sábado, 17 de agosto de 2024

CARIÑO-CABO ORTEGAL. RUTA CIRCULAR

En Cariño fixen este mesmo ano unha ruta urbana pola mesma vila e coñecín lugares moi interesantes e fermosos desta vila. A ruta pode verse AQUÍ

Cariño, na Costa Ártabra pertence á comarca de Ortegal é dende 1988 é un concello independente xa que antes pertencía a Ortigueira.

Está situada esta vila ao norte da provincia de A Coruña e limita coa Serra da Capelada e coa ría de Ortigueira, sendo o Cabo Ortegal, que hoxe visitamos, o seu accidente xeográfico máis destacado. 

Aínda que o nome desta vila nos leva a pensar en amor, tenrura...o certo é que Cariño vén do vocablo "kar" (pedra)

É unha vila que non chega aos 4000 habitantes.

Hoxe fixemos unha ruta á que lle tiña moitas ganas xa que non coñecía o Cabo Ortegal.

Características da ruta:

Lonxitude:8 km.

Dificultade: fácil

Ruta circular sen sinalizar. Imprescindible seguir un track. O meu en WIKILOC

Descripción da ruta:

A ruta ten inicio e fin ao pé do cemiterio de Cariño. Tódolos tracks que vin, van dende aquí xa por estrada ata o miradoiro de Punta Gabeira. Nós descubrimos un carreiro por detrás do cemiterio (vese moi mal, se non se sabe é difícil dar con el) e aínda que ten bastantes felgos altos ao redor (coidadiño en primavera e verán coas carrachas) nós decidimos ir por aí para evitar o asfalto. Dá igual; é á gusto de cadaquén. Ámbolos dous itinerarios se van xuntar en Punta Gabeira.

Carreiro por detrás do cemiterio

O carreiro está acondicionado para pasar camiñando pero seguro que hai quen prefire ir pola estrada, nós non.

O día está espectacular, totalmente despexado e de momento perfecto para camiñar sen moita calor.

Chegamos deseguida ao miradoiro de Punta Gabeira a onde chegariamos tamén vindo pola estrada.

Miradoiro Punta Gabeira

Aquí empeza o chamado "Camiño dos Romeiros" a S. Xiao. Unha ruta de 21,5 km. que percorrían os cadáveres que falecían en S. Xiao para seren enterrados en Régoa (Cedeira) en tempos moi lonxanos.

Este sendeiro polo que imos vai preto do mar, aínda que ás veces non o imos ver pola arboreda.

  
A sombra é abundante.
Cruzamos o Rego Soutullo por unha ponte de madeira:

De cando en vez, cando houbo unha tala de eucaliptos, podemos ver o mar.

Chegamos a un cruce. Collendo á dereita temos a uns metros a capela de S. Xiao de Trebo. Este lugar fálanos dun pasado moi remoto xa que se di que debaixo da ermida e ao redor dela hai un asentamento romano.
A lenda conta que Xiao era un humilde cazador casado cunha bela esposa e da que era moi celoso. Un día chegaron de visita os pais del todos empapados pola chuvia e el non estaba na casa, xa que saira cazar. A muller díxolles que sacaran a roupa para secala e mentras que se deitaran na cama. Ela saeu na busca do seu marido e Xiao voltou á casa por outro camiño antes dela.
Ao chegar e ver dúas persoas na cama pensou que se trataba dunha infidelidade da súa muller, polo que disparou un par de tiros e matounos aos dous.
Abandonou a casa correndo e topou coa súa muller. Ao descubrir a verdade, empezou a berrar e púxose tan triste que se fixo santo.
Outras versións contan que tralo parricidio, Xiao fundou un hospital para pobres e peregrinos
Capela de S. Xiao do Trebo

Actualmente celébrase unha romaría a última fin de semana de xaneiro.
Capela de S. Xiao do Trebo

Despois de visitar a capela voltamos ata o cruce anterior e seguimos agora á esquerda pasando por diante desta casa na que hai unha placa que di: 
" Nesta casa visteuse o Sr. Bispo
da diócese de Mondoñedo-Ferrol, 
a súa Ilma. Monseñor D. José Gea Escolano" (18 de xaneiro de 2001)

Desemobocamos na estrada que vai ao faro de Cabo Ortegal.

