ATAPUERCA/ CATEDRAL DE BURGOS

 Do día 21 ao 23 de xuño viaxamos en grupo a Burgos e provincia nunha viaxe organizada pola Asociación Amigos das Viaxes que lidera Xaime Cancio. Foi unha viaxe, como de costume,  moi ben organizada e moi enriquecedora.

Íamos a unha provincia recoñecida polo clima frío, polo Cid Campeador e polo xacemento de Atapuerca. Comprobaremos que en Burgos hai moitísimas cousas máis que destacar!

Aloxámonos no hotel "Ciudad de Burgos" na localidade de Rubena que aínda non chega aos 200 habitantes. Está a 13 km. de Burgos capital. Aínda que o noso hotel pertence a Rubena, non vimos esta vila que está a 1,5km. de distancia.

En 1º lugar quero dicir que aínda que eu xa estivera en Burgos capital e atravesara esta provincia, hai deso moitos anos e non lembraba o verde que era, a moita vexetación e árbores que ten. A nosa 1ª parada foi en:

ATAPUERCA

Visitamos o CAREX (Centro de Arqueoloxía Experimental) de Atapuerca. Son dous espazos complementarios: o interior contén a 1ª exposición permanente sobre Arqueoloxía Experimental realizada en España (Non a visitamos) e o espazo exterior cun percorrido cronolóxico vendo en directo os xacementos atopados. Esto foi o que fixemos acompañados por unha guía.

Ata hai uns 20 anos pensábase que a colonización humana de Europa era de hai 500000 anos atrás, pero Atapuerca ofrece unha moito maior antigüidade a xulgar polos restos que apareceron: entre 800000 e 100000 de anos atrás.

En 1895, unha compañía británica iniciou a construcción dunha liña ferroviaria para transportar ferro e carbón dende as  minas do norte de Burgos ata as fábricas de Viscaia. O enxeñeiro Richard Preece, director da empresa, nun momento dado modificou o proxecto inicial para que a liña de tren pasase por un lugar rico en pedra caliza, na Serra de Atapuerca e así, derribando montañas, facendo túneles, arrasando árbores descubreuse sen querer o xacemento paleontolóxico máis importante de Europa.

A Serra de Atapuerca, formada por rocha caliza, ten moitas covas formadas polas augas do río Arlazón.

No lugar coñecido como Trincheira do Ferrrocarril  de 1km. de lonxitude ábrense varias covas con restos óseos de persoas e animais.

Ao longo desta trincheira hai 5 xacementos en fase de excavación. Pódense visitar pola súa accesibilidade catro: Sima do Elefante, Gran Dolina, Galería e Penal.

Trincheira do ferrocarril

En 1911 cerrou o ferrocarril e emerxeron moitos restos fósiles que atraeron a prestixiosos historiadores, pero este interés foise disipando e na década dos 50 a tricheira foi transformada en canteira.

No 1964, o profesor Francisco Jordá emprendeu as primeiras excavacións arqueolóxicas, labor que continuou nas décadas dos 70 e 80 o paleontólogo Emiliano Aguirre, todo un referente en Atapuerca.

A nosa visita foi guiada por unha experta no xacemento. Empezamos a camiñar entre caxigos (unha especie de carballo)

A era dourada de Atapuerca chegou nos anos noventa cun equipo liderado por Juan Luis Arsuaga, Eudald Carbonell e José Mª Bermudez de Castro. Este equipo elevou o xacemento a nivel mundial. No verán de 1992 atopouse un rompecabezas óseo que acabou dando forma a 2 cráneos de aspecto arcaico que serían coñecidos cos nomes de Agamenón e Miguelón, este último nome en honor de Miguel Indurain que ganaría o 2º tour ese ano. Estes cráneos actualmente atópanse no Museo da Evolución Humana en Burgos capital.

A guía ensinando uns cranios

No ano 1994 apareceron restos humanos de máis de 900000 anos que definiron unha nova especie: o Homo Antecessor que non foi atopada en ningún outro lugar do mundo. No ano 2000, a UNESCO declarou os xacementos de Atapuerca Patrimonio da Humanidade.

Atapuerca marca o camiño ao través dos fósiles que se atopan cada ano e que lle permite ter a secuencia de ocupación máis longa ata o día de hoxe dende hai 1,4 millóns de anos. É sempre noticia internacional polos achados como a cara do 1º europeo en 2022.

O xacemento chamado "Galería" era unha trampa onde os animais caían e servían de alimento  ás xentes que alí vivían.

Xacemento "Galería"

Atapuerca é un dos maiores e mellor estudiados conxuntos de restos paleontolóxicos e arqueolóxicos do mundo cunha gran trascendencia científica.

CATEDRAL DE BURGOS

A catedral de Santa Mª  é unha das obras máis importantes do gótico español aínda que no seu interior conserva elementos barrocos e renacentistas. A súa construcción empezou no S. XIII e tivo modificacións importantes nos S. XV e XVI. A construcción da catedral durou catro séculos e reflicte o xenio creativo de diversos arquitectos, escultores e artesáns.

A catedral de Burgos foi declarada Patrimonio da Humanidade en 1984 sendo a única catedral de España que ten esta distinción por si sola, é dicir sen incluir o seu casco histórico como é o caso das catedrais de Salamanca, Santiago, Córdoba, Toledo...etc.

O bus deixounos moi cerca da catedral á que accedemos cruzando a Ponte de Santa Mª sobre o río Arlazón que pasa polo centro da cidade.

Ponte de Santa Mª sobre o Arlazón

Cruzando a ponte que é peonil e observando xa a catedral de fondo.

