RUTA DA AGRA (SM 16)+ FERVENZAS DA REXIDOIRA (SM 17) (OZA-CESURAS)

 Hoxe fómonos ao concello de Oza-Cesuras na provincia de A Coruña. No pasado eran dous concellos distintos pero no 2013 fusionáronse nun só que fai que agora sexa un concello máis grande e con numerosas parroquias.

Fixemos dúas rutas moi curtiñas e visitamos o parque do Sanatorio ademais de xantar na localidade e tomar café en dúas cafeterías tamén do concello.

RUTA DA AGRA SM 16

Esta curtísima ruta é circular e percorre as dúas beiras do río Mendo, saíndo da Área Recreativa de Reboredo para voltar aquí en menos de 2 km.

A pesares de ser unha ruta tan curta vale a pena realízala e pódese combinar con outras do mesmo concello como a das Fervenzas da Rexidoira (SM 17) e /ou coa SM 14 (Ruta do río Mendo)

Ademais o entorno do que parte e ao que volve esta rutiña é espectacularmente fermoso: á Área Recreativa de Reboredo é unha zona de ocio acondicionada hai una anos dentro do Proxecto Mandeo para revalorizar o entorno da conca deste río. As mesas, bancos e barbacoas de pedra, os xogos en madeira como pasos tibetanos, un trono real unha tirolina...etc fan que sexa un lugar ideal para pasar un día en familia.

O Mendo é o principal afluente do Mandeo e ámbolos dous únense no casco urbano de Betanzos.

Ao longo desta ruta veremos os restos de dous muíños abandonados e outro en proceso de restauración, así como a vexetación propia de ribeira.

Características

Lonxitude: 1,8 km.

Dificultade:ningunha

Ruta circular ben sinalizada.

A ruta en WIKILOC:

Descripción:

Partimos pois da Área Recreativa de Santiago de Reboredo que nos encantou coas mesas e os bancos en pedra:

Área recreativa de Reboredo

E os xogos em madeira como as pontes tibetanas , a tirolina...

Área recreativa de Reboredo

Podemos empezar a ruta por calquera das marxes do río. Nós fixémolo por onde está este sinal:

Deseguida chegamos ao 1º muíño: o de Suso.

Muíño de Suso

E nesta ponte é onde temos que dar a volta polo outro lado do río:

Esta vivenda en proceso de restauración tamén foi un muíño, o de Prata:

Salto de auga preto do muíño de Suso:

Atopamos algúns  troncos caídos pero que sorteamos sen dificultade:

E de novo estamos na área recreativa:

FERVENZAS DA REXIDOIRA ( SM 17)

Esta pequena ruta atópase na parroquia de Filgueira de Barranca e pertence tamén ao igual ca anterior, ao Proxecto Mandeo dentro da Reserva da Biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo.

É unha ruta á que moita xente califica como dificil. Eu véxolle dificultade en días de chuvia porque sería doado esvarar. Con tempo seco non debería ter ningún problema indo con xeito e agarrándose a unhas cordas que hai.

A ruta como digo, é moi curtiña pero fermosísima, xa que en moi pouco espazo veremos nada menos que 4 preciosas fervenzas.

É unha ruta semicircular que podemos comenzar pola parte máis pegada ao río e voltar por un lugar máis alonxado do mesmo ou viceversa.

Características:

Lonxitude: 1,76 km.

Dificultade: moderada

Ruta semicircular ben sinalizada.

O track da ruta en WIKILOC

Descripción:

  O inicio da ruta está AQUÍ

Imos por esta ancha pista uns poucos metros.

 

E imos xa escoitando o balbordo da auga. Pillamos á esquerda segundo nos manda o sinal:

 

E atopamos a 1ª fervenza. Ancha, maxestuosa, deslizándose por vaios lugares da rocha:

1ª fervenza

Hai cordas para agarrarse que dan seguridade:

 

E xa chegamos á 2ª fervenza. Esta é estreita e cae dende moita altura. Dá medoooo!!!!

2ª fervenza

 

Continuamos baixando máis para pegarnos ao río e atopamos agora un obstáculo: unha árbore arrancada de raíz. As ramas parecían impedir o paso pero sorteámolas sen maior problema.

 

A 3ª fervenza ten nome: Pozo da Ola e non remata coma as anteriores despeñándose río abaixo senón que fai unha pequena piscina ao caer.

3ª fervenza: Pozo da Ola

 Andivemos uns metros máis para chegar á última e 4º fervenza que tamén ten nome: O Batán. Esta parécese un pouco á 1ª xa que a auga tamén se diversifica caendo por distintos lugares.