Hai que ir pola estrada 1,5 km. aprox ata chegar ao Cabo Ortegal. Na seguinte foto parece que se acaba a estrada pero en canto damos esa curva...

Aparecen ante nós os acantilados e os Tres Aguillóns, tres pequenos illotes afiados. Tamén vemos o rochoso Monte Gargacido de 348m 

Monte Gargacido e os tres Aguillóns

Estamos chegando ao Miradoiro da Malva pero toda a estrada ata o faro é un miradoiro natural. Vemos ben na foto o Monte Gargacido.

O faro, como infraestructura, non é o máis impoñente que vimos. É unha sinxela torre cilíndrica duns 13m. de altura, construida en 1984. Sen embargo, o que é impresionante é o lugar onde se ubica, cerca de acantilados de máis de 600m. de altura. Ao leste vemos entre brumas Estaca de Bares e ao oeste Punta do Limo e os impresionantes cantís de Vixía Herbeira, un dos máis altos de Europa.

Faro de Cabo Ortegal
Eu non quería voltar polo mesmo camiño xa que sempre prefiro as rutas circulares e busquei un track que así o facía (hai varios, máis curtos ou máis largos...segundo o tempo que queiras empregar ou o canso/a que te sentas.)
Dende o faro volvemos ata o Miradoiro da Malva e alí pillamos un camiño á dereita.
Camiño de volta

O camiño está perfectamente transitable.


Dende un punto determinado vemos a capela de S. Xiao pola que antes pasamos.

O camiño ten tamén sombra. Estamos facendo unha ruta sinxela e fermosa.

 Atravesamos un bosque de abelairas.

O camiño anterior desemboca nunha estrada local, chegando ao barrio de Vila.

Dende o barrio de Vila temos unha espectaculares vistas de Cariño coa praia de Basteira o Monte Masanteo...


Vemos tamén a Ría de Ortigueira que baña Cariño.

Teño pendente unha ruta que pasa polo Monte Masanteo.

Baixando polo barrio de Vila. Estamos moi ceca do final.

Non me resisitín a visitar (só dende arriba) a praia de Peiral do Campo ou Mallorquín. Unha pena non haber levado traxe de baño para poder desfrutar das tranparentes augas desta fermosa e pequena cala.
Praia do Peiral ou Mallorquín

Para rematar fomos xantar ao centro de Cariño, ao restaurante Australia onde comemos estupendamente, cunha moi boa atención, comida saborosa e ben de precio.

Páxinas web empregadas:

https://www.galiciamaxica.eu/galicia/a-coruna/cabo-ortegal/

https://viajecaminodesantiago.com/turismo-espana/faro-de-ortegal/

sábado, 10 de agosto de 2024

RUTA CIRCULAR DENDE A IGREXA DE SANTA Mª POLO CAMIÑO NORTE DE SANTIAGO ENLAZANDO CO PASEO DOS SOÑOS. (VILALBA)

O fermoso Paseo dos Soños ao pé do río Madalena en Vilalaba xa o coñecía facendo o traxecto de ida e volta polo mesmo sitio. Hoxe inventeime unha ruta circular aproveitando un pequeno tramo do Camiño Norte de Santiago que pasa por esta vila, enlazando despois con este Paseo para voltar despois ao punto de inicio por camiños e algo de estrada.

Quedou unha ruta circular que a min me encantou e ademais é moi fácil!

Características:

Lonxitude: 7,5 km.

Dificultade: Fácil

Ruta circular só sinalizada no tramo que corresponde ao Camiño de Santiago. O meu track en WIKILOC:

Descripción:

Vilalba é un concello da provincia de Lugo que pertence á comarca da Terra da Terra Chá e ostenta a capitalidade da mesma. É unha vila tranquila, antiga e señorial onde o entorno dos ríos Ladra, Trimaz e Madalena domina a paisaxe.