Entramos polo Arco de Santa Mª , un dos monumentos máis emblemáticos da cidade. Trátase dunha das 12 portas de accceso que tiña a muralla na I. Media. Este arco comunica a Ponte de Santa Mª que acabamos de atravesar coa Praza do Rei S. Fernando, onde se ubica a catedral.

Ten a súa orixe no S.XI pero o seu aspecto actual débese á reforma sufrida no S. XVI. Esta porta sustitúe a outra máis antiga que aparece nomeada no Poema de Mío Cid pola que se di que entraba e saía este cabaleiro.

O arco estivo ocupado pola Casa Consistorial ata o S. XVIII no que se construeu un novo Consistorio. Máis tarde foi un museo e na actualidade é un Centro Cultural e Artístico con espazos museísticos e exposicións temporais.

A porta foi concebida como un Arco Triunfal con retablo labrado en pedra representando personaxes históricos importantes na cidade como o emperador Carlos V ou o Cid.

Arco de Santa Mª

Entramos pola Porta do Sarmental que é por onde o fan as visitas turísticas. Foi construida no S. XIII e é un dos mellores conxuntos escultóricos do gótico en España.

O Retablo Maior:

Retablo Maior da catedral

As tumbas de Rodrigo Díaz de Vivar, o Cid Campeador, e da súa muller atópanse nesta catedral dende 1921. Ata esa data estiveron no mosteiro de S. Pedro de Cardeña, ás aforas de Burgos. Tan só hai uns poucos ósos xa que durante a Guerra de Independencia as sepulturas do Cid e da súa muller foron expoliadas.

Tumba do Cid e de dona Ximena

A Escaleira Dourada, do S. XVI.

A Escaleira Dourada

O conxunto escultórico do Trasaltar ten unha gran importancia histórica e tamén un problema xa que dende o século XVI sofren un progresivo deterioro. Son 5 xoias de retablos en relevo da girola (nave  ou naves que rodean o altar maior) con relatos do Evanxeo.

Conxunto escultórico

O Sepulcro dos Condestables realizados en mármore de Carrara.

A Capela dos Condestables é unha das máis espectaculares das 19 que ten esta catedral.

Capela dos Condestables

Na capela de Santa Ana destaca o Retablo Maior que representa a aperta entre S. Joaquín e Santa Ana, pais da Virxe.

Retablo Maior na capela de Santa Ana.

O Cimborrio da catedral é unha das obras arquitectónicas máis impactantes e importantes; é a cúpula máis fermosa de todo o Renacemento español. Do cimborrio dicía Felipe II:  "más parece obra de ángeles que de hombres"

Cimborrio

Cimborrio e Cruceiro

Outros detalles da catedral:

A Sacristía Maior é de estilo barroco rococó e destaca a abundante decoración do teito.

Admiramos un cadro de como nos gustaría que fose o Cid Campeador...

Admirando as fermosísimas agullas da catedral:

Despois de visitar a catedral, fomos polo Paseo do Espolón ata a Praza Maior. Este paseo, paralelo ao río Arlazón, foi construido no S. XVIII e é un dos máis frecuentados por burgaleses e visitantes e de feito é certo que estaba a rebordar de xente camiñando e nas cafeterías que hai.

O nome "Espolón" ten relación coas frecuentes riadas que había do Arlazón que está ao lado. Foise elevando a zona con diferenmtes estructuras e agora permanece a cidade a salvo das enchentes do río.

Paseo do Espolón

Entramos á Praza Maior dende o Paseo do Espolón a través dos póticos que se ven na foto:

Ao longo do paseo hai ata 8 estatuas de reis. Estes 4 acordouse que fosen colocados formando un cadro.

A Praza Maior da cidade que é o lugar máis popular e antigo ocupando o corazón da cidade. Ao contarrio do resto de Prazas Maiores de España que acostuman a ser cadradas, a de Burgos ten un trazado irregular

Praza Maior de Burgos

Outra imaxe da Praza Maior:

O edificio máis notable da Praza Maior é a Casa Consistorial que se empezou a construir a finais do S. XVIII sobre o que era antes a Porta de Carretas para entrar a cidade que estaba amurallada. É un edificio neoclásico.

Casa Consistorial

O Palacio Provincial é a sede da Diputación de Burgos. Poidemos velo ao final do Paseo do Espolón (bueno ou ao principio, depende por onde se empece a camiñar)

Palacio Provincial, sede da Deputación

Na foto vemos a Ponte de S. Pablo con estatuas do Cid, a súa familia e outros personaxes relacionados con el.

Ponte de S. Pablo

E frente ao anterior Palacio, outro: o do Teatro Principal. De estilo isabelino, empezou a construirse no 1843.

Teatro Principal

Estatua ecuestre do Cid ao pé dos Palacios anteriores.

Estivemos poucas horas en Burgos capital pero agora, ao ver as fotos de tódolos lugares que visitamos, doume conta de que aproveitamos moi ben o tempo.

Páxinas web consultadas:

https://historia.nationalgeographic.com.es/a/atatpuerca-hominido-europeo-mas-antiguo_7021

https://www.atapuerca.org/es/ficha/Z23BEEC3E-DED1-280C-85D6175A538CC98A/visita-al-centro-de-arqueologia-experimental-carex

https://www.cultura.gob.es/cultura/areas/patrimonio/mc/patrimoniomundial/bienes-declarados/por-ano-de-inscripcion/1984/catedralburgos.html

https://sites.google.com/site/unpaseoporburgos/r%C3%ADo-arlanz%C3%B3n

https://es.wikipedia.org/wiki/Arco_de_Santa_Mar%C3%ADa

https://burgosturismo.org/burgos/paseo-del-espolon-burgos/

https://turismo.aytoburgos.es/gestor/-/asset_publisher/l8bTZYfQgLHB/content/casa-consistorial