 

Andivemos aínda uns metros máis despoius desta última fervenza porque parecía que seguía o sendeiro pero démonos conta que era o que usan os pescadores e cada vez pechábase máis polo que semos a volta.

 

O entorno é marabilloso con plantas típicas das ribeiras dos ríos e mofo, moito mofo pola gran humidade do lugar.

 

Para voltar fixémolo pola parte de arriba, máis alonxados do río e deseguida volvemos ao punto de partida.

PARQUE DO SANATORIO

Na finca chamada "O Paraxón"  na parroquia de Bragade hai un edificio en ruinas rodeado de multitude de árbores sobre todo  enormes eucaliptos.

Este edificio foi construido entre 1922 e 1924 como sanatorio para tuberculosos. No S. XIX e principios dos XX a tuberculose era unha enfermidade bacteriana que afectaba sobre todo aos pulmóns

O sanatorio entre ás árbores

Cortáronse moitos eucaliptos e foron sustituidos por árbores autóctonas.

 

O sanatorio emplazouse neste lugar pola súa proximidade á cidade de A Coruña e ao seu porto, pola boa comunicación por tren, pola altitude e a exposición ao sur, resgardado de ventos e pola facilidades dadas polos propietarios para mercar a finca.

O sanatorio

O concello tivo que pechar a entrada, xa que as paredes ían enchéndose de pintadas e porquería ademais do perigo que podía supor andar polo interior. Como se pode entrar aínda por varios lugares, colocaron un cartel de aviso a imprudentes:

 O edificio é de estilo modernista, ideado polo arquitecto Rafael González Villar e no 1924 colocouse a 1ª pedra. No proxecto ía constar de tres corpos pero só se chegou a construir un dos bloques laterais. 

 

No ano 1931 paralizouse a obra e de xeito definitivo, no 1936 por escaseza de fondos e falta de axudas. Nunca chegou a usarse como sanatorio e na actualidade atópase no máis completo abandono aínda que lin na prensa estes días que se pretende rehabilitar para uso turístico.

 

No ano 1973 pasou a formar parte do concello. Houbo varios proxectos para darlle uso pero ningún chegou a término. A ver agora coa inversión que vai facer a Xunta de Galicia...

 O parque que rodea o sanatorio conta cunha fonte feita en pedra:

 

E conta con varios camiños coma este rodeado de loureiros:

 

Outro aspecto do parque que conta con varias especies arbóreas, aínda que a máis abundante é o eucalipto.

Información recollida en:

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/coruna/2021/10/01/sanatorio-oza-cesuras-rehabilitara-uso-turistico/0003_202110H1C6998.htm#comments

https://galiciapuebloapueblo.blogspot.com/2016/01/parque-do-sanatorio-oza-cesuras.html

https://www.galiciamaxica.eu/galicia/sanatorio-de-cesuras-galicia-maxica/

ENSEADA DO BAÑO/A BAILADORA/PUNTA SEGAÑO/CASTELO DA PALMA/A REDONDA (MUGARDOS/ARES)

 Esta fermosa ruta que pasa polos concellos de Mugardos e Ares non está sinalizada polo que un track é imprescindible para poder realizala. Os puntos importantes da mesma son todos accesibles en coche pero non ten nin punto de comparación ir camiñando e contemplando ao mesmo tempo a ría e a cidade de Ferrol.

O máis significativo da ruta son as espléndidas vistas que temos durante case toda ela, as baterías militares que veremos; o Miradoiro da Bailadora, Punta Segaño, o Castelo da Palma o Banco de Escampós, a aldea de A Redonda na fabulosa enseada do Baño da que partiremos e na que finalizaremos.

Características:

Lonxitude: 11,5 km.

Dificultade: fácil

Ruta circular sen sinalizar.

O track en WIKILOC

Descripción:

A ruta sae da Enseada do Baño, ao pé de Mugardos. A ubicación AQUÍ. Hai un lugar onde aparcar segundo empeza mesmo a enseada que cando marchamos estaba en marea baixa.

Enseada do Baño

Imos por estrada 1,2 km.

Aquí pillamos á esquerda e xa vemos indicadores do que imos ver (excepto o mosteiro de Santa Catalina, xa que colleremos antes un sendeiro que nos apartará da estrada onde se atopa)

Ao pouco de empezar a subir, xa nos deleitamos coas primeiras vistas da ría de Ferrol:

En vez de seguir pola estrada, colleremos o sendeiro da dereita:

Xa vemos no outro lado da ría o Castelo de S. Filipe

 

Imos subindo pero é unha subida moi levadeira.