Esta vila, mostra nos últimos tempos unha puxante actividade industrial basada na comercialización dos productos da terra e no aproveitamento dos seus recursos naturais.

Partín da Praza de Santa Mª , no centro da vila e onde atopamos a igrexa parroquial e a Torre dos Andrade. É unha praza pequeniña e aínda a fai máis pequena o feito de servir de aparcadoiro. Unha pena!! Sen vehículos luciría moito máis!!

A igrexa de Santa Mª é de finais do S.XIX en estilo neoclásico.
Igrexa de Santa Mª na praza do mesmo nome

A igrexa estaba aberta e tomei dúas fotos do interior:
Interior da igrexa de Santa Mª

Interior da igrexa de Santa Mª

A Torre dos Andrade é antiga Torre de Homenaxe dun castelo que se remontaría ao S. XI e do que non queda nada. A Torre é do S. XV.
O antigo castelo pertenceu aos Señores de Lemos pero posteriormente o rei Pedro I donoullo a Fernán Pérez de Andrade, o Boo. O castelo foi destruido na II Revolta Irmandiña na segunda metade do S. XV. Trala derrota dos Irmandiños, o edificio foi reconstruido e realízase o trazado octogonal da torre cun caracter máis defensivo e estratéxico para resistir futuros ataques.
Avanzado o S. XIX, o castelo quedou abandonado e incluso se empregou como canteira ocasionando numerosos danos e quedando destruido, manténdose en pé só a Torre que hoxe vemos.
Nos anos 60, a Torre foi rehabilitada e convértese en Parador Nacional de Turismo. Dende 1994 está considerado BIC (Ben de Interese Cultural)

Torre dos Andrade

Abandono a Praza de Santa Mª, pola Rúa do Sol seguindo os sinais do Camiño de Santiago Norte.


Deseguida me atopo nas aforas da vila. Non debe de haber camiño en Galicia mellor sinalizado que o Camiño de Santiago.


Un fermoso camiño que se nota ben pisado dos peregrinos.

Estou pasando unha zona de carballos e castiñeiros. Xa empezan a formarse as castañas.


Atópome por 1ª vez co río Madalena e que atraveso pola ponte que se ve. Nace na Serra da Carba, neste mesmo concellllo, e desemboca no río Ladra non moi lonxe de aquí.

 
Ao ver esta imaxe, doume conta de que esta paisaxe me é coñecida. Claro, é o Paseo dos Soños!! De momento non vou percorrelo e sigo polo Camiño de Santiago.

                                                    Río Madalena e Paseo dos Soños

Subo ao pé dunhas casas cun xardín moi coidado que chama a atención.


E ao pouco atraveso unha pequena carballeira. Ao remate desta, nunhas casas que hai, en lugar de continuar o Camiño de Santiago, vou pillar á esquerda por un camiño.

Hai unhas casas grandes restauradas en pedra. Unha delas ten na portada as cunchas simbólicas do Camiño.


E ten tamén un xardín de casas de película!


En lugar de seguir polo asfalto, por onde vai o Camiño de Santiago, pillo ao redor da casa grande esa de pedra por unha pista que deseguida desemboca nun camiño.


Por este fermoso camiño bordeando a casa:


O camiño anterior vai dar a unha estrada local pola que vou uns  400 m.


Esta estrada desemboca no inicio ou fin (depende de por onde se empece) do Paseo dos Soños. No meu caso vai ser o inicio.


O Muíño do Rañego estivo en funcionamento ata finais dos anos 60 quedando despois no abandono, como lles pasou a tódolos muíños galegos. No ano 2002 foi rehabilitado e tamén o seu entorno, no que se creou unha fermosa área recreativa que está moi coidada. Actualmente funciona como Centro de Interpretación Etnográfica e é sede, ás veces, de eventos culturais.

                                                           Muíño do Rañego

O entorno do muíño conta con varios elementos: un cruceiro, un cabozo...e en torno ao fermoso río Madalena, unha gran área recreativa con arboreda frondosa conforman un escenario especial  para relaxarse e descansar.
E hoxe lin nun xornal que en Galicia había moitos lugares saturados de xente, será que todos van aos mesmos lugares, claro, porque neste entorno tan máxico e ao longo de todo o percorrido que realicei, vin ben pouca xente!

