas illas é tamén  o hábitat natural de numerosas aves tanto nidificantes como migratorias.

Lagoa das Pontes

Un nome curioso o deste paso que inicia un carreiro.

Á dereita quédanos o lago moi cerca. Sempre que se fai sendeirismo se dene levar un bo calzado porque aínda que os camiños e carreiros desta ruta están prefectamente practicables tamén atopamos auga.

Dende abaixo, nun determinado punto vemos o Castrorroibo. Ese era o momento de estar agora alí...

Aquí houbo un momento de confusión, seguimos uns metros de frente (indicación do Bidegorri) pero había que pillar o carreiro da dereita.

Tivemos que cruzar un rego saltando. Uns saltamos e outros cruzaron por uns trocos.

Unha ruta que non pisa absolutamente nada de asfalto e é moi, moi fermosa!!

 Fermosísimo carreiro con árbores en zig zag.

Un carballo que se resiste a perder as súas follas.

Estamos na parroquia de Vilavella. A principios do S. XX estivo formada por 41 lugares dos que actualmente só conserva 12 xa que a mina de carbón estendíase ao longo de toda a superficie desta parroquia e os seus habitantes víronse na obriga de desprazarse a outros lugares do municipio.

Xunto ás casas tamén desapareceron elementos de arquitectura tradicional como hórreos, muíños, pontes, capelas, cruceiros...Algúns destes elementos foron rescatados e trasladados a outros lugares do municipio como a Ponte de Illade ou a Ponte de Pedra.

O último tramo da ruta vai pegado ao lago vendo de frente as antigas chemineas da Central Térmica hoxe sen actividade.

Volvemos pasar pola presa do rego que verte a auga ao lago que agora, aínda que o día está por veces moi oscuro, podemos ver.

A piques de rematar a camiñata, vemos en 1º termo a praia construida no lago e que ten unha alta ocupación no verán xa que está moi ben acondicionada podendo estar na area ou baixo as árbores, a auga está sempre tranquila ao non ser un mar e ademais a unha temperatura constante moi boa. Hai bares, chiringuitos...e practícanse tamén deportes naúticos.

No ano 2023 que acaba de rematar, o lago das Pontes acadau por 3º ano consecutivo a Bandeira Azul.

E así rematamos esta gratificante, sorprendente e preciosa ruta que me prometo volver a realizar tal vez este verán para poder aproveitar e poder bañarme no lago.

Páxinas web consultadas:

https://www.sientegalicia.com/blog/el-gran-lago-artificial-de-galicia/

https://amigosdeaspontes.org/as-pontes-inaugura-un-nuevo-tramo-de-la-senda-da-memoria/

https://www.elprogreso.es/articulo/a-chaira/traballo-titanico-duas-rodas/202108301519001522680.html

https://jardiver.com/liquenes-y-musgos-son-peligrosos-para-los-arboles/

RUTA CIRCULAR A CABO BUSTO (VALDÉS)

Miradoiro de Cabo Busto

Non é esta a 1ª ruta que facemos no concello de Valdés, cuxa capital é Luarca xa que ao estar a 1 hora aprox. da Mariña Luguesa é ademais pola autovía A-8, é moi factible para nós chegar a este municipio.

Fixemos xa neste concello as rutas seguintes:

LOS LLUGARINOS (TREVÍAS)

LUARCA-PRAIA DE PORTIZUELO-LUARCA

MIRADOIRO DO CHANO (LUARCA)/ CAPELA DA REGALINA (CADAVEDO)

Hoxe fixen unha fermosa ruta combinando paisaxes de miradoiros espectaculares sobre praias inaccesibles e altísimos acantilados con verdes prados salpicados de piñeiros pasando polo Cabo Busto e polo medio da aldea do mesmo nome.

Características da ruta:

Lonxitude: 10,6 km.

Dificultade: fácil

Ruta circular ben sinalizada. Deixo o meu percorrido en WIKILOC 

A miña valoración desta ruta:🔆🔆🔆🔆

Descripción:

Iniciei a ruta en Busto que pertence á parroquia de Canero, xunto á capela de S. Bartolomé.

Capela de S. Bartolomé en Busto

Deseguida chego ás antigas escolas nun edificio construido en 1901 e que hoxe alberga a biblioteca "Eduardo Pérez de la Fanosa" que foi aberta no 2021 con máis de 6000 exemplares. Esta iniciativa foi obra da Asociación de Veciños de Busto. No edificio celébranse tamén charlas, exposicións, talleres...

Unha iniciativa desta Asociación é tamén o proxecto "Losas Literarias" que se atopan ao longo de toda esta ruta e que se trata dunha serie de textos de autores coñecidos escritos sobre pequenas lousas e colocados en lugares estratéxicos. A 1ª lousa atopámola precisamente ao pé da biblioteca.

Biblioteca de Busto

Abandono o asfalto por esta ancha pista agrícola:

E chego a un cruce onde o track que eu sigo me manda xirar á dereita pero decido seguir uns metros de frente para ir a un miradoiro.

Atopo a 2ª lousa literaria

 

Dende o Miradoiro Las Imeas teño unha fermosa vista da praia de Cueva e outra lousa literaria. Nesta praia desemboca o río Esva que non se ve na foto porque queda oculto polos eucaliptos e piñeiros.

Praia La Cueva e Lousa Literaria

Volto sobre os meus pasos ao camiño que deixara e dende outra punta descubro a praia de La Herbosa sen acceso por terra, é un espazo protexido ZEPA (Zona de Especial Protección para as Aves) O leito desta praia está fotrmado por pedras na inmensa maioría e algo de area oscura.