 Temos que ir con coidado xa que esta é un zona moi frecuentada por ciclistas:

 

As vistas ábrense máis cada vez e agora tamén podemos ver Mugardos na parte dereita:

Pola situación xeográfica e as condicións naturais e defensivas da ría, Ferrol converteuse nun lugar estratéxico para a Armada Real dende o S. XVI. No punto máis alto de Montefaro levantouse a finais do S. XIX a batería militar de A Bailadora.

Unha torre vixía 

 Vistas da entrada da ría en Ferrol  e castelos de S. Filipe e da Palma dende o miradoiro de A Bailadora. Dende outros puntos tamén podemos ver as rías de Ares, Coruña e Betanzos. 

O Castelo de S. Filipe atópase na parroquia ferrolana de Santa Mª de Brión; esta construcción defensiva é de estilo barroco clasicista. Foi construida no S. XVI por orde de Filipe II, de quen toma o nome. A práctica totalidade do edificio foi remodelada no S. XVIII e permitía a defensa do conxunto civil e militar de Ferrol

 

O obxectivo da base militar era destruir calquera barco inimigo que se adentrase na Costa Ártabra. Nunca entrou en combate.

Hai decenas de túneles subterráneos que comunican as distintas dependencias militares.

 

Este lugar foi rehabilitado en parte no 2011 e acondicionouse un miradoiro que nos regala unhas incribles vistas da ría de Ferrol e da cidade, así como dos castelos de S. Filipe e o da Palma.

 Numerosas antenas coroan o Montefaro:

 En poucos metros atopamos outra batería militar: a de Fonte Seca.

Batería Militar de Fonte Seca

 

O camiño pasa de ser unha pista ancha en moi bo estado a outro cheo de pedra, pero só dura uns poucos metros:

 

Vemos aló embaixo a praia de Chanteiro.

Praia de Chanteiro

 De frente temos Punta Segaño e á dereita vemos o porto exterior de Ferrol:

Outra batería militar: a de Salgueira.

 E outra:a de Punta Segaño

Agora continuamos por unha cómoda pista sempre á beira da ría:

Paseo moi relaxante

Chaman a nosa atención as augas tan claras desta ría na que ao fondo temos o Castelo de S. Filipe.

 O Castelo da Palma, xa en Mugardos, tamén formaba parte do sistema defensivo da ría de Ferrol. Dende 1992 está considerado como Ben de Interese Cultural. A súa construcción remóntase ao S. XVI e está frente ao Castelo de S. Filipe do outro lado da ría. Carecía de armamento e a súa función era vixiar o paso marítimo. O edifici actual levantouse a finais do S XIX. 

Moi preto deste castelo atopábase o de S. Martín do que hoxe só quedan as ruinas. Entre este e o de S. Filipe tendíase unha grosa cadea no mar que impedía a entrada dos barcos inimigos á Ría de Ferrol.

A última función que tivo o Castelo da Palma foi de cárcere militar e aí estivo preso o coronel da Garda Civil Antonio Tejero por ser un dos cabecillas do intento de golpe de Estado no 1981.

Castelo de A Palma

A principios do S. XXI, este castelo foi adquirido por unha cadea hoteleira e está á espera de que comencen as obras de restauración e acondicionamento.

Castelo de A Palma

A uns metros do Castelo de A Palma, á esquerda xa vemos unha indicación nunha árbore que nos leva ao "Banco dos Escampós" e dende o que podemos contemplar de frente a parroquia de Santa Mª de Brión.

 Tamén podemos contemplar Ferrol

O banco de Escampós invita a sentar nel e non moverse en moito tempo.

Seguimos camiñando con estas idílicas vistas:

 Un pouco despois, en lugar de continuar por estrada, collemos á esquerda para ir polo barrio de A Redonda(Mugardos)

E vemos nun lavadoiro público este letreiro que nos gustou:

 

Este é o lavadoiro en A Redonda:

 

Unha ruta espectacularmente fermosa!!!

 

Agora hai unha pasarela de madeira á beira da ría:

 Desembocamos na aldea de O Baño (Mugardos)

 

E xa estamos de novo nu lugar de partida, agora con marea chea.

Enseada de O Baño

OLLO!! nesta ruta houbo un pequeno tramo de subida (ata A Bailadora) onde tivemos coidado cos ciclistas que baixaban. Este mesmo día faleceu un home pero non atropelado, se non por saltar  dun muro dunha batería militar a outro. Caeu ao vacío polo medio de ámbolos dous muros. Así que moito ollo e non supravaloremos as nosas capacidades.