Pontellas de madeira nun entorno precioso!

Empezo a camiñar polo Paseo dos Soños no que arte e natureza se mesturan; o paseo vai sempre ás beiras do río Madalena e consta de varias obras escultóricas dedicadas a escritores e personaxes ilustres da Terra Chá.
O 1ª monumento é dedicado ao escritor lucense Paco Martín que se fixo famoso coa obra Das Cousas de Ramón Lamote, traducida a varias linguas e un referente da literatuta infantil e xuvenil en lingua galega.
Monumento a Paco Martín
A  2ª escultura  que vemos é unha gaiola en homenaxe á obra poética tan coñecida e fermosa de Manuel Mª "Os Soños na Gaiola"
E con un acendemos outro...soños adiante!
Nos 30 anos da traducción ao portugués de
"Os Soños na gaiola"de Manuel Mª.
                  Fundación Manuel María, 8 de setembro de 2007
Esto é o que di a placa que hai debaixo da figura da gaiola.
Escultura a Manuel Mª

A seguinte escultura, uns libros con títulos de obras do vilalbés Agustín Fernández Paz, o prolífico e gran escritor de novela xuvenil.
Escultura a Agustín Fernández Paz

A escultura seguinte é a dedicada a outro gran escritor da Terra Chá (de Rábade) X. Pérez Docampo, coñecido sobre todo pola obra
"Cando petan na porta pola noite" coa que acadou numerosos premios.
Escultura a Xabier Pérez Docampo

A seguinte é dedicada a Darío Xoán Cabana, de Cospeito, que escribeu poesía, narrativa, ensaio e literatura infantil e xuvenil. Morreu en 2021.
Escultura a Darío Xoán cabana

X. Manuel Carballo Ferreiro era de Castro de Rei. Foi un cura, escritor ilusionista e animador sociocultural. A súa escultura representa a súa faceta de mago.
Escultura a X. Manuel Carballo
 
E chego á ponte que antes cruzara.

Que fermoso paseo e case baleiro!! Só pasaba algunha persoa de cando en vez facendo deporte.

Margarita Ledo Andión, a quen vai dedicada a seguinte escultura, aínda segue viva. É de Castro de Rei e é escritora, xornalista e cineasta. Actualmente é catedratica de Comunicación Audovisual na Universidade de Santiago e leva acadado numerosos premios.
Escultura a Margarita Ledo Andión

Unidos por un libro (unha páxina para un) temos a escultura a Helena Villa Janeiro e Xesús Rábade Paredes. Ela non ten que ver coa Terra Chá porque é de Becerreá, pero el si. Helena Villar é autora de numerosas obras de literatura infantil e xuvenil e tamén  escribe poesía. O seu home, Xesús Rábade é de Cospeito e escribe ensaios, narrativa e poesía. De momento viven os dous.
Escultura a Helena Villar e Xesús Rábade

A seguinte escultura, tamén un libro, é para Xosé Chao Rego, de Vilalba. Foi un teólogo e escritor. Ten unha obra moi extensa sobre todo de ensaio.
Escultura a Xosé Chao Rego

Este piano de pedra é dedicado ao irmán do anterior escritor, a Ramón Chao Rego. Este tamén foi escritor pro sobre todo un virtuoso do piano. Obtivo numerosos premios e honores.
Escultura a Ramón Chao Rego