Praia La Herbosa

Atravesamos agora un piñeiral.

Alonxámonos un pouco do mar.

Entre piñeiros baixamos á seguinte praia, a esta podemos acceder por terra a través da pista que se ve na foto:

 

Unha pequena baixada que logo teremos que subir para retomar a ruta.

A praia de Bozo é pequena, formada por cantos rodados e rodeada de grandes acantilados. É unha praia solitaria, á que só hai como acceso o camiño polo que acabo de baixar. Sentindo a forte ondaxe que había ese día e como a marea estaba baixa foi o meu comedor deste día.

Destaca a gran cova que se formou no acantilado.

Voltamos a desandar o camiño andado e imos agora entre prados. Notamos que nesta localidade moita xente debe vivir da gandería.

Deseguida voltamos á beira do Cantábrico e xa cerca do Cabo Busto atopamos esta área recreativa:

Aquí hai un miradoiro que nos deixa ver a praia de Bozo que acabo de visitar.

Praia de Bozo

Outra Lousa das moitas que hai:

Sigo co percorrido por este paseo marítimo tan natural acondicionado que me encanta!!

Outro miradoiro coa súa lousa literaria:

O Faro de Cabo Busto foi inaugurado en 1858 e atópase rodeado de grandes acantilados case verticais que acadan os 80m. de altura. A torre orixinal foi sustituida pola actual en 1962.

Faro de Cabo Busto

Ao redor de Cabo Busto, os acantilados caen case en vertical.

As frases das lousas parecen ben escollidas, a xogo co entorno.

Un paseo marítimo natural, sen cemento.

Vexo unha corda para acceder á praia Boxada el Vino pero paréceme moi perigosa. Non se ve o final da baixada. É demasiado arriscado baixar por aí, sobre todo indo soa como vou.

Corda para baixar e subir

As praias Boxada el Vino e El Serrón están pegadas e son de moi difícil ou case imposible acceso por terra.

No seguinte miradoiro vemos aló embaixo a illa do Serrón e outra lousa literaria.

Illa do Serrón

Todo este tramo está plagado de miradoiros. Este é o de Punta L´Arenosu dende o que vemos a praia de Barchinas ou praia Vallino

Miradoiro Punta L´Arenosu

Alónxome do mar entre prados por camiños agrícolas en perfecto estado para camiñar.

Non cabe dúbida de que moitos dos habitantes de Busto viven da gandaría vacuna.

Estamos moi cerca de Busto. Se no cruce torcera á dereita, chegaría deseguida ao punto de inicio pero decido seguir o track que me vai levar de novo á beira do mar, pillando á esquerda.

Outra cita literaria na árbore deste cruce.

O camiño entre prados vainos achegar ao mar que xa vexo ao lonxe.

Chego á praia Vallino ou Barchinas agora vista dende o outro lado.

Na seguinte foto vemos o Miradoiro de Punta Corbeiriños, o último no que vou estar por hoxe.

Miradoiro de Punta Corbeiriños

Dende o miradoiro anterior, cara ao leste vemos saíntes tras os que se esconden diversas praias: Cadavedo, Ballota, a do Silencio... A punta que máis sobreasae é Cabo Vídio no que estiven hai moi pouco. A serra que vemos é a de Camoneo. A praia en 1º plano é a de Punxéo.

Alónxome do Cantábrico lendo esta frase García Márquez que é ben atinada!!

Agora hai que pillar á dereita, á beira destes cipreses, para ir achegándose a Busto:

E precisamente nunha destas árbores leo a penúltima de tantas citas literarias que hoxe lin.

                                                                    

Vou por camiños que atravesan fincas onde se ve que houbo plantado millo. este cereal, amplamente cultivado no occidente asturiano está asociado á producción láctea xa que é unha das principais fontes de alimentación do gando xa sexa ensilado ou en forma de gran para elaborar piensos.

A semente de millo foi introducida no occidente de Asturias por González Méndez de Cancio a principios do S. XVII. No 1605 este home, natural de Tapia de Casarigo, volta a Asturias dende Florida onde era Gobernador traendo consigo as sementes deste cereal.

La extensión del cultivo pronto permitió el enriquecimiento de nobles, de propietarios rurales y de clérigos asturianos. La construcción o la reconstrucción de edificios palaciegos en Asturias no se entiende sin ese beneficio. «El impacto derivado de la llegada del maíz en Asturias y en Galicia es total»

Plantación de millo

Última lousa literaria que vou ver.

Paréceme unha imaxe que reflicte desolación, tristeza...do que foi e xa non é.

Unha imaxe de Busto cos típicos hórreos asturianos que, ao igual que en Galicia, están protexidos.

Busto

Xa entrando de novo en Busto recíbenme estas vacas case no medio desta vila que combina gandaría con modernos chalets.

Busto

Páxinas web consultadas:

https://migijon.com/la-biblioteca-eduardo-perez-de-la-fanosa-un-faro-literario-en-la-cima-del-cabo-busto

https://es.wikipedia.org/wiki/Playa_de_La_Herbosa

https://www.asturnatura.com/turismo/guia/faro-de-cabo-busto-1864

https://campoastur.es/cultivo-del-maiz/

https://www.lavozdeasturias.es/noticia/asturias/2020/12/18/revolucion-maiz-germino-tapia-400-anos/00031608284576056369226.htm