Agora vemos o monumento dedicado ao xornalista, guionista, escritor e produtor galego de Vilalba, Xulio Xiz.
Escultura a Xulio Xiz
A seguinte escultura vemos que ten unha partitura musical e unha inscripción que pon "Galiza na alma" vai dedicada a Mini e Mero, cantautores orixinarios da Terra Chá. Foron músicos, mestres, poetas e investigadores do folclore e cultura tradicional galegas, membros históricos de Fuxan os Ventos e da Quenlla .
Escultura a Mini e Mero
A Baldomero Iglesias Dobarrio (Mero), nacido en Vilalbadedicóuselle a seguinte escultura. No 2007 el e Mini cederon ao Museo do Pobo Galego as recollas de cantos, bailes, lendas e refráns recompiladas ao longo da súa traxectoria. No 2018 anunciou a disolución do grupo que formaba con Mini, A Quenlla, por diferenzas con este.
Escultura a Mero
Escultura a Miguel Anxo Fernán Vello, escritor e editor de Cospeito que ten recibido numerosos premios.
Escultura a Miguel Anxo Fernán Vello
Victor Corral Castro foi un escultor de renome internacional con máis de 2000 obras en pedra, madeira, marfil...Esta escultura está dedicada a el.

Sigo neste entorno marabilloso tan tranquilo e exuberante en vexetación:

Esta escultura está dedicada a Sonia Villapol Salgado, unha neurocientífica e  investigadora de Bretoña que traballa en Houston. Esta escultura non estaba na miña anterior visita a este lugar, xa que foi posta no 2022.
Escultura a Sonia Villapol

Pepe, Carlos e Jorge Coira son guionistas, produtores, directores e editores de series míticas da TVG como Mareas Vivas, Padre Casares, Terra de Miranda, as Leis de Celavella. 
Esta é a última escultura colocada neste Paseo ata o momento.
Escultura dos Irmáns Coira

Unha ponte de pedra con dous olllos sobre o Madalena que temos que cruzar.

Pero antes de facelo, achegámonos a ver a Capela da Madalena. Estaba pechada así que só a puiden fotografar por fóra.
Capela da Madalena
Logo de cruzar a ponte, voltamos ás beiras do río Madalena:

Agora o paseo aparece iluminado, ímonos achegando á área recreativa de a Madalena.

A outra vez que visitei este lugar non se podía pasar por onde vou agora xa que a presa desbordaba a auga por onde vou camiñando.
 
E xa estou na área Recreativa, un lugar inmenso con piscina, praia fluvial, merendeiros, parque infantil, bar restaurante, pistas de tenis, de fútbol...

Unha vista da praia fluvial
 
Cruzo a estrada da áea recreativa e o Paseo segue ás beiras do mesmo río.

Nesta zona está o parque infantil, os aseos públicos e unha inmensa carballeira que hoxe aparecía baleira, tan só vin unhas rapazas marcando o sitio con cintas para  Xira que se vai celebrar proximamente como inicio das Festas Patronais de S. Ramón. Tamén neste lugar se celebra a Xira Campestre da Terceira Idade.

Outra imaxe da frondosa carballeira. Non puiden deixar de meterme polo medio dela e percorrela case toda.

O paseo segue, agora por un carreiro moi natural, pegado coma sempre ao río.

Xa moi cerca do final deste Paseo dos Soños que remata na Ponte dos Freire, torzo á dereita cruzando esta ponte de madeira

En lugar de seguer a pista á esquerda, cara á estrada, métome polo camiño da dereita.

Alégrome moito da elección que fixen xa que diante de min hai un camiño limpo, fermoso para camiñar.

Ata que...o camiño convértese nun carreiro case intransitable con silvas ben longas. Menos mal que só foron uns poucos metros.

Deseguida accedo á estrada pola que teño que ir 700m.


Deixo a estrada para pillar á dereita por un camiño que leva á área recreativa da Madalena.


Un camiño fermoso e solitario.


Desemboco xa na vila, ao pé do auditorio, e pillo a Rúa Pita da Veiga.



O Auditorio Municipal Carmen Estevez foi construido en 1997. É un  edificio multiusos que alberga tamén o Conservatorio Municipal.
Ao pé do auditorio hai unhas escaleiras polas que subo para acceder de novo á Praza de Santa Mª onde remato esta ruta.

Vemos un fermoso monumento aos Emigrantes nun recuncho ao pé da igrexa de Santa Mª.
Monumento aos emigrantes

Páxinas web consultadas:

https://www.galiciamaxica.eu/galicia/molino-muino-do-ranego/

https://paradores.es/es/parador-de-vilalba

https://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada